روز جهانی قربانیان ناپدیدشدەی قهری در ۳۰ اوت هر سال به سرنوشت کسانی اشاره دارد که در حکومت‌های دیکتاتوری، جنگ، درگیری‌های سیاسی، مسیر مهاجرت و… یا دلایل نامعلوم ناپدید شده‌اند.

 

مرکز خبر- به گزارش سازمان ملل، هزاران نفر در جهان در شرایط نامطلوب و در مکان‌هایی که بستگان یا نمایندگان حقوقی آن‌ها از آن خبر ندارند زندانی هستند.

ناپدیدشدن‌های اجباری توسط دولت‌ها، بەسبب جلوگیری از فعالیت‌هایی که فرد مفقود شده در آن درگیر است نیست. هدف همچنین مرعوب کردن خانواده‌ها، همکاران و اطرافیان شخص نیز هست.

بر اساس قوانین بین‌المللی، ''ناپدیدشده قهری'' به کسی گفته می‌شود که به دست نیروهای دولتی یا وابسته به دولت (قدرت، حکومت) دستگیر یا ربوده شود و پس از آن در مورد سرنوشت یا محل نگهداری‌اش، پنهان‌کاری شود و اخبار و اطلاعاتی درباره او منتشر نشود، به شکلی که او را از حمایت قانون خارج کنند.

کمیته‌ی بین‌المللی صلیب سرخ، عفو بین‌الملل و کمیساریای حقوق بشر در سازمان ملل ناپدیدشدن افراد توسط دولت‌ها یا گروه‌های نظامی را به عنوان وسیله‌ای برای حل مناقشه یا ناآرامی، محکوم کرده و تلاش می‌کنند دولت‌ها و ارتش‌ها را در قبال ناپدید شدن فعالان سیاسی و دگراندیشان پاسخگو کنند. زندانی کردن افراد تحت شرایط مخفیانه یا نامعلوم، نقض جدی مفاهیم حقوق بشر است و در صورتی که در جریان مناقشه مسلحانه صورت گیرد ناقض قوانین بین‌المللی است.

تا سال ۱۳۹۶، سازمان ملل متحد نام و پرونده ۵۱۸ نفر را که پس از استقرار جمهوری اسلامی به شکل قهری ناپدید شده‌اند، ثبت کرده است. دولت ایران درباره‌ی سرنوشت‌ این افراد اظهارنظر نمی‌کند. این در حالی‌ست که تحقیقات نهادها و سازمان‌های حقوق بشری مختلف از جمله سازمان عدالت برای ایران، نشان می‌دهد تعداد ناپدیدشدگان قهری در ایران بسیار بیشتر از اسامی ثبت شده در کار‌گروه ناپدیدشدگان قهری سازمان ملل است.

مرداد و شهریور ۱۳۶۷، هزاران زندانی سیاسی در ایران با دستور خمینی، اعدام و در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند. مقام‌ها و مسئولان ایرانی، با ادامه دادن به پنهان‌کاری سازمان‌یافته در مورد سرنوشت و محل دفن قربانیان اعدام‌های محرمانه و فراقضایی در سال ۱۳۶۷، همچنان در حال ارتکاب جرم ''ناپدیدسازی قهری '' در ابعاد گسترده و سازمان‌یافته هستند، که به منزله‌ی جنایت علیه بشریت  به شمار می‌رود.

در این میان بیشترین دستگیرشدگان و قربانیان ناپدیدسازی قهری در ایران مربوط به کوردهاست، بەطوریکه ایران در ٤١ سال حکومت نامشروعش همواره به بهانەهای واهی، ملت کورد را اعـم از کارگر، کارمند، دانشجو، فعال مدنی و سیاسی و ... را ربوده و در بسیاری از مواقع تحت شکنجە، اعدام و بدون شناسایی و تحویل جسد به خانوادەهای قربانیان آنها را در مکانی نامعلوم دفن می‌کند.