زنان کرج: می‌بینیم آن روزی را که دیگر هیچ قدرتی توان هماوردی با روح آزادیخواهانه‌ی زنان را ندارد
زنان کرج به مناسبت ٨ مارس اظهار کردند: تلاش ما این است با فعالیت‌های خود جامعه‌ی مخاطبان را گسترش دهیم و زنانی از تمام اقشار جامعه را به خود جذب کنیم. این روز متعلق به همه‌ی زنان است، ما باید بدنه‌ی جامعه را با این روز و آرمان‌های آن آشنا کنیم.
نینا کاوه
کرج- ٨ مارس یا روز جهانی زن، کم و بیش در تقویم همه‌ی کشورهای دنیا به عنوان روز بزرگداشت زنان و مبارزات برابری خواهانه‌ی آنان، پذیرفته و به بخشی از فرهنگ جهانی تبدیل شده است. البته نیازی به یادآوری نیست که این روز در ایران از طرف حاکمیت به رسمیت شناخته نمی‌شود! دلیل این امر هم بر کسی پوشیده نیست. زیرا در تمام این سال‌ها حکومت اسلامی تلاش کرده تا روایت و هویت موردنظر خود را بر زن ایرانی دیکته کند. حال چه در قالب تبلیغات ایدئولوزیک و چه با سرکوب و زور عریان! اما برخلاف حاکمیت، در دل جامعه‌ی مدنی و همچنین درمیان فعالین اجتماعی و سیاسی، ٨ مارس جایگاهی ویژه در تقویم مبارزات آزادی خواهانه داشته و دارد.
در اوایل انقلاب ١٣۵٧و با اجباری شدن پوشش اسلامی اولین تظاهرات اعتراضی در ٨ مارس همان سال به وقوع پیوست. این تظاهرات که به مدت یک هفته و از ٨ تا ١۴مارس یا به عبارتی از ١٧ تا ٢٣ اسفند ادامە داشت یکی از بزرگترین و باشکوه‌ترین اعتراضات زنانه در تاریخ ایران بود. هزاران زن به مدت یک هفته خیابان‌های تهران را به تصرف خود درآوردند. نتیجه‌ی این مقاومت چشمگیر، لغو فرمان پوشش اجباری بود. هر چند بعدها و پس از حذف و سرکوب مخالفین، این فرمان به قانون الزام‌آوری بدل شد که تاکنون نیز پابرجاست، اما ٨ مارس آن سال و اراده‌ی زنان انقلابی سرمشقی شد برای دیگر نسل‌ها.
پس از سال‌های اول انقلاب و با ورود به دهه‌ی شصت برای بیش از یک دهه و نیم مقاومت‌های مدنی و سیاسی زیر ضرب سرکوب قرار گرفت و عملا به حاشیه رانده شد. اما از اواسط دهه‌ی هفتاد شمسی و با پا گرفتن جنبش‌های مدنی و مبارزات آزادیخواهانه‌ی مردم ایران، این روز بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. هر چند در تمام این سال‌ها شدیدترین نظارت‌های امنیتی بر فعالین حوزه‌ی زنان و فمنیست‌ها اعمال شده اما هر سال شاهد مراسم‌هایی در این روز و در اقصا نقاط ایران بوده‌ایم.
در کرج هم مثل دیگر شهرهای بزرگ، زنان فعال در این عرصه با وجود تمام محدودیت‌ها، فعالیت‌های گوناگونی را انجام می‌دهند. فعالیت‌هایی که بیشتر در راستای آگاهی بخشی به جامعه‌ی زنان است. در همین راستا با چند تن از فمنیست‌های فعال گفت‌‌وگویی انجام دادیم.
«میزان فعالیت زنان و حجم کاری که اینجا انجام می‌شود، چشمگیر است»
ز.م، یکی از همین فعالینی که سالها‌ست خود را وقف این حوزه کرده، توضیحاتی در مورد نحوه‌ی فعالیت و فعالین این شهر ارائه دادە و گفت: کار در شهری مثل کرج مختصات خاص خود را دارد. به این معنا که کار کردن در اینجا بسیار سخت‌تر است. بخشی از این قضیه به این برمی‌گردد که کرج همواره تحت نظارت تهران بوده و خیلی از افراد فعال در این شهر، فعالیت‌شان را در تهران پیگیری می‌کنند و کمتر به اینجا می‌پردازند. همین باعث شده که تعداد فعالین ما در نسبت با جمعیت خیلی کمتر از جاهای دیگر باشد. اما با همه‌ی این اوصاف می‌توان گفت که کرج یکی از شهرهای پیشرو در این عرصه است. میزان فعالیت زنان و حجم کاری که اینجا انجام می‌شود، چشمگیر است. هم از لحاظ کمی و هم کیفی. در همین شهر محافلی هستند که هم کار مطالعاتی انجام می‌دهند، هم متون فمنیستی طراز اول ترجمه می‌کنند، خودشان متن تولید می‌کنند، پادکست با موضوعات تاریخی و موضوعات روز جامعه می‌سازند و هم در محافل ادبی، فرهنگی، هنری، سیاسی و... حضور دارند و به آگاهی‌بخشی حول مسئله‌ی زنان می‌پردازند، حتی هسته‌هایی تشکیل داده‌اند که جاهای مختلف با زنان طبقات مختلف جامعه در ارتباط قرار می‌گیرند. برای مثال، عده‌ای از همین فعالین از طریق مدارس و برای مادران دانش‌آموزها کلاس‌هایی برگزار می‌کنند، یا عده‌ای دیگر توانسته‌اند با زنان شاغل در کارگاه‌های صنعتی ارتباط بگیرند. ارتباط با زنان خیابانی و روسپی‌گر هم همیشه بخشی از برنامه‌ی این فعالین بوده و هست. همینطور از طریق انجمن‌های حمایت از کودکان یا کودکان کار با دختران در سنین مختلف ارتباط برقرار کردە و آموزش‌های لازم را به آنان می‌دهند. اینها و بسیاری کارهای دیگر نمونه‌هایی‌ست از فعالیت‌هایی که در حالتی نیمه آشکار و نیمه پنهان صورت گرفته و می‌گیرد.
