«تمام تلاش حکومت حذف آگاهی و جامعه‌ی پویا است»
نوسانات اقتصادی، بی ثباتی نرخ ارز، سیاست‌های دولت باعث کاهش قدرت خرید مردم شده‌اند، سعیده.م ناشر کتاب و صاحب یک کتاب فروشی، می‌گوید: قیمت ریالی کتاب زیاد شده و مردم از خرید زیاد کتاب به دلیل فشار اقتصادی ناتوان هستند.
شیما محمدی
ماکو- در دوران حاکمیت جمهوری اسلامی هر سال بازار فروش کتاب با ده درصد تورم روبه‌رو بوده است. با شروع کار دولت ابراهیم رئیسی در کنار بیشتر ناکارآمدی‌ها، تورم به شکل لجام گسیخته‌ای افزایش یافته و دولت در برابر بحران‌های حاکم ناتوان است.
تورم سنگین بر همه‌ی ابعاد اجتماع سایه انداخته است و کتاب تحت ضربه‌ی شدید تورم قرار دارد. وزیر فرهنگ و ارشاد از رشد ٢۴٧ درصدی کتاب در ایران حرف زده است در حالیکه هر روز تعداد فروش کمتر می‌شوند. در چنین وضعیت ناگواری که نویسنده و ناشر به فراخور احوال در آن گرفتار شده‌اند نباید کتاب را حذف کرد بلکه باید از طریق فضای مجازی و کتاب فروشی‌های آنلاین از این چرخه معیوب بیرون آمد و برای کتاب خوان روزنه‌ای امید با کتاب‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و تاریخی درست کرد.
مسائل ومشکلات کتاب فروشی‌ها در ایران
نوسانات اقتصادی، بی ثباتی نرخ ارز،سیاست‌های دولت بر روی کتاب فروشی‌ها تأثیر مستقیم دارند و باعث کاهش قدرت خرید مردم شدند. بازار کتاب فروشی‌های آنلاین هم چالش‌هایی برای کتاب فروشی‌های سنتی در ایران ایجاد کرده‌اند. با آمدن شبکه‌های اجتماعی نسل جدید به خواندن مقاله‌های آنلاین روی آورده و کمتر کتاب کاغذی می‌خوانند و حتی فروش کتاب در کتاب فروشی‌ها با نرخ روز محاسبه می‌شود و با قیمت روی جلد کتاب، آن را نمی‌فروشند.
حکومت هم نسبت به عنوان کتاب‌های مختلف سانسورهای زیادی اعمال می‌کنند به همین دلیل بیشتر مردم به خرید کتاب‌های آنلاین روی آورده‌اند که از زیر تیغ سانسور فرهنگ و ارشاد رد نمی‌شوند.حاکمیت هم از وضع موجود زیاد ناراضی نیست آگاهی و خواندن مردم مصادف با تغییر وضعیت موجود است فعالان مختلف از فشار حکومت به دلیل موجود بودن بعضی کتاب‌های تاریخی و سیاسی در کتابخانه‌های آنها حرف می‌زنند و می‌گویند که هنگام بازداشت برای این کتاب‌ها، علیه آنها پرونده‌سازی کردند.
افزایش نرخ تورم و تاثیر آن بر کتاب خوان
با افزایش نرخ تورم، هزینه تولید کتاب افزایش پیدا می‌کند و این می‌تواند تأثیر مستقیمی بر تقاضا داشته باشد. در شرایطی که تورم زیادمی‌شود مردم بیشتر به خرید کالاهای ضروری روی می‌آورند. در این شرایط ممکن است عادات خرید مردم تغییر کند و آنها به دنبال کاهش هزینه‌های خود باشند، که این می‌تواند منجر به کاهش فروش کتاب‌ها شود.
سعیده.م ناشر کتاب و صاحب یک کتاب فروشی است. او می‌گوید: در سال‌های اخیر به دلیل بالا رفتن تورم، قیمت کتاب هم زیاد شده است و اگر کتابی چند ماه در انبار بماند نمی‌تواند هزینه‌ی خودش را برگرداند. وقتی تورم کتاب بیشتر از چهل درصد شده است سرمایه کتابدار با ضرر روبه‌رو است و هزینه‌ی تولید هر ١٠٠ صفحه کتاب اگر ٢٠٠ هزار تومان باشد چند ماه بعد چند برابر می‌شود.
او سپس در ادامه یادآوری می‌کند: «برای چاپ هر کتاب ١۵درصد، نویسنده یا مترجم ١٠ تا ١۵درصد ، ٢٠ تا٣٠ درصد دیافت می‌کنند و ۵ درصد هم هزینه حمل ونقل است و اگر در چاپ اول هزینه‌های جانبی زیاد باشد در چاپ‌های بعدی هزینه‌ها پایین می‌آید. بهای کتاب در سال ١۴٠٢،صدوچهل هشت درصد محاسبه شده است. میانگین شمارگان کتاب در مقایسه با دوسال قبل ١٠ درصد کاهش یافته است. بیشترین افزایش مطالعه کتاب در رده‌های فلسفه و روان شناسی، کودکان و نوجوانان و موضوعات کمک درسی بوده است.»
