مرکز خبر- بە گزارش خبرگزاری زن، روز جهانی آزادی مطبوعات یک رویداد سالانه است که در روز سوم ماه مه گرامی داشتە می‌شود. در ۲۰ دسامبر ۱۹۹۳، در چهل و هشتمین اجلاس مجمع عمومی ملل متحد، روز سوم ماه مه هر سال به نام روز جهانی آزادی مطبوعات اعلام شد.

در این روز در بسیاری کشورها با ارزیابی موقعیت حقوقی رسانه‌ها و شرایط حقیقی کار آن‌ها همراه است. این روز به روزنامه‌نگاران، مؤسسات مطبوعاتی و سازمان‌ها و انجمن‌های دفاع از حقوق رسانه‌ها فرصت می‌دهد که با تکیه بر نارسائی‌ها و دشواری‌ها در این زمینه، افکار عمومی را به اهمیت آزادی مطبوعات به عنوان پیش‌شرط وجود دموکراسی تاکید کنند و خواستار رفع بن‌بست‌ها و محدودیت‌ها شوند.

همزمان با ٣ مە روز جهانی آزادی مطبوعات و بحران‌ها و تشدید جنگ‌ها و درگیری آزادی رسانە‌ها در جهان، سازمان گزارشگران بدون مرز در این روز رده‌بندی آزادی رسانه‌ها در سراسر جهان را منتشر کرد.

این جدول که نتیجه‌ی بررسی وضعیت آزادی مطبوعات در ۱۸۰ کشور جهان است، نشان می‌دهد که چگونه درگیری‌های خشونت‌بار و نیز سرکوب دولتی مانع فعالیت روزنامه‌نگاران می‌شود.

همانند سال‌های گذشته، کشورهای اسکاندیناوی در رأس جدول آزادی رسانه‌ها قرار دارند، نروژ برای ششمین سال متوالی در رده‌ی اول این جدول بودە، سپس دانمارک و سوئد در ردەی دوم و سوم و استونی نیز در جایگاه چهارم قرار گرفته است.

در این چهار کشور بر خلاف سایر کشورها، سیاستمداران بە طور مداوم اصحاب رسانه را مورد حمله قرار نداده‌ و این امر باعث شدە است روزنامەنگاران فعالیت بهتر و آزادی داشتە باشند.

بدترین کشورها از نظر آزادی مطبوعات مانند سال‌های گذشته اریتره و کره‌ی شمالی در رده‌ی ١٧٩ و ١٨٠ هستند در این دو کشور دولت کنترل کامل تمامی منابع اطلاعاتی را در دست دارد. با روی کارآمدن طالبان و محدود کردن فعالیت‌های روزنامەنگاران، افغانستان نیز با سقوط ٣۴ رتبە در ردەی ١۵۶ قرار گرفت.

در این گزارش بە دلیل سرکوب دولتی، جایگاه سوم از آخر جدول به ایران اختصاص دارد و در میان ١٨٠ کشور در رده‌ی ۱۷۸ ایستادە است. این در حالی‌ست کە سال گذشته ایران در رده‌ی ششم از آخر جدول قرار داشت. پس از ایران ترکمنستان در رده‌ی ۱۷۷ و میانمار در ردەی ۱۷۶ قرار دارند، چین بە دلیل سانسور اینترنت و کنترل دولتی و پروپاگاندا در داخل و خارج در میان ۱۸۰ کشور در جایگاه ۱۷۵ قرار گرفته است.

جایگاه آلمان در رده‌بندی آزادی مطبوعات سال جاری سە رتبە سقوط کردە و به جایگاه ۱۶ رسیده است. گزارشگران بدون مرز، دلیل این امر را بیش از هرچیز خشونت علیه روزنامه‌نگاران در تظاهرات و تجمعات و نیز کاهش تنوع و گوناگونی رسانه‌ها در این کشور دانسته است. این سازمان همچنین گسترش اختیارات نهادهای امنیتی در آلمان را نیز مورد انتقاد قرار داده است.

میشائیل ردیسکه، مدیربخش آلمان سازمان گزارشگران بدون مرز گفتە است: قتل، ربایش، دستگیری و حملات فیزیکی همانند گذشته همچنان روزنامه‌نگاران را تهدید می‌کند و دولت‌ها، گروه‌های ذینفع و افراد حقیقی با خشونت جلوی گزارش‌دهی مستقل اصحاب رسانه‌ را می‌گیرند.

گزارشگران بدون مرز می‌گوید: با توجه به تغییر در متدولوژی این نهاد برای رده‌بندی آزادی مطبوعات، جدول جدید تنها تا حدی قابل مقایسه با قبلی است. در این ارزیابی نمایندگان رسانه‌ای، کشورها به ۱۲۳ پرسش پاسخ داده‌اند. معیارهای جدید در این ارزشیابی نیز در زمینه‌های سیاسی، حقوقی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی بودند.

از آغاز جنگ روسیه در اوکراین عملا آزادی رسانه در روسیه وجود ندارد. این کشور در رده‌ی ۱۵۵ جدول آزادی مطبوعات قرار گرفته است. اوکراین نیز با سقوط نسبت به سال گذشته در پله‌ی ۱۰۶ جدول قرار گرفتە است. در ۲۰ مارس ٢٠٢٢ حدود یک ماه پس از تهاجم روسیە، رئیس‌جمهور اوکراین طی فرمانی، ایستگاه‌های تلویزیونی این کشور را یکی کرد تا سیاست اطلاع رسانی یکسانی را دنبال کنند.

مانند سال‌های گذشته، اروپا آزادترین مکان در سراسر دنیا برای روزنامه‌نگاران است، با این حال سال گذشتە دو روزنامه‌نگار در این قاره به قتل رسیدند. در یونان که رده‌ی ۱۰۸ جدول و پایین‌ترین رده در میان کشورهای اروپایی است، گئورگ کارایواز و در هلند کە در رده‌ی ۲۸ جدول قرار دارد، پتردوریس به قتل رسیدند.