نمایشی از اتحاد و مبارزه: راهپیمایی فمینیستی ۸ مارس در بیست و یکمین سالگرد خود
در شهر استانبول، جمعی از زنان به مناسبت هشتم مارس، در بیست و یکمین دوره راهپیمایی شب فمینیستی، در میدان تقسیم گردهم خواهند آمد. سدا یانمیش، گفت: امسال نیز، همانند سال‌های گذشته، با همان شور در این راهپیمایی شرکت خواهیم کرد.
الیف چتینر
استانبول - چند ساعت پیش از فرا رسیدن روز جهانی زن در ۸ مارس، زنان در ترکیه آخرین مراحل آمادگی خود را برای شرکت در جشن‌های این روز به پایان بردند. این زنان، با نمادهایی از شور، مبارزه، خشم و امید، در خیابان‌ها و میادین شهرهای مختلف ترکیه حضور خواهند یافت. در استانبول، یکی از جشن‌هایی که بحث‌های بسیاری را برانگیخته، راهپیمایی شب فمینیستی است که در میدان تقسیم برگزار می‌شود. زنان، آمادگی‌های نهایی خود را برای این راهپیمایی که قصد دارند صدای خواسته‌های خود را به گوش جهان برسانند، انجام داده‌اند.
مبارزه برای زندگی‌ای که استحقاقش را داریم
در تاریخ ۳ مارس، هزاران زن با تجمع در میدان ایسکله قدیکوی دست به تظاهرات زدند و در شب ۸ مارس، مطابق با روال هر ساله، برای شرکت در راهپیمایی شب فمینیستی در میدان تقسیم حضور خواهند یافت. این راهپیمایی، که با همکاری سازمان‌های زنان، نهادهای مدنی و نمایندگان احزاب سیاسی هفته‌ها پیش از موعد برنامه‌ریزی و سازماندهی شده است، به عنوان نمایشی از همبستگی و درخواست تغییر محسوب می‌شود. سدا یانمیش، از اعضای هماهنگ کننده گروه بنفش، جزئیات آمادگی‌ها برای رویداد ۸ مارس را به خبرگزاری ما ارائه داد.
سدا یانمیش با بیانی پرشور اعلام کرد: «امسال نیز ما همراه با همان شور و خشم به میدان می‌آییم» و ادامه داد: «ما به یاد می‌آوریم و متذکر می‌شویم که حقوقی که با تلاش به دست آورده‌ایم را حفظ خواهیم کرد. ما دارای حق زندگی‌ای هستیم که باید آن را مطالبه کنیم و از تمامی زنان دعوت می‌کنیم تا به خیابان‌ها بیایند.»
«این نبردی میان مرگ و زندگی است»
سدا یانمیش، در یادآوری اینکه از زلزله ۶ فوریه یک سال می‌گذرد، تاکید کرد که رویدادهای ۸ مارس امسال در تلخی و با پیوندهای مبارزاتی شکل گرفته است. او به چالش‌هایی که زنان در سال گذشته با آن مواجه بودند اشاره کرد و گفت: «همانطور که سالی دشوار برای کارگران بود، زنان نیز از بار سنگین بحران اقتصادی و دوره انتخاباتی که همزمان با خرابی‌های زلزله روی داد، رنج برده‌اند. جنبش زنان نیز از این قاعده مستثنی نبود. از آغاز بحران زلزله، زنان، همراه با فمینیست‌ها، سوسیالیست‌ها، و انقلابیون، در مناطق زلزله‌زده، در جاهایی که حضور دولتی نبود، به صورت فعال با مردم همبستگی نشان دادند.»
سدا یانمیش همچنین به افزایش روزافزون خشونت علیه زنان اشاره کرد و گفت: «متأسفانه، خشونت علیه زنان، از جمله در مناطق زلزله‌زده، رو به افزایش است. در سال ۲۰۲۳، شاهد نزدیک به ۴۰۰ مورد قتل زنان بودیم، علاوه بر مرگ‌های مشکوک بسیاری که گزارش شده است. با وجود اینکه روز به روز وضعیت تیره‌تر می‌شود، شاهد آن هستیم که مبارزه زنان نیز به نقطه اوج خود رسیده است. با افزایش فشارها، زنانی که به صورت سازمان یافته عمل می‌کنند به این آگاهی می‌رسند که باید صدای خود را بلندتر کنیم، چرا که این یک نبرد برای بقا است.»
