لینا خطیب

ادلب - کودکان مبتلا به اوتیسم در ادلب از انزوا و به حاشیه راندن، ناتوانی در دستیابی به نیازهای ضروری رنج می‌برند و به دلیل ناآگاهی گسترده از نحوه‌ی برخورد با آن‌ها و فقدان حمایتی که نیاز دارند، یک انگ اجتماعی به آن‌ها وارد می‌شود که بر تمامی جنبه‌های زندگی آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد.

احمد جواد ١٠ ساله که به همراه خانواده‌اش از شهر خان شیخون به اردوگاهی در شهر حربنوش در حومه‌ی جنوبی ادلب آواره شده است، از اوتیسم رنج می‌برد که با بی‌حالی مفرط، حواس‌پرتی و کندی در کسب علم و دانش، برقراری ارتباط و معاشرت با دیگران و سازگاری با موقعیت‌ها و به کارگیری آموخته‌هایش در زندگی روزمره با مشکل مواجه است. سلام جبان مادر ۴٠ ساله‌ی او می‌گوید: پسرم تا پنج سالگی یک کودک معمولی بود، او عادی راه می‌رفت و حرف‌هایی را که به او می‌گفتم تکرار می‌کرد، اما بعد از آن شروع به رفتارهای عجیب و غریب کرد، دور خودش می‌چرخد و روی نوک انگشتانش راه می‌رود و بیماری او اوتیسم تشخیص داده شد.

وی گفت که سعی کردم پسرم را در مدرسە ثبت نام کنم، اما هیچ مدرسه‌ای او را قبول نپذیرفت، توضیح داد: امیدوارم مرکز یا مدرسه‌ای پیدا شود که از این دسته از کودکان مراقبت کند تا پسرم پیشرفت کند و بتواند صحبت کند و صحبت‌های دیگران را درک کند و نیازها، افکار و احساسات خود را بیان کند و در غذا خوردن، لباس پوشیدن و بهداشت فردی مستقل باشد، اما فقر و نبود مراکز تخصصی رایگان در این موارد باعث وخامت حال او می‌شود.

او با اشاره به این‌که فرزندش به درمان‌ها و مکمل‌های غذایی نیاز دارد، اما نتوانسته آن‌ها را برای او فراهم کند، تأکید کرد که دائماً با پسرش صحبت می‌کند، اما آموزش دادن به او بسیار سخت است.

در همین حال، حلیمه کعید ٣١ ساله که از شهر سراقب آواره شده است، همراه با کودک اوتیسمی خود که پس از فاجعه‌ی زمین‌لرزه‌ی ۶ فوریه (١٧ بهمن‌ماه) وضعیت وی بدتر شده، زندگی سختی را می‌گذراند و در این‌باره می‌گوید: «پسر ۶ ساله‌ام عبدالله که اوتیسم دارد، رفتارهای پرخاشگرانه و بیش فعالی از خود نشان می‌داد اما پس از زمین‌لرزه‌ی ۶ فوریه و وحشتی که ما پشت سر گذاشتیم و برای سکونت در چادر رفتیم دیگر صحبت نکرد و کاملاً منزوی شد. درخواست نیازهایش برای او دشوار است زیرا از مشکل صحبت کردن و درک رنج می‌برد.»

او اشاره کرد که پسرش هنگام بیرون رفتن در مکان‌های عمومی در معرض نگاه‌ها و نظرات منفی بسیاری قرار می‌گیرد و همین موضوع بیشتر او را آزار می‌دهد و او را مجبور می‌کند بیشتر اوقات در چادر بماند.

دکتر سلوی سماق ٣٣ ساله اهل شهر ادلب در مورد اوتیسم می‌گوید: «اوتیسم نوعی ناتوانی است که به دلیل نقص در سیستم عصبی مرکزی رخ می‌دهد و منجر به انزوا و کاهش مهارت‌های زبانی و اجتماعی کودک و ناتوانی در سازگاری با دنیای اطراف می‌شود.»

وی توضیح داد که کودکان مبتلا به اوتیسم در ادلب به دلیل کمبود شدید تعداد پزشکان متخصص و مراکز مراقبتی از بی‌توجهی رنج می‌برند، بنابراین اکثر آن‌ها با توجه به جنگ، مراقبت‌های کافی از بخش پزشکی دریافت نمی‌کنند.

وی با اشاره به این‌که بیشترین نقش در درمان بر عهده‌ی والدین است، خاطرنشان کرد: پس از مشاهده و تشخیص علائم اوتیسم در کودک باید برای اصلاح رفتار و رشد توانایی‌های ذهنی، شناختی و جسمی وی اقدام شود و با تأکید بر این‌که تأخیر خانواده در توجه به علائمی که در کودکان مبتلا به اوتیسم ظاهر می‌شود گفت که این قضیه به تأخیر در درمان و بدتر شدن وضعیت آن‌ها در طول زمان منجر می‌شود.

وی بر لزوم توجه کافی به بخشی از افراد با نیازهای ویژه از جمله کودکان مبتلا به اوتیسم از طریق ارائه‌ی مراقبت‌های روانی، بهداشتی و اجتماعی و تلاش برای ادغام کودکان مبتلا به اوتیسم در جامعه برای دستیابی به سازگاری اجتماعی و رفتاری و همچنین توسعه تأکید کرد و گفت که توسعه‌ی توانایی‌ها و مهارت‌های این کودکان مانند نقاشی و شرکت در مسابقات ورزشی و همچنین تمرینات زبان و لب برای کمک به یادگیری آن‌ها لازم است.

کودکان دارای معلولیت در اردوگاه‌های آوارگی، جایی که زندگی سخت‌تر و سخت‌تر است، از مشکلات بیشتری رنج می‌برند. شایان ذکر است که تعداد افراد دارای معلولیت در کمپ‌ها به ٧٣ هزار و ١٨٨ نفر براساس اعلام تیم «هماهنگ کننده‌های واکنش سوریه» رسیده است.