«سعی کردیم با یک زبان سادە برنامه‌هایی اجرا کنیم که آگاهی‌بخش باشد»
م.ح، یکی دیگر از این فعالین در مورد ٨ مارس در کرج، گفت: ما بیش از دوازه سال است که در کرج به طور برجستە در مکان‌های مختلف سعی می‌کنیم مراسم هشت مارس را برگزار کنیم. گاهی در یک کتابفروشی، گاهی در یک انجمن و حتی گاهی در فضای باز مثل پارک زنان. در کل روند روبه رشدی داشته و هم تعداد شرکت کنندگان و هم کیفیت برنامه نسبت به سال‌های اول تغییر کرده است. تلاش ما این است که جامعه‌ی مخاطبان را گسترش دهیم و زنانی از تمام اقشار جامعه را به خود جذب کنیم. این روز متعلق به همه‌ی زنان است نه فقط یک عده که اهل فعالیت و مطالعه هستند یا روشنفکر‌اند. ما باید بدنه‌ی جامعه را با این روز و آرمان‌های آن آشنا کنیم. برای همین همیشه سعی کردیم با یک زبان سادە برنامه‌هایی اجرا کنیم که آگاهی‌بخش باشد. در همه‌ی این سال‌ها سعی کردیم برنامه‌هایی مثل اجرای تئاتر، خواندن شعر و سرود را در دستور کار قرار دهیم، زیرا از این راه می‌توان پیام‌هایی را به مخاطب منتقل کرد. پیام‌هایی اساسی و راه‌گشا. تمام این کارها هم توسط خود فعالین این حوزه انجام می‌شود. ما افراد بسیار هنرمندی داریم که هر سال از و از مدتها پیش خود را برای این روز آماده می‌کنند. همچنین سعی می‌کنیم برنامه‌ها به گونه‌ای پیش برود که مخاطبان هم مشارکت داشته اشند. برنامه‌های دیگری نیز داریم. مثلا همیشه بخشی از برنامه را به معرفی زنان برجسته‌ی داخلی و خارجی اختصاص می‌دهیم. این مهم است که مخاطبان ما با زنان بزرگ در عرصه‌های مختلف آشنا شوند. از شاعر وادیب و هنرمند گرفته تا متفکر و سیاسی و دانشمند و غیره. چهره‌هایی که چه بسا به لطف فضای مردسالارانه و وضعیت سیاسی موجود کمتر شناخته شده‌اند.
«برابری زن و مرد با این نوع حاکمیت در تضاد است»
ف.ن، دیگر زن فعال در مورد سختی‌ها و نیز فضای امنیتی حاکم بر این عرصه می‌گوید: واضح است که هر نوع فعالیت زنانه که بر شکل دیگری از هویت زنانه؛ متمایز از شکل مورد نظر حاکمیت، تأکید دارد، باید زیر سرکوب قرار بگیرد. این اساس کار حاکمیت است. در واقع چیزی به نام برابری زن و مرد با این نوع حاکمیت در تضاد است. به همین دلیل هر نوع فعالیتی که در راستای چنین اموری باشد زیر ضرب قرار می‌گیرد. در تمام این سال‌ها ما با بازداشت و تهدید روبرو بوده‌ایم. هر گاه اتفاقی در سطح جامعه می‌افتد، فعالین این عرصه تهدید و یا دستگیر می‌شوند. همانطور کە در حوادث سال گذشته شاهد بودیم که چه جو امنیتی‌ای بر سر فعالین زن سنگینی می‌کرد و چقدر از جاهای مختلف تهدید می‌شدند. در مورد هشت مارس هم همیشه اوضاع همینگونه است. از یکی دو هفته قبل از آن تهدیدها شروع شدە و از نهادهای امنیتی با فعالین این عرصه تماس گرفته و به صورت رسمی وغیر رسمی بازجویی می‌شوند. همیشه نیروهای امنیتی در پوشش‌های مختلف در مکان‌های برگزاری مراسم حاضر می‌شوند. هم به صورت مخفیانه و هم به صورت آشکار. گاه نیز پیش آمده که شب قبل از مراسم عده ای را بازداشت می‌کنند. هم برای ایجاد رعب و وحشت و هم به قصد بر هم زدن مراسمات. همه‌ی این تهدیدات باعث می‌شود که فضایی ملتهب و اضطراب‌آور حول این برنامه شکل بگیرد. اما می‌بینیم آن روزی را که دیگر هیچ قدرتی توان هماوردی با روح آزادیخواهانه‌ی زنان را ندارد. تا آن روز باید به همین صورت ادامه دهیم و همین فضاهای اندک را قدم به قدم ازآن خود کنیم.