زهور المشرقی

تونس - زنان در تونس طی راهپیمایی خاموش خواستار توقف خونریزی و خشونت علیه زنان و حق خود برای کسب حمایت شدند و سکوت دولت را در قبال خشونتی که تحت آن قرار می‌گیرند و تداوم سیاست معافیت از مجازات را محکوم کردند.

تونس کمپین بین‌المللی خشونت علیه زنان را در روز جمعه ۱۰ دسامبر، با راهپیمایی فمینیستی خاموش که توسط انجمن‌های فمینیستی سازماندهی شده است و در خیابان‌های پایتخت تونس حرکت می‌کردند، به پایان رساند.

شرکت‌کنندگان در راهپیمایی خاموش به عنوان عزا  لباس سیاه پوشیده بودند و با شعارهای شنیدنی همراه نبودند، بلکه متعهد شدند که بنرهایی را برافراشند که روی آن نوشته شده بود: «نه به خشونت، سکوت دولت زنان را می‌کشد، گورهای شیرین صدای زنان را می‌شنود، نه به تبعیض علیه زنان، عدالت، آزادی، برابری، فمینیست.»

این راهپیمایی خواستار توقف خونریزی و خشونت علیه زنان و حق آنها برای برخورداری از حمایت اجتماعی و اقتصادی شد و خواستار نفی کشتار زنان و سیاست معافیت از مجازات شد.

آژانس خبرگزاری زنان، این راهپیمایی را همراهی کرد و با فمینیست‌های فعال و شرکت‌کنندگان در آن صحبت کرد، آنها به اتفاق آرا پذیرفتند که سکوت دولت نرخ‌ها را به طرز وحشتناکی بالا برده است و بر لزوم اجرای قانون شماره‌ی ۵۸ که در سال ۲۰۱۷ برای مبارزه با خشونت علیه زنان و مبارزه با ذهنیت‌های منسوخ شده که از تراژدی‌ها و دردهای زنان تغذیه می‌کند، تاکید کردند.

 

یسرا فراوس، مدیر اجرایی دفتر شمال آفریقا و خاورمیانه که رئیس سابق انجمن زنان دموکرات است، در مصاحبه با خبرگزاری ما گفت: حضور در خیابان‌ها اعتراضی به سکوت دولت است که با عاملان خشونت همدست است، علی‌رغم این واقعیت که ماشین کشتار روزانه دست کم از هر سه زن یکی را هدف قرار می‌دهد. «با افزایش موارد خشونت‌آمیز از تجاوز جنسی گرفته تا قتل، شکنجه و حتی کشتن زنان زیر کامیون‌های مرگ که آنها را به مزارع می‌برد تا برای "تغذیه‌ی مردم" کار کنند.

او با انگشت خود به رئیس‌جمهور، قیس سعید، که در مورد امنیت ملی صحبت و جلسات منظمی برگزار کرده اشاره می‌کند، چرا این سوال را مطرح نمی‌کند که «چرا زنان در تونس می‌میرند و چرا سیاست مؤثری برای حذف وجود خشونت علیه زنان وجود ندارد؟»

وی از سیاست وزارت خانواده، زنان و کودکان در مقابله با خشونت با شعر و پیامک انتقاد کرد، در شرایطی که مکان‌های امن برای پذیرایی از زنان قربانی خشونت در کنار گذاشتن مسئولیت خود در قبال قربانیان بسته شده است.

با اشاره به اینکه هر اتفاقی که از کشتار زنان می‌افتد با احکام تسامح‌آمیز مواجه می‌شود و قضات پس از گذشت پنج سال و بیشتر از عذاب قربانی خشونت بین راهروهای دادگاه و رویه‌های پیچیده‌ی مختلف، احکام خود را صادر می‌کنند.

وی همچنین به جنایت خودداری از افشای آمار واقعی زنان قربانی خشونت اشاره کرد، زیرا انجمن زنان دموکراتیک تونس ۱۶ مورد مرگ را در دو هفته‌ی گذشته رصد کرده است که مصادف با کمپین بین‌المللی علیه خشونت در معرض قرار گرفته است و در تلاش است تا تمام مواردی را که نظارت می‌شود مستند کند.

