پس از یک هفته آرامش، اعتراضات «نسل Z۲۱۲» به خیابان‌های مراکش بازگشت
پس از یک هفته آرامش نسبی، اعتراضات جنبش «نسل Z۲۱۲» دوباره به خیابان‌های مراکش بازگشت. این بازگشت با تجمعات هم‌زمان در چندین شهر همراه بود تا بر تداوم موج خشم جوانان نسبت به شرایط اجتماعی و افزایش هزینه‌های زندگی تأکید شود.
حنان حارت
مراکش – روز شنبه ٢۶ مهرماه، جوانان جنبش «نسل Z۲۱۲»، پس از یک هفته وقفه، اعتراضات خود را از سر گرفتند. این اعتراضات به‌صورت تجمعات هم‌زمان در چندین شهر مراکش، از جمله رباط، کازابلانکا، مراکش و طنجه برگزار شد. این نخستین حضور میدانی جنبش پس از سخنرانی پادشاه در افتتاحیه دوره جدید پارلمان در ۱۰ اکتبر بود.
با وجود نمادین بودن این بازگشت، به‌ویژه از نظر زمان‌بندی پس از سخنرانی پادشاه، شور مردمی در مقایسه با تجمعات پیشین کمتر به نظر می‌رسید، به‌ویژه در رباط و مراکش، جایی که شمار شرکت‌کنندگان از چند ده نفر فراتر نرفت. شرکت‌کنندگان علاوه بر درخواست برای بهبود وضعیت خدمات عمومی، خواستار آزادی زندانیان عقیدتی نیز شدند.
در شهرهای کازابلانکا و طنجه نیز تجمعات محدودی در میدان‌های عمومی شهر برگزار شد که در آن شعارهایی مانند «آزادی، کرامت و عدالت اجتماعی» سر داده شد و شرکت‌کنندگان به گرانی و وخامت خدمات اولیه اعتراض کردند. این اعتراضات ادامه‌ی همان مطالبات اجتماعی است که جنبش «نسل Z۲۱۲» از چند هفته پیش برای آن‌ها فعالیت خود را آغاز کرده است.
معترضان بر ماهیت مسالمت‌آمیز اقدامات خود و پایبندی به حق خود برای بیان خواسته‌هایشان بدون تشدید درگیری با مقامات تأکید کردند. در پایتخت، رباط، ده‌ها نفر تصمیم گرفتند در مقابل ساختمان پارلمان تجمع کنند و شعارهایی در حمایت از بهبود وضعیت آموزش و بهداشت و مبارزه با فساد سر دهند. شعار مشترک این تجمع «وحدت مراکش» بود.
با اینکه صحنه تجمع نسبت به اعتراضات نخستین ساده‌تر و کم‌جمعیت‌تر به نظر می‌رسید، اما پیام‌های روشنی در خود داشت که نشان می‌داد جنبش «نسل Z۲۱۲» از دفاع از حقوق اجتماعی و اقتصادی جوانان عقب‌نشینی نخواهد کرد.
این تحرکات پس از یک هفته آرامش میدانی صورت گرفت؛ آرامشی که پس از سخنرانی پادشاه برقرار شده بود. پادشاه در آن سخنرانی بر لزوم مشارکت تمامی بازیگران در حل چالش‌های اقتصادی و اجتماعی کشور تأکید کرده بود، بدون آنکه مستقیماً به اعتراضات اشاره کند.
علیرغم تلاش‌های سیاسی و رسانه‌ای برای آرام‌سازی اوضاع، بازگشت جنبش «نسل Z۲۱۲» به خیابان‌ها نشانگر تداوم نارضایتی اجتماعی در میان بخشی از جوانان است.
در مقابل، این جنبش که از فضای مجازی به میدان واقعی منتقل شده، با آزمون‌های دشوار سازمانی روبه‌رو است. یکی از شاخه‌های آن در جنوب کشور اعلام انصراف از فعالیت کرده و دلیل آن را «نبود هماهنگی مرکزی» دانسته است. در همین حال، برخی صفحات نزدیک به جنبش خبر داده‌اند که احتمال کناره‌گیری شاخه منطقه شرق نیز وجود دارد، هرچند تاکنون تأیید رسمی در این‌باره منتشر نشده است.
با وجود کاهش شمار شرکت‌کنندگان، که احتمالاً به دلیل احکام زندان و جریمه‌هایی است که علیه تعدادی از معترضان صادر شده، جنبش «نسل Z۲۱۲» همچنان یکی از مهم‌ترین نمودهای جدید کنشگری جوانان در صحنه اجتماعی مراکش به شمار می‌رود.
این جنبش طی هفته‌های گذشته توانسته است با روش‌هایی مسالمت‌آمیز و خلاقانه و با حضور پررنگ در شبکه‌های اجتماعی، بحث عمومی را پیرامون عدالت اجتماعی و گرانی هزینه‌های زندگی به جریان اندازد.
تبدیل خشم مجازی به کنش اجتماعی پایدار
میان خیابان و پلتفرم‌های دیجیتال، این جنبش همچنان در حال آزمودن توان خود برای تبدیل خشم مجازی به کنشی اجتماعی و پایدار است.
گفتنی است اعتراضات جنبش «نسل Z۲۱۲» در اواخر سپتامبر گذشته، به عنوان ابتکاری خودجوش از سوی جوانان آغاز شد که خشم خود را از وخامت اوضاع اجتماعی و افزایش هزینه‌های زندگی ابراز می‌کردند. این حرکت به‌تدریج از یک موج دیجیتال در شبکه‌های اجتماعی به تجمعات میدانی در چندین شهر مراکش گسترش یافت.
در مدت کوتاهی، این جنبش توانست توجه افکار عمومی را به مطالبات اقتصادی و اجتماعی خود جلب کند، به‌ویژه پس از مرگ هشت زن باردار در یک بیمارستان دولتی در شهر آگادیر؛ حادثه‌ای که جرقه نخستین اعتراضات بود و به سرعت دامنه آن گسترش یافت.
در روزهای نخست حضور خیابانی جنبش، برخی تنش‌ها در برخورد نیروهای امنیتی گزارش شد؛ جایی که نیروهای دولتی برای متفرق کردن تجمعات در چند شهر از زور بیش از حد استفاده کردند.
سازمان «دیده‌بان حقوق بشر» در این‌باره گزارشی مفصل منتشر کرد. این برخورد خشونت‌آمیز، موجی از همبستگی گسترده با معترضان در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت.
اما صحنه به‌تدریج به سوی آرامش و خویشتنداری متقابل پیش رفت و مسیر اعتراضات به شکل مسالمت‌آمیز تثبیت شد؛ رویکردی که اکنون به یکی از ویژگی‌های بارز حرکت «نسل Z۲۱۲» در هفته‌های اخیر بدل شده است.