زنان مبارزه خود را گسترش دادند
سدا یانمیش با اشاره به ادامه تلاش‌های حکومت برای تضعیف حقوق کسب شده زنان و افزایش محدودیت‌ها بیان کرد: «ما با حکومتی مواجه هستیم که فرصت‌های زندگی را از ما دریغ می‌کند. در پاسخ به این رفتار، زنان در سراسر کشور صدای خود را بلند می‌کنند و میدان‌ها و خیابان‌ها را به مکانی برای ابراز وجود تبدیل می‌کنند. پس از انتخابات، شاهد نوعی ناامیدی عمومی بودیم که می‌توان آن را تا حدودی با نبود سازماندهی در میان مردم توضیح داد. تجربه انتخابات به ما نشان داد که راه حل در صندوق‌های رای نیست، همانطور که مبارزه زنان نیز نمی‌تواند صرفاً از طریق انتخابات به نتیجه برسد. مبارزه زنان نشان داده است که موضوع اصلی، خود زنان هستند. زنان به مبارزه خود ادامه خواهند داد و قدرتمندتر از پیش به آن پایبند خواهند ماند.»
فراتر از بقا: سازماندهی به عنوان استراتژی زندگی برای زنان
سدا یانمیش با بیان اینکه مهمترین چیزی که زنان در اختیار دارند، نیروی سازمان یافته است، با تأکید بر اینکه نظام سرمایه داری تنها با سازماندهی سرنگون خواهد شد، سخنانش را این گونه ادامه داد: از موقعیتی که در آن قرار گرفته‌ایم، می‌توان اظهار داشت که سازماندهی در حل مسائل نقش موثری ایفا می‌کند. هنگامی که به سمت سازماندهی گام برمی‌داریم، نباید انتظار داشته باشیم که تمامی مشکلات کشور به طور ناگهانی حل شوند. اما، به چشم خود شاهد بوده‌ایم که چگونه مبارزه‌ای سازمان‌یافته، همبستگی را نیز تقویت می‌کند. این پدیده‌ای است که بارها و در موقعیت‌های مختلف شاهد آن بوده‌ایم. این موضوعی است که حتی در وقایع کوچک زندگی نیز مشهود است. همانطور که همبستگی ما در مناطق دچار زلزله، قدرت و انگیزه به ما بخشید و ما را در ترمیم زخم‌ها یاری کرد، درک ما از همبستگی و سازماندهی به همین مانند است. در این نظام مملو از استثمار و فساد، تنها وعده‌ای که به ما داده شده، زندگی‌ای محدود است و چیزی فراتر از آن نیست. ما در این سیستم، به دایره‌ای از استثمار بر پایه حداقل دستمزد محدود شده‌ایم. اگرچه تنها یک درصد از جامعه در رفاه و آسایش به سر می‌برند، بیش از نود و نه درصد دیگر همچنان در همان چرخه استثماری می‌چرخیم. بی‌شک، گریز از این دور باطل، نیازمند سازماندهی موثر است. مواجهه ما با یک حکومت است که تلاش می‌کند در پشت درهای بسته سازماندهی کند. آنها در اساس یک نظام حزبی را تشکیل داده‌اند و در صدد سازماندهی هستند، و ما نیز در برابر آن قد علم می‌کنیم. تمایز میان ما و آنها در این است که آنها برای منافع سرمایه‌داری، برای حفظ جایگاه خود تلاش به سازماندهی می‌کنند؛ در حالی که ما، برای ارتقاء منافع مردم، برای تقویت همبستگی و دستیابی به زندگی‌ای آزاد و مساوی، تلاش می‌کنیم. پس، همانطور که در آغاز بیان شد، سازماندهی اساسی‌ترین ابزار برای رسیدن به زندگی‌ای شایسته و قابل تحمل است.
«٨ مارس فراتر از یک روز در تقویم است»
سدا یانمیش ضمن اشاره به این نکته که روز جهانی زن، که در هشتم مارس برگزار می‌شود، فراتر از صرفاً یک رخداد تقویمی است، تأکید کرد که مبارزه‌ای که ما در طول تمام ۳۶۵ روز سال انجام می‌دهیم، ادامه دارد. او افزود: «این امر به معنای به نمایش گذاشتن قدرت یک جنبش مبارزه‌ای سازمان یافته است که طی یک سال به انجام رسانده‌ایم. در صورتی که این مبارزه تنها به یک روز خلاصه می‌شد، وضعیت به گونه‌ای متفاوت پیش می‌رفت. در حقیقت، هر هشتم مارس دارای حال و هوایی متفاوت است؛ البته، حس شور و نشاط نیز در آن حضور دارد.»
