روسیه با استناد به تغییرات جمعیتی، دسترسی زنان به سقط جنین را محدود می‌کند
کارشناسان می‌گویند سرکوب داروها و خدمات سقط جنین بخشی از پروژه‌ی القای «ارزش‌های خاص» در جامعه‌ی روسیه است.
مرکز خبر - روسیه سال‌هاست خود را به عنوان کشوری معرفی می‌کند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور این کشور، اغلب آن را «زادگاه ارزش‌های سنتی خانوادگی» می‌نامد.
مجمع فدرال روسیه، در اقدامات پیشین خود اقلیت‌های جنسیتی را سرکوب و قوانین جدیدی تصویب شد که جراحی‌های تغییر جنسیت را غیرقانونی و «تبلیغ همجنس‌گرایی» را نیز ممنوع اعلام کرد.
اکنون محافظه‌کاران اجتماعی روسیه هدف جدیدی دارند: حقوق باروری
خاتمه‌ی بارداری به وسیله‌ی سقط جنین در روسیه کاملا قانونی و به طور گسترده‌ای در دسترس است. اما در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، به نظر می‌رسد ترس از کاهش بیش از حد جمعیت و افزایش تمایل به محافظه‌کاری منجر به تصویب قوانین جدیدی شد که دسترسی به سقط را محدود می‌کند.
در ماه آگوست و نوامبر، دو منطقه روسیه - موردویا و تور - قوانینی را تصویب کردند که بر اساس آن هر کسی که زنان را «اجبار» به سقط جنین کند مجازات خواهد شد.
در ماه اکتبر، قانونگذاران قانونی را تصویب کردند که دسترسی به داروهای سقط جنین را محدود کرد و بر فروش برخی از داروهای ضد بارداری نیز تأثیر بسیاری گذاشت.
به گزارش رسانه‌ی مستقل مدوزا، در ادامه‌ی این اقدامات، تمام کلینیک‌های خصوصی بهداشتی کریمه (منطقه‌ی تحت اشغال روسیه) اعلام کردند که به طور کلی ارائه‌ی خدمات سقط جنین را متوقف خواهند کرد.
مدوزا به نقل از کنستانتین اسکوروپسکی، رئیس وزارت بهداشت کریمه گفت: «از روسای کلینیک‌های تجاری خواسته شده است که ارائه خدمات سقط جنین را در شبه جزیره‌ی اشغالی متوقف کرده ونقش خود برای بهبود وضعیت جمعیتی روسیه ایفا کنند.»
سایر کلینیک‌های خصوصی در روسیه نیز ارائه‌ی خدمات سقط جنین را محدود کرده‌اند. زنان به جای این کلینیک‌ها مجبور می‌شوند به کلینیک‌های دولتی مراجعه کنند و برای دریافت خدمات زمان بسیار طولانی‌ای را منتظر بمانند. گزارش‌ها حاکی از آن است که کارکنان این کلینیک‌ها، مراجعین را برای ادامه‌ی بارداری تحت فشار قرار می‌دهند.
در برخی مناطق، کلینیک‌های دولتی، برای نشان دادن ضدیت خود با سقط جنین، برخی روزها به طور کلی این عمل را انجام نداده و آن را «روز سکوت» می‌نامند.
برای فعالان این حوزه، سرکوب‌های این‌چنینی بسیار سخت و تعجب‌آور است
دوره‌ی سقط جنین قانونی در روسیه از دهه‌ی ۱۹۹۰ به آرامی رو به کمرنگ‌تر شدن بوده است. در دهه‌ی ۱۹۹۰ زنان قادر بودند بدون قید و شرط تا هفته‌ی ۱۲ یا حتی تا هفته‌ی ۲۲ با استناد به طیف گسترده‌ای از «دلایل اجتماعی» از قبیل طلاق، بیکاری یا کمبود درآمد، بارداری خود را خاتمه دهند.