این فعال فمینیست از فقدان بودجه برای ترسیم یک سیاست مؤثر که نتایج آن برای محافظت از زنان در برابر خشونت آشکار باشد، ابراز نارضایتی کرد.

با اشاره به ذهنیت محافظه‌کارانه که قانون ۵۸ را انکار می‌کند و به دنبال عدم اجرای آن است و تلاش می‌کند اعتماد زنان به خود و دولت را از دست بدهد.

اگر شجاعت زنان تونسی و صدای آزادانه‌ و روان‌ آن‌ها در مورد مواجهه با خشونت نبود، نمی‌توانستیم امروز در خیابان آزادانه اعتراض کنیم و بگوییم که سکوت دولت چیزی است که زنان را می‌کشد.»

 

فردوس التونسی، یکی از اعضای انجمن زنان دموکراتیک، به نوبه‌ی خود معتقد است که پرداختن به خشونتی که بیانگر نفرت است به منزله‌ی مهارت در شکنجه و لذت‌بردن از رنج قربانیان، منجر به قتل می‌شود، با این سیاستی که دولت دنبال می‌کند، به‌ویژه با بحران معافیت از مجازات، علی‌رغم وجود قانونی که قرار بود به آن خاتمه دهد، نه اینکه آن را هفت برابر کند، غیر قابل حل است.

این فعال فمینیست خاطرنشان کرد: قانون مبارزه با خشونت به صورت مرکب روی کاغذ باقی مانده و عدالت در اجرای آن و یافتن ساز و کارهای واقع‌بینانه، روشن و تضمین شده برای اطمینان از اجرای صحیح آن میسر نبوده و آنچه که اوضاع را پیچیده‌تر کرده، تداوم ترس از شکایت زنان قربانی خشونت بود. که آزاردهنده را تشویق به افزایش خشونت می‌کرد، با بیان اینکه او از ترغیب ماموران امنیتی زنان در مراکز برای پس گرفتن شکایت و بخشش خشونت خشمگین بود و از این سیاستی که وحشت فاجعه را تشدید می‌کرد انتقاد کرد.

وی با بیان اینکه نارسایی امنیتی در برخی موارد خشونت علیه زنان، اولین دلیل بالا بودن آمار و همچنین دشواری تشریفات قانونی غیرممکن است که آنها را به ترک پرونده و عدم احقاق حق آن سوق دهد، تاکید کرد: مرد منسوخ‌شده‌ی ذهنیت زیربنای عدم دسترسی به عدالت برای برخی از زنان آزار دیده است.

وی خواستار اعمال قانون و مجازات خشن و متجاوز به عنف برای مبارزه با "کشتار زنان" به ویژه با آمار بالای ثبت شده به دلیل سکوت دولت شد با تاکید بر این که اعتراض می‌تواند تغییر ایجاد کند و به مرجعیت فشار بیاورد تا سیاست‌های خود را در قبال این موضوع که زنان و امنیت ملی را تحت تاثیر قرار می‌دهد تعدیل کند.

 

اسماء خمیر هنرمند پلاستیک، یکی از شرکت‌کنندگان در راهپیمایی نیز به نوبه‌ی خود با بیان این که پدیده‌ی خشونت گریبانگیر همه‌ی زنان شده است،  و به طور کلی در شخصیت، کرامت و انسانیت او تاثیر می‌گذارد با اشاره به این‌ که زنان مخالفت خود را اعلام کرده‌اند و از سیاست‌های ساکت‌کردن و به حاشیه راندن پرونده‌هایشان، برای تجسم حضور خود به خیابان‌ها رفتند و انواع مقاومت‌هایی مانند سکوت و سیاه‌پوشی را ابداع کردند که حکایت از خشم زیاد از نرخ‌های بالا داشت.