زنان و مبارزه برای حق زندگی: یک قدم به پیش در جهت تحقق برابری
سدا یانمیش، ضمن اشاره به حوادث سال گذشته که به دلیل فاجعه زلزله، شور و اندوه در کنار هم قرار گرفته بودند، تأکید کرد که علی‌رغم چالش‌ها، در خیابان‌ها و در اتحاد حضور پیدا کرده‌اند. وی با اشاره به اینکه «یک اندوه و مبارزه‌ایی متفاوتی وجود داشت»، افزود: «امسال نیز، همان شور و خشم را با خود حمل می‌کنیم. و در واقع، ما به یاد داریم و یادآوری می‌کنیم که حقوقی که به دست آورده‌ایم را نخواهیم داد و زندگی‌ای داریم که باید از آن مطالبه کنیم. ما همه زنان را به خیابان‌ها فرا می‌خوانیم تا این پیام را با صدای بلند اعلام کنیم.»
«در تقسیم حضور خواهیم یافت»
سدا یانمیش با اشاره به افزایش اقدامات خودسرانه توسط دولت در هر سال، بیان داشت: «همانطور که می‌دانید، وضعیت سال به سال دشوارتر می‌شود. راهپیمایی شب فمینیستی که سنتی چندین ساله در خیابان استقلال داشتیم، در سال‌های اخیر برگزار نشده است، که دلیل آن صرفاً اقدامات خودسرانه و غیرقانونی است. آنچه دولت سعی در گرفتن آن از ما دارد، دقیقاً همین حقوقی است که ما برای آنها مبارزه می‌کنیم و ما در هر فرصتی اعلام می‌داریم که هرگز این حقوق را به آنها واگذار نخواهیم کرد. در ٢۵ نوامبر سال گذشته، شاهد افزایش خشونت از سوی آنها بودیم که منجر به بازداشت ده‌ها زن شد. با این حال، آنچه برای ما اهمیت دارد، حضور در کنار یکدیگر در خیابان‌هاست. ما قصد داریم این وضعیت را دوباره تغییر دهیم و هر مکانی که هستیم را به عرصه‌ای از شور، شادی و مقاومت تبدیل کنیم. جایی که ما زنان حضور داشته باشیم، آنجا میدان مبارزه است. اما امسال، مانند همیشه، ما در تقسیم خواهیم بود.» وی همچنین تمام زنان را به شرکت در این عمل فراخواند.
«هرچه بیشتر متحد باشیم، امید، شادی و مبارزه بیشتر می‌شود»
سدا یانمیش، که راهپیمایی شب فمینیستی ٨ مارس را نه تنها به عنوان نمایش شور زنان بلکه به عنوان انتقال این مبارزه به خیابان‌ها تلقی می‌کند، اظهار داشت: «در حقیقت، ما هفته‌هاست که خود را برای راهپیمایی شب فمینیستی ٨ مارس آماده می‌کنیم. این فرایند، برای ما منبعی از امید است. ما با زنان از سراسر مناطق مختلف ارتباط برقرار می‌کنیم و آنها را به شرکت در راهپیمایی دعوت می‌کنیم. این را خوب می‌دانیم که با افزایش اتحاد، امید، شادی و نیز میزان مبارزه‌ی ما نیز بالا می‌رود. همچنین، آگاهیم که آنچه دولت از آن هراس دارد، همبستگی میان زنان است. به همین خاطر، ٨ مارس برای ما فراتر از یک تاریخ در تقویم به شمار می‌رود. مانند سال‌های گذشته، امسال نیز ما منتظر حضور همه زنان در تقسیم در تاریخ ٨ مارس هستیم.»
راهپیمایی شب فمینیستی چگونه است؟
راهپیمایی شب فمینیستی ٨ مارس، که نقطه عطفی در جنبش فمینیستی ترکیه به شمار می‌رود، اولین بار در سال ٢٠٠٣ برگزار شد و به دنبال پایداری و اقدامات انجام شده در سال‌های ٢٠٠٣ و ٢٠٠۴ در تقسیم، نامگذاری و تصمیم به برگزاری سالانه آن در سال ٢٠٠۵ اتخاذ شد. این تصمیم که توسط فمینیست‌ها الهام گرفته شده بود، زمینه‌ساز برگزاری منظم راهپیمایی‌های شبانه فمینیستی در روز ٨ مارس شد.
راهپیمایی، با حضور روز افزون زنان جدید، به ویژه از اوایل دهه ٢٠١٠، شتاب گرفت و تا سال ٢٠٢٠ به یک رویداد باشکوه تبدیل شد که ده‌ها هزار زن را گرد هم می‌آورد. اصل اساسی این راهپیمایی، حفظ ماهیت فمینیستی آن است؛ به این معنا که تأکید بر کلمه «فمینیست»، فراهم آوردن فضایی امن برای حضور هر زنی، و اجتناب از بازتاب نمایندگی یا سلطه هر گروه یا سازمان خاص، از اصول بنیادین آن به شمار می‌روند. این راهپیمایی به عنوان یک حرکت جمعی و گسترده، بیانگر قدرت و اتحاد زنان در مقابله با چالش‌ها و دستیابی به حقوق برابر جنسیتی است.