تلاش برای تحریف تمدن و به حاشیه راندن نقش زنان در سوریه جدید
گروە جهادی تحریر الشام تغییراتی را در برنامه‌های درسی مدارس اعمال کرده است، از جمله حذف نام و تصویر ملکه زنوبیا از کتاب تاریخ، که این امر به معنای محو تاریخ زنان و نادیده گرفتن نقش آنها در ساخت تمدن‌ها است.
سیبیلیا ابراهیم
رقه- تغییراتی که گروە جهادی هیئت تحریر الشام در برنامه‌های درسی ایجاد کرده است، بخشی از تلاش برای تحمیل رویکرد آموزشی است که تنوع فرهنگی، دینی و ملی در سوریه را نادیده می‌گیرد. آموزش باید باز و پذیرای تمامی باورها و فرهنگ‌ها باشد و بر تقویت ارزش‌های هم‌زیستی مشترک میان اقشار مختلف جامعه تمرکز کند.
آموزش اساس بنیان‌گذاری جوامع و شخصیت انسان و آگاهی اجتماعی او است، بنابراین گروهک تحریر الشام آموزش را در اولویت‌های خود قرار داده و برنامه‌های درسی را به طور اساسی تغییر داده است. هدف آنها فقط اصلاح محتوای درسی نبوده بلکه بازنویسی آن بر اساس دیدگاه‌های تندروانه خود بوده است. مدارس از مکان‌های آموزش علم و دانش به میدان‌هایی برای گسترش ایدئولوژی افراطی تبدیل شده‌اند که با هدف تحمیل مدل سختگیرانه‌ای که حقوق زنان و اقلیت‌ها را به حاشیه می‌برد و هرگونه تلاش برای برپایی جامعه‌ای مبتنی بر تکثرگرایی، دموکراسی و برابری را ممنوع می‌کند.
«برنامه‌های آموزش درسی چتر جامعه است»
هدیه شیخ حسن، معاون هیئت آموزش و پرورش منطقه شمال و شرق سوریه، در خصوص آخرین تحولات و تغییرات در سوریه و از جمله اصلاحاتی که در برنامه‌های درسی اعمال شده، می‌گوید: «در مورد اصلاحاتی که هیئت تحریر الشام در برنامه درسی ایجاد کرده است، ما به عنوان سوری‌ها امیدوار بودیم که این تغییرات حقوق مردم با تمام ترکیب‌ها و ادیان و اقشار آن را در نظر بگیرد و تغییراتی جامع برای تمامی سوری‌ها در چارچوبی دموکراتیک و فراگیر باشد.»
وی بر لزوم اتحاد تمام مردم سوریه در برابر تصمیماتی که هدفشان تفرقه‌افکنی است، تأکید کرد و افزود: ما در بخش آموزش بر این باوریم که تغییراتی که هیئت تحریر الشام در سوریه با تغییر برخی نمادها و تصاویر در برنامه‌های درسی ایجاد کرده، در تلاش برای تحمیل رویکرد آموزشی خاصی است که به تنوع فرهنگی و دینی سوری‌ها احترام نمی‌گذارد.
به حاشیه بردن تاریخ زنان با حذف ملکه زنوبیا
هدیه شیخ حسن، در مورد تصمیم برای حذف تصویر ملکه زنوبیا از درس تاریخ و انجام برخی تغییرات در برنامه درسی که مدت‌ها مورد استفاده قرار گرفته بود، پرسید: چرا تاریخ زنان به حاشیه رانده می‌شود؟ او افزود: ما همیشه خواستار اعطای تمامی حقوق زنان و بازگشت به جوهر هویت آنها بوده‌ایم و تلاش کرده‌ایم فرصتی برای ایفای نقش زنان در تمامی زمینه‌ها فراهم شود، که این موضوع در منطقه شمال و شرق سوریه محقق شده است.
وی با اشاره به اینکه «زنان شرکای اصلی و اساسی در ساخت و توسعه جوامع بوده‌اند و نقش‌های حیاتی در زمینه‌های مختلف ایفا کرده‌اند»، تاکید کرد که «هیچ نیرویی یا دولتی نمی‌تواند جایگاه آنها را انکار یا نادیده بگیرد» و ادامه داد: با حذف تصویر ملکه زنوبیا، به تاریخ زنانی که همیشه جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند، آسیب زده می‌شود. نادیده گرفتن این پیام را گامی خطرناک می‌بینیم. ما مردم خاورمیانه به تاریخ غنی خود افتخار می‌کنیم و هر تصمیمی که علیه این تاریخ گرفته شود، به ویژه در مورد زنان، به معنای تحریف تمدن و تلاشی برای محو هویت‌ها و فرهنگ‌ها است.