وی بر لزوم شکستن سکوت برای اصلاح و مبارزه تاکید کرد و خاطرنشان کرد: این دو جنس برای تکمیل مسیر خود در صلح وجود داشته‌اند نه جنگ بین آنها، با اشاره به اینکه رسیدگی به علل این پدیده نه تنها وظیفه‌ی دولت است و آن را ناشی از انباشت سالیان سال می‌داند، بلکه مسئولیت جمعی جامعه‌ی مدنی، انجمن‌های زنان و مرجعیت است که هر یک به نوبه‌ی خود دفاع کنند به طوری که نتایج تضمین شده است.

وی با توجه به آموزش دوران کودکی و تربیت کودک را بر لزوم احترام به زنان و حفظ حقوق آنها و شریک دانستن آنها، تاکید کرد، خانواده اولین پایه‌ای است که کودک در آن رشد می‌کند و از اصولی اشباع می‌شود که باید به حقوق بشر و اصول جهانی انسانیت احترام بگذارد.

وی بر اهمیت اشاعه‌ی معانی عشق و برادری و تحکیم آنها در نسل‌های کنونی و آینده تاکید کرد، با توجه به بیکاری که تونس از سال ۲۰۱۱ تجربه کرده است نیز یکی از دلایل اصلی گسترش پدیده‌ی خشونت علیه زنان بوده است. به گفته‌ی وی، قتل و آزار به ویژه با هرج و مرجی که از طریق رسانه‌ها منتشر می‌شود و سهولت و تسهیل جرایم خشن در مقابل دیدگان گیرنده، به ویژه توسط نوجوانان عامل خشونت در جامعه است.

او اولین گام برای توقف خونریزی و خشونت را تایید زنان آزاردیده و اتخاذ برنامه‌های جامع برای رسیدگی به علل ریشه‌ای، از جمله پرداختن به تربیت اجتماعی مبتنی بر سنت‌ها و آداب و رسوم و هنجارهای منسوخ شده برای تبعیض و برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و رسانه‌ای که کلیشه‌ها و حقارت زنان را تقویت می‌کند، دانست.

 

به نوبه‌ی خود، اصاله مدوخی، فعال فمینیست در انجمن دمج برای عدالت و برابری، گفت: که این راهپیمایی برای محکوم کردن جنایات خشونت، نفرت و تبعیض علیه همه‌ی زنان، از جمله زنان با پوست سیاه، برگزار شد. باعث تاسف است با این ابعاد وحشتناک درباره‌ی خشونت سال ۲۰۲۱ صحبت کنیم، و با قانونی که قرار بود از همه‌ی زنان و اختلافاتشان محافظت کند.

وی تاکید کرد که مبارزه برای تحقق عدالت و برابری کامل و تضمین حقوق همه‌ی زنان تحت ظلم دولت و قوانین ناعادلانه همچنان ادامه دارد.

 

لیلیا المثلولی، فعال کارگری و فمینیستی، به نوبه‌ی خود، شرکت در راهپیمایی را به منزله‌ی رد طفره‌ رفتن دولت از مسئولیت‌های سیاسی، قانونی و اخلاقی خود در قبال زنانی می‌داند که در کشوری زندگی می‌کنند که  حق زندگی آنان را دست کم گرفته و هر روز مورد خشونت قرار گرفته و کشته می‌شوند، ادامه داد: «می‌گویند زن نیمی از جامعه است و مادر مدرسه است، پس معقول است ما این را بکشیم؟ نصف جامعه و مدرسه را خراب کنیم؟»

او حمایت بی‌قید و شرط خود را از زنان قربانی خشونت ابراز کرد و تاکید کرد که تونس دارای زرادخانه‌ی مهمی از قوانین مبارزه با خشونت است، اما راه اجرای آن را پیدا نکرده است.

او از شکایت دولت در مورد کمبود ابزاری که باید برای کمک به مبارزه با جنایات علیه زنان در دسترس باشد و عدم ارائه‌ی سرپناه برای محافظت از زنان بدسرپرست که محل زندگی خود را ترک می‌کنند تا از وحشی‌گری متجاوزان در امان باشند، انتقاد کرد که خیابان نمی‌تواند پناه زنان باشد و خطرناک است.

وی بر اهمیت تلاش‌های هماهنگ بین مولفه‌ها و احزاب مختلف برای مبارزه با پدیده‌ی خشونت که همه‌ی زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ابراز همبستگی با آنها، تاکید کرد و به اهمیت اتحاد همه علیه این جریان که اولین قربانیان آن زنان بودند اشاره کرد.