فهرست این دلایل، تحت رهبری پوتین به تدریج کاهش یافته است و از سال ۲۰۱۲ فقط تجاوز در دسته‌ی دلایل موجه برای سقط جنین قرار می‌گیرد.
زالینا مارشنکولووا، فعال و وبلاگ‌نویس برجسته‌ی فمینیست روسی، گفت: «تلاش برای ممنوعیت سقط جنین در پنج سال گذشته افزایش یافته است، اما هیچ‌کس توجه چندانی به آن نمی‌کند. به طور کلی در یک دولت مردسالار، هیچگاه صدای زنان به گوش نمی‌رسد و مشکلات آنها عموما جدی گرفته نمی‌شود.»
اقدامات اخیر ضد سقط جنین مقیاس و سرعت قابل‌توجهی دارند
برخی ناظران بر این باورند که تشدید ناگهانی تمرکز بر این موضوع با تهاجم بی‌وقفه‌ی روسیه به اوکراین در ارتباط است. این جنگ‌ها ترس از کاهش جمعیت را به شدت در مرکز توجه قرار داده است.
جمعیت روسیه در سال ۱۹۹۲ با ۱۴۹ میلیون نفر به اوج خود رسید و در سال‌های اخیر به حدود ۱۴۴.۴ میلیون نفر کاهش یافت. این روند کاهشی در چندین کشور غربی نیز مشاهده شده است. روسیه همچنان حدود ١.۵ تولد برای هر زن را معیار قرار داده است و بر این باور است که حتی این تعداد کافی نیست و حدود ۲.۱ تولد برای هر زن در حفظ جمعیت کشور ضروری است.
نرخ پایین باروری روسیه از زمان روی کار آمدن پوتین یک اولویت کلیدی برای کرملین بوده است، اما مداخلات پیشین، مانند اعطای مزایای دولتی به مادران نتوانست موثر واقع شود.
جنگ اوکراین تاکیدی دوباره بر این تعداد رو به کاهش داشته است. مسکو آمار تلفات مربوط به جنگ را اعلام نمی‌کند، اما ده‌ها هزار سرباز در درگیری‌ها کشته می‌شوند.
«مقامات می‌خواهند مردم را به بردگان خاموش خود تبدیل کنند. آنها نمی‌خواهند ما درس بخوانیم یا روی پای خودمان بایستیم، آنها می‌خواهند ما فقط مانند گوشت تازه برای خدمت به قدرت زنده بمانیم. آقایان سیاستمدار فرزندان خود را به قتلگاه نمی‌فرستند، اما وقتی نوبت به فرزندان روس‌های فقیر می‌شود؟ قطعا!»
محافظه‌کاران معتقدند که داروهای ضد بارداری نرخ زاد و ولد را کاهش می‌دهد.
سقط جنین در روسیه سابقه‌ای طولانی دارد
در سال ۱۹۲۰، روسیه‌ی شوروی، نخستین کشور جهان بود که سقط جنین را قانونی کرد. اما ۱۶ سال بعد، علاوه بر دلایل پزشکی و در اصل به دلیل نگرانی مقامات در مورد کاهش نرخ زاد و ولد، این خدمات دوباره ممنوع شد. رهبر آن زمان یوزف استالین بود. او اعلام کرد زایمان «یک امر خصوصی نیست بلکه یکی از اولویت‌های اجتماعی است».
میشل ریوکین فیش، دانشیار دپارتمان مردم‌شناسی دانشگاه کارولینای آمریکا، گفت: «کمبود لوازم پیشگیری از بارداری در دوران شوروی به این معنا بود که سقط جنین، چه با ایمنی بیشتر و به صورت قانونی و چه خطرناک و غیرقانونی، شکل اولیه‌ی کنترل بارداری در این کشور بود.»
