"یک دهە‌ی مرگ در بازداشت بدون مجازات عاملین"
سازمان عفو بین‌الملل در بیانیەای از مرگ ٧٢ نفر زیر شکنجە، طی ١٠ سال گذشتە در زندان‌های ایران، شکنجەی سیستماتیک زندانیان و عدم پاسخگویی مقامات ایران خبر داد و آن را "بحران طولانی مدت مصونیت از مجازات" خواند.
مرکز خبر – امروز چهارشنبە، ٢۴ تیر ماە، سازمان عفو بین‌الملل در بیانیەای اعلام کرد، از سال ٢٠١٠ تاکنون بیش از ٧٢ نفر در زندان‌های ایران و تحت شکنجەهای سنگین جان‌باختەاند.
در این بیانیە کە تحت عنوان "یک دهە‌ی مرگ در بازداشت تحت شکنجەهای سیستماتیک و بدون مجازات عاملین" منتشر شدە، تاکید شدە است: با وجود هشدارها در این مورد اما تاکنون، استفادە از سلاح گرم، شکنجە و گاز اشک‌آور همچنان ادامە دارد.
در این گزارش آمدە است: این یافتەها کە براساس تحقیقات طولانی‌مدت عفو بین‌الملل و بررسی جامع گزارش گروەهای معتبر حقوق بشر و رسانەها انجام شدە است، نشان می‌دهد کە از ژانویە‌ی سال ٢٠١٠، حداقل ٧٢ مرگ در ۴٢ زندان و بازداشتگاە در ١۶ استان ایران بە وقوع پیوستە است.
در این گزارش بە مرگ یاسر منگوری بازداشتی ٣١ سالە اهل پیرانشهر در بازداشتگاە و همچنین فیلم‌های فاش شدە از زندان اوین اشارە شدە است کە براساس آن شواهدی نگران کنندە از ضرب و شتم و شکنجە توسط مقامات زندان ارائە شدە است.
این سازمان عدم مسئولیت‌پذیری مقامات ایران در مورد شکنجە و قتل بازداشتی‌ها را "بحران طولانی‌مدت مصونیت از مجازات" توصیف کردە است و بە همین دلیل عاملین شکنجەها و قتل‌های غیر قانونی پیگیری و مجازات نمی‌شوند.
در این بیانیە تاکید شدە است، اطمینان از احترام بە حق زندگی مردم مستلزم آن است کە مقاماتی کە مظنون بە شکنجەی زندانیان هستند تحت پیگرد کیفری قرار گیرند و در صورت یافتن شواهد قابل قبول و کافی علیە آنها، مجازات شوند، فقدان تحقیقات بە خودی خود نقض حق زندگی است."
سازمان عفو بین‌الملل لیستی از اسامی افرادی کە در بازداشت کشتە شدەاند بە همراە تاریخ و محل مرگ آنها تهیە و منتشر کردە است، این لیست شامل مرگ‌های مشکوک و افرادی کە بە دلیل محرومیت از خدمات پزشکی جان‌باختەاند نمی‌شود.
٣١ نفر از این اسامی افرادی هستند کە سازمان عفو بین‌الملل در گفت وگو با اعضای خانوادە، بستگان و هم زندانیان ارتباط برقرار کردە است و اسامی ۴١ نفر دیگر از منابع حقوق بشری معتبر گرفتە شدەاند.
عفو بین‌الملل معتقد است کە با توجە بە عدم شفافیت در سیستم قضایی ایران و این واقعیت کە بسیاری از موارد نقض حقوق بشر بە دلیل ترس گستردە از قصاص و سرکوب سیستماتیک جامعە‌ی مدنی گزارش نمی‌شود، تعداد واقعی مرگ ومیر در زندان‌های ایران احتمالا بسیار بیشتر است.
در این گزارش همچنین آمدە است کە ٣۶ مورد از موارد مرگ در مرحلە‌ی تحقیقات مقدماتی رخ دادە است، ٢٨ مورد چند روز پس از دستگیری و حتی یکی از آنها قبل از انتقال بە بازداشتگاە جانباختە است.
سازمان عفو بین‌الملل از شکنجە و بدرفتاری با زنان، کودکان و مردان پشت میلەهای زندان با شلاق، تعلیق، شوک الکتریکی، اعدام‌های ساختگی، خوراندن مواد شیمیایی و محرومیت از مراقبت‌های پزشکی گفتە است.