لارا گوهری

مهاباد - از اواسط اردیبهشت ماه که‌ هنوز قیمت خرید گندم از کشاورز مشخص نبود، بحران توزیع آرد به نانوایی ها و در نتیجه فروش نان به مردم شروع شد و در خرداد ماه اکثر شهرهای ایران از‌ جمله شهرهای روژهه‌لات را نیز در بر گرفت. از آنجا که نان در سفره‌‌ی ساکنان جغرافیای ایران نقش بسیار مهمی مخصوصا برای قشر فقیر و کم‌درآمد دارد، در نتیجه‌ی صف های طولانی نان، درگیری مردم با یکدیگر و مردم با نانوا به نزاع نانوایی‌ها با فرمانداری‌ها رسید و به اعتصاب نانوایان انجامید تا سرانجام سر از مجلس نمایندگان ایران در آورد. این بحران به قدری آشفتگی ایجاد کرده است که نماینده‌ی ارومیه، سلمان ذاکر در جلسه‌ی علنی مجلس شورای اسلامی ایران گفته است:در شرایطی که برخی از مردم حتی توانایی خرید نان را ندارند، شاهد کمبود آرد هستیم چرا که سهمیه‌ی آرد در این استان را کم کرده‌اند، کمبود نان در حال تبدیل شدن به یک موضوع امنیتی از سوی حکومت است.

 

حکومت برای فروکش کردن خشم مردم از افراد مذهبی دست نشانده خود استفاده می‌کند

مردم چنان از کمبود نان و صف‌های طولانی آن عصبانی هستند که در ارومیه و اکثر استان‌ها، حکومت دست به دامن امام جمعه‌های خود شده است تا با استفاده از سیاست های خود، همچون همدردی‌های کذب، اندکی خشم مردم را فرو نشاند.امام جمعه اهل‌سنت ارومیه، مامد کلشی‌نژاد در سخنرانی‌ نماز جمعه‌ی خود در هفته‌ی گذشته‌ در مورد بحران نان چنین می‌گوید: باید موضوع نان و کمبود آن به سرعت از سوی مسئولان امر برطرف شود چون مردم نباید به خاطر نان دچار مشکل شوند به ویژه اینکه کشورمان از لحاظ تولید گندم خودکفا شده است و بی‌تردید اگر به این مسئله مهم رسیدگی نشود، جامعه دچار آسیب‌های بسیاری می‌شود.

خرید نان با کارت بانکی به یک معضل اجتماعی تبدیل شده است دو خانواری که باهم زندگی می‌کنند مجبورند برای خرید نان دو کارت بانکی ببرند، زنان و مردان مسنی که بیشتر تحصیلات کمی دارند خرید با کارت بانکی برای آنها دشوار است.

در مورد دلایل کمبود آرد و نان، حکومت جمهوری اسلامی و رسانه‌های وابسته‌ی آن دلایل مختلفی همچون تاسیس سامانه‌ی نانینو، اجبار خرید با کارت بانکی، تخلف نانوایان، حمل و نقل را ذکر می‌کنند. اما به نظر می‌رسد تمامی این دلایل سناریوی تازه‌ای برای انحراف اذهان عمومی از دلایل اصلی باشد.

جمیله.م به همراه همسرش یک نانوایی را درمهاباد اداره می‌کنند.او در مورد سهمیه‌ی آرد و مشکلات نانوایی می‌گوید: این اولین بار نیست که نان و آرد کم می‌شود و پارسال هم چنین مشکلی داشتیم اما بهار امسال چون قوانین توزیع آرد را تغییر داده‌اند اگر قبلا ۱۰۰ کیسه آرد می‌گرفتیم امسال ۵۰ کیسه آرد می‌گیریم و هر ده روز یکبار سهمیه‌ی آرد تغییر می‌کند چون بر اساس قانون جدید مردم هرچه بیشتر از کارتخوان برای خرید نان کارت بکشند بر اساس آن سهمیه‌ ده روز مشخص می‌شود. اما واقعیت این است که سهمیه آرد نانوایی موجب کمبود نان و کمبود تراکنش می‌شود. الان چون آرد کافی نداریم دیرتر از گذشته دست به‌کار می‌شویم و زودتر کارمان تمام می‌شود و به خیلی ها نان نمی‌رسد.ما حق داریم به هر شخص که با یک کارت بانکی هزینه را پرداخت می‌کند، ۳۰ قرص نان بفروشیم و در بعضی روزها مجبوریم برای اینکه به همه برسد این تعداد را کمتر کنیم.این کمبود آرد برای تمام انواع نان ها است و فقط محدود به نان لواش یا سنگک نیست. و خرید نان برای بعضی افراد مسن با کارت بانکی سخت است ولی حکومت با پول نقد حق فروش نان را نمی‌دهد.

