نشستی در بغداد درباره وضعیت زنان عراقی از نظر «سلامت و رفاه» برگزار شد
شرکتکنندگان در این نشست از پروژه «تاء» اتفاق نظر داشتند: سلامت زنان پایه و اساس توسعه و ثبات است. آنان تأکید کردند که بهبود وضعیت سلامت زنان برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار و تقویت ثبات و رشد جامعه ضروری است.
رجاء حمید رشید
عراق- شاخصهای سلامت و رفاه جزو مهمترین اهداف توسعه پایدار محسوب میشوند. اگرچه امید به زندگی در کشور بالا رفته و درصد زایمانها زیر نظارت پزشکی افزایش یافته است، اما آمارها نشان میدهند که زنان هنوز با چالشهای جدی بهداشتی روبهرو هستند؛ وضعیتی که مستلزم تدوین استراتژیهای فراگیر برای تقویت نظام سلامت و تضمین حق همه مردم برای مراقبت است.
پروژه «تاء» برای تقویت نقش زنان، دوشنبه ۱ دسامبر، نشستی در بغداد برگزار کرد. این نشست به مدیریت دکتر شهد الربیعی، در چارچوب شاخص «سلامت خوب و رفاه»، یعنی هدف سوم از اهداف توسعه پایدار به بررسی وضعیت زنان عراقی پرداخت. در این نشست، دکتر سالی سعد محمد (پژوهشگر دانشگاهی) و دکتر طیف مکی (رییس بخش سیاستهای توانمندسازی زنان در وزارت برنامهریزی) حضور داشتند.
سلامت زنان؛ زیربنای توسعه
دکتر سالی سعد محمد گفت: بحث درباره زنان صرفاً یک دغدغه فکری نیست، بلکه ضرورتی توسعهای است. زنان نیمی از جامعه را تشکیل میدهند و سلامت آنها زیربنای سلامت خانواده، آموزش و انسجام اجتماعی است. بنابراین، سرمایهگذاری در خدمات بهداشتی زنان یعنی سرمایهگذاری در توسعه ملی.
او افزود که دههها جنگ، بحران و فروپاشی زیرساختها در عراق، خسارات جدیای به بخش سلامت وارد کرده است، شکافی بزرگ میان نیازهای واقعی و خدمات موجود ایجاد شده است و زنان بیش از همه آسیب دیدهاند.
به گفته او، زنان همچنان با موانع متعددی در رسیدن به شاخصهای سلامت و رفاه روبرو هستند: تفاوت خدمات بین مناطق، ضعف بودجه سلامت، کمبود نیروی زن در بخش بهداشت، موانع اجتماعی و فرهنگی، انگ اجتماعی، خشونت خانگی، اثرات مهاجرت و جابجایی، ضعف دادههای بهداشتی، نبود برنامههای غربالگری زودهنگام، ناپایداری در تأمین دارو، کودک همسری، و فشارهای اقتصادی که مانع دسترسی به مراقبت میشود.
در پایان، او تأکید کرد که برای رفع این چالشها باید رویکردی فراگیر اتخاذ شود: تقویت نظام سلامت، توانمندسازی اقتصادی زنان، افزایش آگاهی عمومی، تضمین حمایت قانونی، افزایش نیروی انسانی زن در بخش سلامت و ادغام مراقبتهای روانی در خدمات بهداشتی پایه. سلامت زنان زیربنای ساختن جامعهای پایدار، اقتصادی قوی و آیندهای روشن برای عراق و چشمانداز آن تا سال ۲۰۳۰ است.
چالشهای سلامت زنان
دکتر طیف مکی العزاوی، بر اساس آمار و دادههای سالانه از «هیئت آمار و سامانههای اطلاعات جغرافیایی وزارت برنامهریزی» و همچنین شاخصهای «وزارت بهداشت و محیط زیست» در بازه ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۳، وضعیت هدف سوم از اهداف توسعه پایدار را بررسی کرد. این شاخصها شامل امید به زندگی، نرخ مرگ مادران، درصد زایمانهای تحت نظارت پزشکی، میزان باروری و نیز برخی بیماریها میشدند.
او تأکید کرد که سلامت و رفاه برای هیچکس تجمل نیست بلکه حق اساسی همه است. برای تحقق آن، لازم است بیمارستانها و مراکز درمانی با کیفیت عالی فراهم شوند.
در مورد امید به زندگی هنگام تولد، دکتر طیف العزاوی گفت که زنان از این نظر نسبت به مردان وضعیت بهتری دارند، برای زنان در سال ۲۰۲۲ امید به زندگی حدود ۷۶.۸ سال بوده، رقمی که از میانگین جهانی ۷۳ سال بیشتر است، و این یعنی پیشرفت در این شاخص در مسیر اهداف توسعه پایدار.
نرخ مرگ مادران بین سالهای مختلف متفاوت بوده؛ در سال ۲۰۲۲ به خاطر پیامدهای همهگیری کرونا و محدودیتهای قرنطینه که مانع مراجعه زنان به بیمارستانها شد، افزایش داشت و به ۴۶.۱ درصد رسید. اما در سالهای بعد این نسبت کاهش یافت، نکتهای مثبت که نشان میدهد سیاستها و برنامههای بهداشتی مؤثر بودهاند. با این حال، لازم است توجه داشت که نرخ یادشده نسبت به نرخ جهانی (۱۵٪) بسیار بالاتر است.
در مورد زایمان تحت نظارت پزشکی، این نسبت چند سال روی ۹۶٪ باقی ماند، و در سال ۲۰۲۳ به ۹۸٪ رسید، آماری که وضع بسیار خوبی نشان میدهد.
باروری نیز در عراق ۲.۹ بوده است، یعنی بیشتر از متوسط جهانی ۲.۱. این واقعیت ضرورت دارد تا بین رشد جمعیت و منابع موجود تعادل ایجاد شود.
دکتر العزاوی در ادامه گفت برخی بیماریها در میان زنان افزایش یافتهاند: برای نمونه، موارد ابتلا به نقص ایمنی (ایدز) بین زنان و مردان رو به رشد است؛ همچنین سرطان پستان در سال ۲۰۲۲ به بیشترین میزان خود رسید (۳۴.۸٪) که این رقم بالاتر از متوسط جهانی است. مرگومیر زنان نیز در مقایسه با مردان افزایش داشته است.
نرخ سقط جنین در سال ۲۰۲۳ تقریباً ۵٪ بود، و طبق گفته او، این آمار نسبت به سالهای گذشته کاهش یافته است.
او به نرخ بالای خودکشی در سال ۲۰۲۳، به ویژه در شهر کرکوک، در حالی که شهر بابل کمترین نرخ را ثبت کرده است، توجه کرد. این پدیده شامل هر دو جنس میشود. همچنین گفت که اعتیاد در بین زنان افزایش یافته، اما بسیاری از آنها به دلیل موانع اجتماعی و انگ ناشی از آن به مراکز تخصصی دسترسی ندارند. این وضعیت نشاندهنده نیاز جدی به تقویت آگاهی و آموزش سلامت برای زنان است.
در پایان، گفتوگوها و مداخلاتی انجام شد که جلسه را با اطلاعات ارزشمند غنی کرد و به تعمیق مباحث مطرحشده کمک کرد.