آنچه در نرخ بالای جنایات خشونت علیه زنان اتفاق می‌افتد، تونس را که الگویی برای برخورداری زنان از حقوق خود و قانون احوال شخصیه بوده و هست، علاوه بر وجود مجموعه‌ای مهم از قوانین که قرار است عدالت را در مورد آن رعایت کند، اما واقعیت با آنچه که در حال ترویج و قوانین موجود است فاصله دارد.»

او تاکید کرد که زنان در تونس دیگر ساکت نخواهند ماند و تا زمانی که دولت برای تحمیل یک سیاست راهبردی برای مبارزه با خشونت اقدام نکند، بودجه‌ای برای آن فراهم کند، مراکزی برای پناه دادن به زنان بدسرپرست ایجاد نکند و به آنها کمک نکند و به مجازات قانونی برای  عدالت دسترسی پیدا نکنند، مبارزه خواهند کرد.

 

اباء حمدی بازیگر تونسی شرکت‌کننده در راهپیمایی با بیان اینکه پدیده‌ی خشونت در سراسر جهان گسترش یافته و منحصر به تونس نبوده است، با ابراز تأسف از اینکه زنان همواره قربانی این بلا و ضعیف‌ترین حلقه بوده‌اند، اظهار داشت: دولت هنوز به مرحله‌ای نرسیده است که مسائل را جدی بگیرد تا راه‌حل‌های واقع‌بینانه برای این پدیده بیابد.

وی با بیان اینکه این وضعیت دیگر قابل تحمل نیست، از مسئولان خواست تا مداخله کنند و مسئولیت خود را برعهده بگیرند و موضوع را امنیت ملی تلقی کنند و برای نجات زنان تصمیمات سخت‌گیرانه اتخاذ کنند و از نبود کمپین‌های آگاهی بخش علیه این بلای خانمان‌سوز قبل از کمپین بین‌المللی و مبارزه‌ی بین‌المللی انتقاد کرد. و بر این زمینه که قانون بر سخت‌گیری ارعاب متجاوز و قاتل تاکید کرد، با اشاره به این که باید به صورت جمعی و مشترک در بین همه‌ی مولفه‌ها عمل کرد تا ابتدا به زنان اهمیت دسترسی به عدالت آموزش داده شود. شکستن سد ترس به طوری که کشتن، سوء‌استفاده و تجاوز به آنها آسان نباشد.

وی در مورد نقش هنرمند در این میان می‌گوید که بازیگر این نکته‌ی مثبت را دارد که بیشتر به او گوش کند، او را دنبال کند و تحت تأثیر مخاطبان مختلف قرار بگیرد، چرا که باید به دور از حساسیت در مسیر مقاومت در برابر خشونت و حساسیت قرار بگیرد. پوپولیسم و ناقل مسئله‌ی زنان بی‌صدا باشد و توضیح دهد که هنرمند قادر است ناگفته‌هایی را که اقتدار از گفتن در مورد آنها امتناع می‌ورزد و به دور از منطق، ترس و وحشت آشکار کند.

 

فدوی سیدی، یکی از اعضای انجمن فرهنگ و هنر «وشم»، از قرار گرفتن خود به عنوان یک فعال فمنیست در معرض خشونت والدینش به دلیل مواضع و اصولی که به آن معتقد است، صحبت کرد. وی اشاره کرد که سد ترس باید شکسته شود و هر فرد خشونت‌آمیز و خشنی بدون توجه به نقش و نزدیکی خود افشا شود، این خواسته خطاب به همه‌ی کسانی است که به دنبال خلاءهای قانون هستند تا طرف زنان نباشند و نشان می‌دهد مبارزه تنها راه آشکار شدن حقیقت و وضعیت آنهاست و نشان می‌دهد که همه از آنها در برابر همه‌ی سیاست‌هایی که به دنبال محدود‌کردن آنها و تحت فشار قراردادن آنها برای خشونت بدون پاسخ‌گویی است حمایت می‌کنند.