مردم‌ گله‌مند از کمبود نان نیز موارد عجیبی از فروش و‌کمبود نان را بیان می‌کنند که عجیب ترین آن فروش کیلویی نان در برخی نانوایی ها است که علت آن به گرانی آرد آزاد و نبود سهمیه برای نانوایی های آزاد پز است.همین امر باعث شده است نانواها که در تورم ۷۰ درصدی همچنان با قیمت ثابت پارسال باید یک قرص نان را به قیمت ۳۳۰ تومان سهمیه‌ای و با قیمت آزاد ۱۳۰۰ تومان بفروشند، از این نوع فروش دست کشیده و واحد فروش نان را از "یک قرص نان" به "کیلوگرم" تغییر دهند.

حلیمه.ک در‌ مورد مشکلات خرید نان و موارد عجیب فروش می‌گوید: بعضی روزها از ۶ صبح به نانوایی می‌روم و وقتی آنجا می‌رسم می‌بینم قبل از من هم چند نفر دیگر در آن‌جا صف کشیده‌اند.نان با قیمت آزاد خیلی گران است و مردمی که الان برای سیر شدن شکمشان همه‌ چیز را با نان می‌خوردند، نمی‌توانند با قیمت آزاد نان بخرند.بعضی وقت ها مردم بر سر نان دعوایشان می‌شود اما واقعا تقصیر مردم نیست.نانوا هم در این بین گناهی ندارد چون می‌گوید آرد ندارم که بپزم.بعضی نانوایی ها هم نان را خیلی نازک و بی کیفیت می‌پختند که صدای مردم را درآورده بود اما باز مجبور بودیم بخریم.یک نانوایی هم هست که نان را کیلویی می‌فروشد و می‌گوید این هم برای نانوا و هم برای مردم منصفانه تر است.

 ناملایمات آب و هوایی، بحران کشاورزی، صادرات گندم توسط بخش خصوصی به عراق و نفروختن گندم به دولت از دلایل کمبود آرد در نانوایی ها است‌ اما آنچه که از دید عموم بسیار پنهان می‌شود تاثیر تحریم‌های جدید و جنگ اوکراین است و چون ایران با روسیه همکاری کرده است زیرا اوکراین یکی از اصلی ترین صادر کنند‌ه‌گان گندم و غلات به ایران به شمار می‌رفت.

مسئله‌ی مهم دیگر در بحران آرد و نان قیمت خرید گندم و فروش نان است. وزیر اقتصاد که امسال از عدم گرانی نان سخن گفته است، گندم را با قیمت کیلویی ۱۵ هزار تومان از کشاورزان خریداری کرده است که نسبت به پارسال ۴ هزار تومان افزایش داشته است. این در حالی است که بر اساس کالاهای سوپرمارکتی تورم مواد غذایی و خوراکی در یک سال ۱۳۰ درصد بوده است و نانوایان و کشاورزان  نیز در هزینه‌ی‌های جانبی دارای خرج‌هایی هستند که با این تورم همسو است.

در بسیاری از نانوایی‌ها ۲۵ درصد آرد سهمیه‌ای کم شده است و مردم از این وضعیت بسیار ناراضی هستند اما وعده‌های دروغین حکومت و انقلاب مستضعفین جمهوری اسلامی تا کنون کاری از پیش نبرده است و دور نیست روزی که اصلی ترین بخش سفره‌ی مردم فقیر هم از آن‌ها گرفته شود.