نسل‌کشی در سایه فرقه‌گرایی: هشدارهای فعالان سویداء درباره بحران سوریه
فعالان سویداء هشدار می‌دهند که خشونت و گفتمان فرقه‌ای هیئت تحریر الشام سوریه را به سمت شکاف‌های عمیق و نسل‌کشی سوق می‌دهد، اما سویداء با مقاومت خود نمونه‌ای از ایستادگی ارائه کرده است.
روشیل جونیور
سویداء- از زمانی که گروهک جهادی «هیئت تحریر الشام» قدرت را در دست گرفته‌اند، اوضاع به سمت رویکردی عادلانه یا باثبات پیش نرفته است، بلکه نشانه‌های فرقه‌گرایی به‌سرعت بر سطح صحنه سیاسی و اجتماعی ظهور کرده‌اند. کشور طی یک سال گذشته شاهد سلسله حوادث نگران‌کننده‌ای بوده است؛ از مناطق ساحلی گرفته تا اشرفیه صحنایا، سویداء و اخیراً برخی محله‌های حمص.
این تحولات سیاستی را نشان می‌دهد که بیانگر برابری میان اجزای مختلف سوریه نیست و حاکی از آن است که کشور در حال تجربه یک انقباض خطرناک در تنوع خود است و سوریه ممکن است به کشوری با یک هویت و رنگ تبدیل شود، اگر گروهک جهادی هیئت تحریر الشام به این رویکرد بی‌توجهی کند و تبعات آن بر صلح داخلی و بافت اجتماعی را نادیده بگیرد.
این در حالی است که نیروهای امنیتی برای متفرق کردن تجمعات از گاز اشک‌آور و استفاده بی‌رویه از زور استفاده می‌کنند، به شکل تصادفی به معترضان تیراندازی می‌کنند و تعدادی از معترضان را با خودروهای نیروهای امنیت عمومی زیر گرفته‌اند، که همه این‌ها موجب افزایش هرج‌ومرج و ترسی شده که در فضای میدان الزهراء حاکم بود.
«نسل‌کشی سازمان‌یافته»
فعال اجتماعی راقیه شاعر، از شهر سویداء، آنچه در حمص رخ می‌دهد را دنبال کرده و گفته است: «حوادث اخیر در شهر حمص ما را به یاد سلسله‌ای از نقض‌ها می‌اندازد که از ساحل آغاز شد، به اشرفیه صحنایا و سویداء رسید و امروز در حمص به اوج خود رسیده است.» او آنچه در روزهای اخیر در حمص رخ داده را «عملیات نسل‌کشی سازمان‌یافته علیه برخی اجزای جامعه سوریه» توصیف کرده و تأکید کرده است که این عملیات، تمامی مؤلفه‌های سوریه از جمله علوی‌ها، دروزی‌ها و مسیحیان را هدف قرار می‌دهد.
او توضیح داده که حملاتی که مناطقی را که شهروندان علوی در آن زندگی می‌کنند هدف قرار داده، پس از انتشار روایتی بود که این طایفه را به قتل یک مرد و همسرش از اهل سنت متهم می‌کرد، بدون اینکه شواهد روشنی وجود داشته باشد. او اشاره کرده است که «تنها مدرکی که دست به دست می‌شد، عبارات فرقه‌ای نوشته‌شده روی دیوارها بود» و پرسیده است: «آیا ممکن است کسی که جنایتی مرتکب شده، خود را با مدرک بر جای بگذارد؟»
او روشن کرده که منطقه تحت حفاظت نیروهای امنیت عمومی بوده و موانع پیش از وقوع کشتار برداشته شده‌اند، و این امر «راه را برای انجام حملات علیه علوی‌ها هموار کرده است.» همچنین تأکید کرده که این حوادث «از زمان به‌دست گرفتن قدرت توسط گروهک جهادی هیئت تحریر الشام قابل پیش‌بینی بود» و گفته است که از آن زمان، «خطاب‌های فرقه‌ای و جناح‌بندی‌های هویتی به وضوح آغاز شده است.»