وی در مورد افزایش قیمت کتاب می‌گوید: «قیمت ریالی کتاب زیاد شده و مردم از خرید زیاد کتاب به دلیل فشار اقتصادی ناتوان هستند. البته بعد خیزش انقلابی «ژن ژیان ئازادی» هم مردم یک کم بیشتر به مطالعه کتاب به خصوص خواندن کتاب‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و تاریخی بیشتر روی آورده‌اند. مردم به کتاب‌هایی در زمینه جامعه‌شناسی و زنان بیشتر علاقمند شده‌اند. برای مثال «قدرت بی‌قدرتان»، «استبداد؛ بیست درس قرن»، «جنس دوم»، «افسانه فردگرایی»، «مردم چیست»، «خشم شهری»، «شورش طردشدگان»«جنبش‌های فمنیستی»،«جامعه شناسی فرهنگ» و کتاب‌هایی از این دست بیشترین فروش را دارند. در چهار سال گذشته تعداد حضور مردم برای خرید در کتاب فروشی به شدت کم شده است چون قیمت‌ها بالا رفته است. در حوزه رمان و داستان هم تأثیر داشته است امسال هشت عنوان کتاب حداقل بالای ١۵٠٠تومان هستند به همین دلیل بیشتر مردم تمایل به خواندن مقاله‌های آنلاین دارند.»
در مورد حقوق کتاب فروشی‌ها می‌گوید:«حقوق کتاب فروشی‌های با حقوق وزارت کار همخوانی ندارد و در ایران حقوق همه کم است و از یک کارگر ساده تا معلم و کتاب فروش همه حقوق کمی می‌گیرند. در این حرفه تا بیشتر بحث مادی باشد بیشتر عشق و علاقه به آگاهی است روزانه با افراد مختلفی سروکار داریم و با آنها تبادل اطلاعات می‌کنیم ولی در کنار تغییرات جدی در یک سال و چند ماه گذشته فشار هم بر کتاب فروشی‌ها به دلیل پوشش اختیاری تشدید شده و بیشتر با فشار و پلمب از طرف فرهنگ و ارشاد روبه رو هستیم ولی شرایط جامعه خیلی عوض شده است روزانه زنان آگاه زیادی در کنار تورم در جست‌وجوی کتاب‌های مختلفی می‌باشند که در این روزهای سیاه، روزنه‌ای از امید هستند.»
مریم.م روزنامه‌نگار و دانش‌آموخته علوم سیاسی در شهر بانه است وی در مورد وضع موجود می‌گوید: «در سال‌های گذشته نشریات دانشجوی زیادی بسته شدند و تشکل‌های زیادی را منحل کردند، شرایط حاکم تنها به دلیل تورم برکتاب‌ها نیست بلکه این شرایط دو قطبی و محدود حاصل سیاست‌های حکومت است که سال‌ها برای آن کار کرده تا فضای فرهنگی و سیاسی کوردستان از پویایی خارج شود و در یک شرایط بسته قرار بگیرد. وقتی کتاب‌خوان در جامعه کم شود تزریق آگاهی هم در جامعه کاهش می‌یابد و این شرایط مطلوب حاکمیت است.»
در ادامه وی می افزاید: در این شرایط بحران‌های زیادی بر فضای فرهنگی، سیاسی و جامعه مدنی حاکم است و تشکل‌های زیادی در سال‌های گذشته توسط حکومت متلاشی شده‌اند و حتی پلمب کتاب فروشی ژیرا در سنه سیاست حاکمیت برای فشار آوردن بر زنان آگاه است و تمام تلاش حکومت حذف آگاهی و جامعه‌ی پویا است. در سال‌های اخیر هم خواندن کتاب نسبت به سال‌های گذشته کم شده است ولی بعد خیزش انقلابی «ژن ژیان ئازادی» مردم و نسل جوان بیشتر به خواندن کتاب روی آورده‌اند و با کتاب فروشی‌های آنلاین قدرت انحصار از دست حاکمیت بیرون آمده است و فضای علمی در حال تنفس دادن است و مردم بدون محدویت می‌توانند رمان‌های کوردی،کتاب‌های سیاسی، اجتماعی و تاریخی را بخوانند. اگر مثل سابق کتاب و کتاب فروشی‌های کاغذی در دست حاکمیت بود وضعیت در شرایط نامطلوب تری قرار میگرفت ولی خوشبختانه کم کم جامعه به خواندن کتاب‌های بیشتری روی آورده‌اند.