یمن- حرکت آوارگی داخلی که در شهرهای یمن جریان دارد، علاوه بر وخامت شرایط اقتصادی ناشی از جنگ، افزایش قیمت‌ها و توقف راه‌های تأمین معیشت، انعکاسی است از نوسانات شدید مرتبط با تغییر وضعیت امنیتی از منطقه‌ای به منطقه دیگر.

همزمان با ورود کشور به سال جدیدی پر از بحران‌های پیچیده، موج‌های آوارگی داخلی در یمن همچنان در حال بلعیدن خانواده‌های بیشتری است. سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) اعلام کرده است که بیش از ۴۰۰ نفر مجبور به ترک خانه‌های خود در نیمه اول ماه ژوئن شدند؛ افرادی که برای فرار از درگیری‌ها، نگرانی‌های امنیتی و وخامت شرایط اقتصادی مجبور به این کار شده‌اند.

در دو گزارش تازه که روز چهارشنبه ۱۸ ژوئن/۲۸ خرداد منتشر شد و به رصد حرکت آوارگی پرداخته، این سازمان اعلام کرده است که در بازه زمانی ۱ تا ۱۴ ژوئن، جابجایی ۷۴ خانواده معادل ۴۴۴ نفر ثبت شده است؛ که یکی از شاخص‌های بارز ادامه شکنندگی اوضاع در یمن با وجود گذشت بیش از چندین سال از آغاز جنگ است.

طبق داده‌های ماتریس آوارگی (DTM) وابسته به سازمان، ۴۴ خانواده معادل ۲۶۴ نفر در هفته اول ژوئن جابجا شدند، در حالی که این تعداد در هفته دوم ۳۲٪ کاهش یافته و به ۳۰ خانواده برابر ۱۸۰ نفر رسید، که نوسانات شدید موج‌های آوارگی را که مرتبط با تغییر وضعیت امنیتی در مناطق مختلف است نشان می‌دهد.

گزارش اشاره دارد که آوارگی بیشتر در سه استان اصلی تمرکز یافته است؛ استان مأرب در رتبه اول از نظر تعداد خانواده‌های آواره با ۴۰ خانواده قرار دارد؛ استانی که طی سال‌ها میزبان هزاران آواره بوده است. سپس تعز با ۲۶ خانواده که یکی از استان‌های به شدت تحت تأثیر جنگ است، و در نهایت حدیده با ۸ خانواده؛ هرچند این استان ساحلی اخیراً شاهد کاهش برخی شاخص‌های جنگ بوده است.

گزارش به نیازهای اضطراری انسانی خانواده‌های آواره نیز پرداخته و اعلام کرده که ۵۲٪ از آنها نیازمند حمایت مالی مستقیم برای تأمین نیازهای اساسی خود هستند، در حالی که ۲۰٪ به غذا نیاز دارند، ۲۱٪ فاقد خدمات اسکان مناسب هستند و ۷٪ از خانواده‌ها به حمایت در تأمین معیشت نیازمندند. این ارقام نشان‌دهنده شکاف رو به افزایش در پاسخ‌های انسانی به موج‌های جدید آوارگی است.

در خصوص دلایل آوارگی، گزارش توضیح داده است که بیش از نیمی از خانواده‌ها یعنی ۵۵٪ به دلیل فشارهای اقتصادی ناشی از جنگ، افزایش قیمت‌ها و توقف راه‌های معیشت مناطق خود را ترک کرده‌اند، در حالی که ۴۵٪ از خانواده‌ها یعنی ۳۳ خانواده به دلیل تشدید تهدیدات امنیتی در مناطق اصلی خود، مانند بمباران، درگیری‌های مسلحانه یا حضور گروه‌های مسلح مجبور به جابجایی شده‌اند.

با وجود تصویر تاریک، گزارش از بازگشت محدود پنج خانواده آواره به مناطق اصلی خود در استان حدیده در هفته دوم ژوئن خبر داده است؛ که این اقدام می‌تواند نشان‌دهنده بهبود نسبی وضعیت امنیتی در آنجا یا عدم توانایی این خانواده‌ها در ماندن در مناطق آوارگی به دلیل شرایط سخت باشد.

سازمان بین‌المللی مهاجرت تأکید کرده است که مجموع موارد آوارگی داخلی ثبت شده از ابتدای سال جاری تا نیمه ژوئن به ۱۳۲۳ خانواده معادل ۷۹۳۸ نفر رسیده است، در حالی که چالش‌های امنیتی، اقتصادی و زیست‌محیطی به تشدید رنج میلیون‌ها نفر در یمن ادامه می‌دهد، در شرایطی که منابع محدود و پاسخ‌های بین‌المللی نیز کاهش یافته است.

آوارگی داخلی همچنان یکی از بارزترین ویژگی‌های بحران یمن باقی مانده است، جایی که زندگی هزاران خانواده به تنقلات مداوم بین مناطق ناامن بدل شده است، در غیاب راه‌حل‌های سیاسی جامع و فروپاشی زیرساخت‌ها، که فشار بیشتری بر نهادهای انسانی فعال در میدان وارد می‌کند، نهادهایی که با کمبودهای مالی، چالش‌های لجستیکی و تهدیدات امنیتی جدی روبرو هستند.