سلسله نقض‌ها
راقیه شاعر حوادث حمص را به سلسله‌ای از عملیات مرتبط با مؤلفه‌های سوریه در چندین منطقه پیوند داد و گفت: «قدرت حاکم از رویکردی سیستماتیک استفاده کرده است که بر اساس آن، افکار تکفیری گسترش می‌یابد؛ گاهی با اجبار، گاهی با زور و گاهی از طریق دعوت علنی در خیابان‌ها.»
او اشاره کرد که تنش‌ها زمانی آغاز شد که دولت موقت «عملیات پاکسازی قومی علیه مردم سوریه» را انجام داد و تأکید کرد که دلیل منتشرشده این بود که «کودتایی توسط بازماندگان نظام سابق انجام شده بود، که باعث شد طوایف برای دفاع از خود دست به اقدام بزنند و بیش از ۱۵۰ هزار نفر به آنچه فکر می‌کردند دفاع از دینشان است شتافتند و در نتیجه، کشتارهایی علیه اهالی ساحل از جمله علوی‌ها رخ داد.»
او به حوادث مشابهی که در ماه مه گذشته در صحنایا رخ داد نیز اشاره کرد، پس از انتشار ویدیویی که همان مقامات بعدها به جعلی بودن آن اعتراف کردند و شامل شخصی از طایفه دروزی بود که پیامبر محمد را دشنام می‌داد، که منجر به «واکنش طایفه‌ای جدیدی شد که اهالی جرمانا و صحنایا را هدف قرار داد.»
راقیه شاعر همچنین به حوادث سویداء در ژوئیه گذشته پرداخت و آن را به «عملیات پاکسازی قومی» ارتقا یافته دانست که هزاران غیرنظامی قربانی آن شدند. او توضیح داد که روستاهایی در حومه غربی و شمالی «هنوز تحت اشغال هستند و اجساد زیادی وجود دارد که اهالی نتوانسته‌اند دفن کنند.»
او تأکید کرد که آنچه در سویداء رخ داد «جنایتی علیه بشریت» است و آثار آن تا امروز همچنان ادامه دارد.
گفتمان فرقه‌ای و عدالت انتقالی
راقیه شاعر معتقد است که مسئول اصلی تشدید گفتمان فرقه‌ای در سوریه، قدرت حاکم فعلی است، که «پرونده عدالت انتقالی را مخفی کرده و با آن جدی برخورد نکرده است» و قوانینی برای محدود کردن گفتمان فرقه‌ای صادر نکرده، با اینکه «این گفتمان عامل اصلی کشتارهایی بود که علیه اقلیت‌ها در سوریه رخ داد.»
او افزود که مؤلفه‌های سوریه پدیده‌ای گذرا در جغرافیای این کشور نیستند و هدف از نادیده گرفتن این پرونده، جلوگیری از پاسخگویی تعداد زیادی از اعضای قدرت است. او یادآوری کرد که این قدرت پیش‌تر به دلیل ارتکاب جنایات علیه غیرنظامیان در «فهرست‌های بین‌المللی تروریسم» قرار داشت.
پیامدهای ادامه رویکرد کنونی
راقیه شاعر هشدار داد که ادامه اتخاذ همین رویکرد توسط قدرت حاکم، شکاف میان مؤلفه‌های سوریه را عمیق‌تر خواهد کرد و تأکید کرد که گفتمان تحریک‌آمیز و خصومت میان این مؤلفه‌ها «می‌تواند به جدایی جغرافیایی و شکل‌گیری هسته‌ای برای تقسیم احتمالی منجر شود.»
این فعال اجتماعی همچنین معتقد است که موضع سویداء در رد تحویل سلاح، ممانعت از ورود دولت موقت به این منطقه و تصمیم‌گیری درباره سرنوشت خود، «تصمیمی درست» بوده است و تأکید کرد که حوادث حمص نیز در راستای تقویت همین موضع رخ داده است.