«نقش زنان در سوریه جدید باید به رسمیت شناخته شود»
پس از سال‌ها رنج و تحمل بارهای مضاعف ناشی از جنگی که بیش از یک دهه به طول انجامید، گروە جهادی تحریر الشام آمد تا شرایط را بدتر کند، چرا که در تلاش است هویت زنان را محو و آزادی‌های آنها را محدود کند. هدیه شیخ حسن در این خصوص گفت: زمانی که نقش زن تا این حد به حاشیه رانده می‌شود، مشخص است که تلاش‌هایی برای بازگرداندن ما به دوران‌های تاریکی که در آن زنان سرکوب شده و حقوقشان از آنها سلب شده بود، وجود دارد. اما زنان جواهری گرانبها و دارای قدرت عظیم هستند که علیه سرکوب و نظام‌های استبدادی مبارزه کرده و عقلانیت آنها را به چالش کشیده‌اند. بنابراین، با تصمیمات و اقداماتشان قادر نخواهند بود اراده و وجود زنان را از این سرزمین محو کنند.
او همچنین اشاره کرد که هنگام اصلاح یا تغییر هر برنامه درسی، به‌ویژه تصمیماتی که با آینده نسل‌های آینده مرتبط است، باید حقوق تمامی ملیت‌ها در سوریه در نظر گرفته شود. «هیئت آموزش و پرورش در منطقه شمال و شرق سوریه طی سال‌های گذشته چندین بار برنامه درسی را اصلاح کرده است تا حقوق تمامی افراد را رعایت کند و به پیشرفت علمی و تربیتی کمک نماید. ما در برنامه درسی خود بر نقش زنان تأکید داریم و به وجود آنها در منطقه اذعان می‌کنیم. همچنین، درس «ژنئولوژی» پیامی قوی به رژیم‌هایی است که در تلاشند تا وجود و جایگاه زنان را انکار کنند.»
وی اشاره کرد که اداره خودمدیریتی دموکراتیک همواره تلاش کرده است تغییرات را به نفع جامعه و دانش‌آموزان اعمال کند و از حاشیه‌سازی پرهیز کند. «ما نوادگان زنوبیا هستیم، طبیعی است که از تاریخ خود حذف شویم. زنوبیا و دیگر زنان در گذشته همیشه الگویی برای زنان امروزی بوده‌اند، به همین دلیل شاهد هستیم که نواده‌هایشان برای به دست آوردن آزادی خود مبارزه می‌کنند و در عرصه‌های علمی، نظامی و سیاسی به جایگاهی دست یافته‌اند.»
او همچنین یادآوری کرد که هیئت آموزش و پرورش در اداره خودمدیریتی دموکراتیک منطقه شمال و شرق سوریه بیانیه‌ای صادر کرده است که در آن موضع و نظر خود را در خصوص تصمیم وزیر آموزش و پرورش گروە هیئت تحریر الشام برای اعمال تغییرات در برنامه‌های درسی و آموزشی بیان کرده است. وی گفت: ما هرگونه تغییر در برنامه‌های درسی که ممکن است آزادی زنان را تهدید کند، رد می‌کنیم و تأکید کرده‌ایم که باید حقوق تمامی گروه‌ها در هنگام ساخت سوریه جدید محفوظ بماند. تصمیمات هیئت تحریر الشام به دنبال تفرقه‌افکنی میان گروه‌ها است.
وی با تاکید بر اینکه هدف هیئت آموزش و پرورش وابسته به اداره خودمدیریتی دموکراتیک، ساخت جامعه سوریه به شکلی مدرن و یکپارچه است، افزود: مسئله ما دموکراتیک است و فرهنگ‌های متنوع مردم را در طول سال‌های انقلاب حفظ کرده‌ایم، بنابراین امروز حق داریم در ساخت سوریه‌ای جدید، پیشرفته و دموکراتیک مشارکت کنیم.
هدیه شیخ حسن، معاون هیئت آموزش و پرورش منطقه شمال و شرق سوریه، در نهایت از تمامی گروه‌های مختلف سوریه خواست که در برابر تصمیماتی که به کرامت و فرهنگ آنها آسیب می‌زند، یکپارچه و متحد بایستند.