پروژه‌ای برای افزایش ظرفیت زنان برای سازگاری با تغییرات اقلیمی
شرکت کنندگان در کارگاه آموزشی افزایش ظرفیت زنان برای انطباق با تغییرات اقلیمی، با توجه به نقشی که زنان در حفظ میراث فرهنگی و زیست محیطی و تقویت محصولات کشاورزی ایفا می کنند، خواستار لزوم برقراری عدالت اجتماعی و رویکرد حقوق محور برای تضمین حقوق زنان شدند.
رجاء خیرات
مراكش- به مناسبت گرامیداشت روز جهانی محیط زیست که مصادف با پنجم ژوئن هر سال است و در چارچوب اجرای طرح «مدرسه اقلیم زنان»؛ روز گذشته ٣١ می، در منطقه مراکش-اسفی کارگاه آموزشی با عنوان «عملکرد اکوسیستم‌ها و توانمندی در سازگاری با تغییرات اقلیمی و کارایی استفاده از انرژی در کشاورزی» برگزار شد.
این پروژه توسط مرکز توسعه منطقه تنسیفت، با همکاری دانشگاه قاضی عیاض، مرکز ملی مطالعات و تحقیقات در زمینه آب و انرژی، و انجمن «هيئات أخرى محلية بالجهة» سازماندهی شده است. هدف این پروژه تقویت توانمندی زنان در سازگاری با تغییرات اقلیمی از طریق آموزش و تبادل تجربیات است.
در حاشیه این کارگاه، لیلا ماندی، پژوهشگر و رئیس مرکز ملی مطالعات و تحقیقات در زمینه آب و انرژی، اظهار داشت که پروژه «مدرسه اقلیم زنان» به تقویت توانمندی زنان در سازگاری با تغییرات اقلیمی می‌پردازد. او افزود که بسیاری از انجمن‌ها و تعاونی‌های زنان از شهرهای مختلف مراکش در این کارگاه‌ها شرکت کرده‌اند تا تجربیات و چالش‌های خود را به اشتراک بگذارند و راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای مقابله با تغییرات اقلیمی ارائه دهند.
این پروژه همچنین شامل بازدیدهای میدانی از مرکز ملی مطالعات و تحقیقات در زمینه آب و انرژی و روستای اوناغه در استان صویره بود. هدف این بازدیدها آشنایی با پروژه‌های پیشگام در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بود که می‌تواند در سایر مناطق نیز به کار گرفته شود.
در این کارگاه، شرکت‌کنندگان بر لزوم تقویت توانمندی زنان و ایجاد عدالت اجتماعی تأکید کردند. آنها خواستار اتخاذ رویکرد حقوقی برای حمایت از زنان شدند، به‌ویژه به‌دلیل نقشی که در حفظ میراث فرهنگی و زیست‌محیطی و ارزیابی محصولات کشاورزی ایفا می‌کنند.
این پروژه با هدف دستیابی به اهداف توسعه پایدار ٢٠٣٠، به‌ویژه هدف ۵ (برابری جنسیتی)، هدف ۶ (آب پاک و بهداشت)، هدف ٧ (انرژی پاک و مقرون‌به‌صرفه)، هدف ١٣ (اقدام اقلیمی) و هدف ١۵ (حیات در خشکی) اجرا می‌شود. این اقدامات به‌منظور ارائه پروژه‌های پایدار، کمک به اجرای آنها و حمایت از فعالیت‌های ترویج و دفاع از حقوق زنان در منطقه مراكش-آسفی انجام می‌شود.
انتقال دانش و تجربه به عنوان یک نیاز فوری
در این راستا، یکی از شرکت‌کنندگان، زینب اشبیبی کادو، که دارای یک پروژه کشاورزی است، اظهار داشت که با کمک انجمن «الأرض والإنسانية»، آموزش‌هایی در زمینه کشاورزی دریافت کرده است که به او در شناخت اصول کشاورزی و نحوه برخورد با خاک و زمین کمک کرده است.
او خاطرنشان کرد که دانه‌ها شبیه نوزاد هستند و به محیطی مناسب برای رشد، شکوفایی و تولید محصول رضایت بخش نیاز است. این تجربه‌ای است که زنان به طور طبیعی به دست آورده‌اند و نیاز به اصلاح مهارت و ظرفیت‌سازی دارد.
او در ادامه تجربه خود را در پروژه تولید سبزیجات و میوه مرور کرد و مهمترین تکنیک‌‌هایی را که صاحب پروژه باید در مورد آبیاری، مدیریت درختان میوه، کوددهی خاک و سایر تکنیک‌ها به دست آورد، برجسته کرد.
او توضیح داد زنانی که در کشاورزی زیست محیطی کار می‌کنند هنوز با چالش‌های متعددی روبرو هستند که مهمترین آنها مشکل انتقال اطلاعات و دانش است. در حالی که برخی از پژوهشگران اعم از زن و مرد و دانشجویان و دانش آموختگان این رشته فارغ التحصیل دانشگاه‌ها و مراکز تخصصی هستند، اما این دانش را به نفع خود به دست اندرکاران این فعالیت کشاورزی منتقل نمی‌کنند. در عوض، بیشتر آنها برای فرصت‌های شغلی به خارج از کشور سفر می‌کنند.
او افزود که زنان باید تجربیات و مهارت‌های خود را در این زمینه به اشتراک بگذارند تا بتوانند تغییرات اقلیمی را مدیریت کنند.
سعیده عطار، رئیس تعاونی «ارکان الخیر» در روستای الحنشان در استان صویره، نیز بیان کرد که تأسیس یک تعاونی زنان در یک منطقه روستایی کار آسانی نبوده است. او افزود که زنان در این منطقه نقش اساسی در تولید روغن ارکان دارند، اما در ابتدا سهمی از تلاش‌های خود نداشتند.
او افزود که زنان در این منطقه ستون فقرات تولید روغن ارکان هستند، اما آنها سهم عادلانه خود را از این تلاش دریافت نمی کنند، زیرا آنها ساعات طولانی و طاقت فرسا کار می کنند. در عوض، مردان محصول را حمل می‌کنند و برای فروش به بازار می‌برند، در حالی که زنان هیچ سودی از آن ندارند.
در ابتدا، پروژه تأسیس تعاونی در منطقه‌ای محافظه کار که زنان خانه‌های خود را ترک نمی‌کنند، غیرقابل قبول به نظر می رسید. اما با گذشت زمان و کسب درآمد از فروش محصول، تعداد زنان عضو تعاونی افزایش یافت و این تعاونی به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان روغن ارکان تبدیل شد.
وی خاطرنشان کرد که زنان با مشکلات و چالش‌های متعددی مواجه هستند، به ویژه که مردان این حوزه را به عنوان یک حوزه پرسود می‌بینند و آن را از یک میراث فرهنگی برتر به یک سرمایه گذاری تجاری سودآور و درآمدزا تبدیل کرده‌اند.
سعیده عطار در پایان خواستار بسیج و مبارزه بیشتر شد تا اطمینان حاصل شود که تولید ارکان به عنوان یک میراث فرهنگی باقی می‌ماند و منطقه و زنان آن را متمایز می‌کند.
در پایان این دوره آموزشی، شرکت کنندگان خواستار تقویت ظرفیت های زنان، استقرار پایه های عدالت اجتماعی، اتخاذ رویکرد جنسیتی در سیاست‌های منطقه‌ای و ایجاد فرصت بیشتر برای زنان برای به نمایش گذاشتن و توسعه مهارت های خود از طریق آموزش و ایجاد طرح‌های زیست محیطی درآمدزا به ویژه در میان زنان روستایی شدند.