مرکز خبر- روز شنبه ٧ تیرماه، همزمان با افزایش اخراج مهاجران افغانستانی از ایران، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) اعلام کرد که از زمان اجرای ضرب‌الاجل بازگشت توسط دولت ایران در ۲۰ مارس سال جاری، بیش از ۶۴۰ هزار افغان به کشورشان بازگشته‌اند که از این میان، بیش از ۳۶۶ هزار نفر به اجبار اخراج شده‌اند. تنها در ۲۶ ژوئن، حدود ۳۶ هزار و ۱۰۰ نفر در یک روز از مرز عبور کرده‌اند؛ عددی که بالاترین میزان بازگشت در یک روز به شمار می‌رود. از ۱۳ ژوئن تاکنون، شمار بازگشت‌ها روندی صعودی داشته است.

نماینده کمیساریای عالی پناهندگان در کابل، عرفات جمال، که به تازگی از مرز ایران و افغانستان بازدید کرده، در این‌باره گفت: «هزاران افغان در شرایط دشوار و بی‌سرپناه به کشور بازمی‌گردند؛ خسته، گرسنه و هراسان از آینده‌ای مبهم. بسیاری از آنان، به‌ویژه زنان و دختران، از محدودیت‌های موجود بر آموزش، اشتغال و آزادی‌های فردی در افغانستان نگران‌اند.»

بر اساس گزارش  UNHCR، در سال ۲۰۲۵ بیش از ۱.۲ میلیون افغان از ایران و پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند یا مجبور به بازگشت شده‌اند. این در حالی است که بیش از نیمی از جمعیت افغانستان همچنان به کمک‌های بشردوستانه وابسته‌اند و کشور با بحران‌های هم‌زمان امنیتی، اقتصادی و انسانی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند.

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) ضمن ابراز نگرانی از کاهش کمک‌های بین‌المللی، تاکید کرد که این وضعیت ممکن است به تشدید بی‌ثباتی منجر شود. عرفات جمال خاطرنشان کرد: «ما نیاز به اقدام فوری داریم. از جامعه جهانی می‌خواهیم با تخصیص کمک‌های فوری و نیز پشتیبانی بلندمدت، ما را در پاسخگویی به این بحران یاری دهند. تأمین مالی برای بازگشت و ادغام پایدار بازگشت‌کنندگان، کلید جلوگیری از آوارگی‌های پیاپی و بی‌ثباتی منطقه‌ای است.»

کمیساریای عالی پناهندگان تاکید کرده که بازگشت پناهجویان باید داوطلبانه، ایمن و همراه با عزت باشد. بازگشت اجباری یا مبتنی بر فشار نه‌تنها مغایر با اصول بین‌المللی است، بلکه می‌تواند پیامدهایی برای ثبات منطقه و فراتر از آن داشته باشد.

در حال حاضر، تنها ۲۳ درصد از بودجه مورد نیاز کمیساریای عالی پناهندگان برای پاسخ به وضعیت افغانستان تأمین شده است. این سازمان از کشورهای اهداکننده و جامعه جهانی خواسته است تا با تأمین منابع مالی بیشتر، امکان ارائه خدمات حمایتی فوری و فراهم‌سازی زمینه ادغام موفق بازگشت‌کنندگان در افغانستان را فراهم کنند.

به گفته سازمان بین‌المللی مهاجرت، از آغاز سال ۲۰۲۵ تاکنون، بیش از ۵۷۷ هزار مهاجر افغان بدون مدرک از ایران بازگردانده شده‌اند و تنها در بازه زمانی ۲۹ خردادماه تا ۴ تیرماه، بیش از ۸۸ هزار شهروند افغان بدون مدرک اقامتی از ایران به افغانستان بازگردانده شده‌اند.