«دولت شوروی با داروهای ضد بارداری مخالف نبود، اما آنها هرگز کار موثری برای اطمینان از در دسترس بودن آنها نیز انجام ندادند. در دهه‌ی ۱۹۹۰، تنظیم خانواده گشودگی بیشتری داشت. حدود یک دهه طول کشید تا مردم ایمنی و اهمیت شیوه‌های پیشگیری از بارداری را درک کنند».
به گفته ریوکین فیش، برخی از این مقاومت‌‌ها در برابر داروهای ضد بارداری با همان ترس‌های مرتبط با جمعیت‌شناختی مرتبط بود که هنوز هم همچنان روسیه را آزار می‌دهد.
محافظه‌کاران بر این باورند که داروهای ضدبارداری نرخ زاد و ولد را کاهش می‌دهد و این موضوع برای آنها به یک نگرانی کلیدی بدل شده است. تنظیم خانواده از سوی محافظه‌کاران به عنوان تهدیدی جدی برای امنیت ملی روسیه در نظر گرفته شده است.
امروزه، نرخ سقط جنین در روسیه به شدت از اوج خود در زمان شوروی کاهش یافته است، اما هنوز کمی بالاتر از حد متوسط است. به گفته‌ی تحلیلگران آمریکایی روسیه بالاترین آمار سقط جنین را در میان کشورهای جهان دارد.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، روسیه در سال ۲۰۲۰ حدود ۳۱۴ سقط جنین و ۱۰۰۰ تولد زنده داشته است، در مقایسه با آن می‌توان به ۱۸۸ مورد در اتحادیه‌ی اروپا اشاره کرد.
کرملین، در دوران شوروی جایزه‌ی مادر قهرمان را به زنانی که ۱۰ فرزند یا بیشتر داشتند اعطا می‌کرد. سال گذشته روسیه مجدداً این جایزه را معرفی کرد و یک جایزه نقدی یکجا به مبلغ ۱۶۵۰۰ دلار نیز برای این زنان در نظر گرفت.
ساشا تالاور، فعال فمینیست روسی و کاندیدای دکترای مطالعات جنسیتی در دانشگاه اروپای مرکزی در وین، گفت که خانواده‌هایی با چنین اندازه‌ای حتی در دوران استالینیسم نیز نادر بودند.
او گفت: «این اقدامات، امروزه به جای اینکه یک سیاست اجتماعی باشند، راهی برای القای ارزش‌های جدید به جامعه هستند.»
در همین حال، نمایندگان مجلس درباره‌ی ممنوعیت سقط جنین در کلینیک‌های خصوصی در سطح ملی بحث می‌کنند.
کلیسای ارتدکس روسیه نیز همچنان بر پیشنهادهای خود مبنی بر کاهش بازه‌ی زمانی سقط جنین قانونی به هشت هفته یا ۱۲ هفته، در موارد تجاوز جنسی، فشار می آورد.
در این ماه، «زنان برای زندگی»، یک تلفن امداد روسی به زنان باردار ارائه داد که تا حدی توسط دولت تأمین می‌شد و فعالانه از سقط جنین جلوگیری می‌کرد.
به عنوان مثال، در بخشی از تحقیقات گروه فعال روسی مقاومت ضد جنگ فمینیستی، یک مشاور به زنی که خود را به عنوان یک متقاضی سقط جنین معرفی کرد، گفت: «این عمل «قتل» محسوب می‌شود و جنین او تنها یک «نوزاد بی دفاع» است».
تالاور گفت: «گروه‌های روسی ضد سقط جنین، برای رسیدن به هدف خود تاکتیک‌های بی‌رحمانه‌ای را از شرکای غربی خود وام گرفته‌اند. کل ایده‌ی استفاده از سقط جنین به عنوان یک ابزار سیاسی به منظور ایجاد وحشت اخلاقی، از خارج از کشور به عاریت گرفته شده است».
فعالان حقوق سقط جنین در روسیه در حال آماده شدن برای فصل جدیدی از مبارزات مداوم در این زمینه هستند.