روزنامه‌نگاری صلح؛ مسئولیت رسانه در گذار به دموکراسی

در روندهای صلح سراسر جهان، رویکرد رسانه‌ها و زبان مورد استفاده آن‌ها نقشی تعیین‌کننده دارد. به گفته‌ی نزاهات دوغان، روزنامه‌نگار، زبان صلح هنوز در ترکیه شکل نگرفته است.

 

الیف آکگل

استانبول- همزمان با ادامه بحث‌ها درباره‌ی روند آغازشده از اول اکتبر ۲۰۲۴ در ترکیه، نزاهات دوغان، روزنامه‌نگار، زبان رسانه‌ها را یکی از حیاتی‌ترین عوامل تعیین‌کننده آینده این روند می‌داند. او تأکید کرد که روزنامه‌نگاری صلح «در برابر سهولت بر طبل جنگ کوبیدن، حوزه‌ای است که مسئولیت‌پذیری و شجاعت می‌طلبد.»

نزاهات دوغان می‌گوید اگرچه روندی که از اول اکتبر در ترکیه آغاز شده، روند صلح نامیده می‌شود، اما «زبان صلح هنوز شکل نگرفته است». او می‌افزاید: «در رسانه‌های موافق و مخالف دولت، شاهد حاکمیت زبان نفرت هستیم. فضایی که در آن از صلح سخن به میان می‌آید، اما معنایش روشن نمی‌شود، گام‌های دموکراتیک‌سازی تعریف نشده و تنها بر شعار "ترکیه بدون ترور" تأکید می‌شود.»

 

نقش زبان رسانه‌ها در فراگیری صلح

نزاهات دوغان با تأکید بر اینکه «تا زبان رسانه‌ها تغییر نکند، فراگیر شدن صلح در جامعه با مانع روبرو است»، تغییر این زبان از سوی دولت را گامی کلیدی می‌داند. او با اشاره به نمونه کلمبیا یادآور شد: «وقتی مذاکرات صلح آغاز شد، دولت وقت آن دوره را "روند منازعه" نام‌گذاری کرد و به این ترتیب، زبان حاکم تغییر یافت.»

او با اشاره به تجربه «روند راه‌حل» پیشین در ترکیه، اظهار داشت: «در دوره ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵، ما می‌توانستیم روند دولماباغچه را روند صلح بنامیم، زیرا گفتمان دولت بر صلح استوار بود و این رویکرد در رسانه‌ها نیز بازتاب می‌یافت. اما امروز به نقطه‌ای رسیده‌ایم که زبان نفرت حاکم است.»

نزاهات دوغان روزنامه‌نگاری صلح را «کاری بس دشوار» توصیف می‌کند و می‌گوید: «این حوزه نیازمند مسئولیت‌پذیری و شجاعت است و وضعیتی را می‌طلبد که در آن، خبرنگاری حق‌محور با شفافیت بیشتری عمل کند.» او تصریح کرد تا زمانی که جامعه در این مورد به درستی آگاه نشود، باید منتظر پیامدهای جدی‌تر و سنگین‌تری بود.

 

پیوند راه‌حل مسئله کورد با دموکراتیک‌سازی

به گفته‌ی نزاهات دوغان: «مسئولیت اصلی روزنامه‌نگاری صلح این است که بپرسد و توضیح دهد راه‌حل مسئله کورد چه دستاوردهایی برای کشور خواهد داشت و چگونه باید درباره آن گفتگو کرد. پس از پنجاه سال درگیری، شرط لازم برای ایجاد بستری که خلق‌ها بتوانند در آن طعم آزادی را بچشند، درونی کردن دموکراسی و حاکمیت قانون است.»

نزاهات دوغان در پایان خاطرنشان کرد: «روزنامه‌نگاری صلح را می‌توان تلاشی برای پایه‌ریزی زبان آشتی، ارائه اطلاعات دقیق به جامعه، هدایت افکار عمومی به سمت مباحثی سازنده و فراهم آوردن زمینه طرح پرسش‌های کلیدی مردم دانست.»