لارا گوهری

مهاباد- نمایشگاه‌های مربوط به صنایع دستی و سنتی چندین سال است در شهرهای کوردستان برگزار می‌شود و مهاباد نیز همانند سایر شهرها پذیرای فروشندگان و هنرمندان از تمام مناطق است. امسال نمایشگاه صنایع‌دستی، هنرهای سنتی و توانمندی‌های هنرمندان از ۱۹ردیبهشت تا ۵ خرداد در محل پارکینگ واقع در فلکه مادر مهاباد دایر شده است. هزینه‌ی اجاره‌ی غرفه در این نمایشگاه از۵ میلیون و نیم تا ۶ میلیون برای هر غرفه در نظر گرفته شده است و برخی از غرفه‌داران که اکثرا غیر بومی هستند چند غرفه را اجاره کردەاند.

 

«چند روز پیش هم یک سپاهی با یک فروشنده‌ی زن دعوا کرد»

غرفه‌ی صنایع دستی مهاباد غرفه‌ای شلوغ به نظر می‌رسد.کاله‌‌‌ گوهری یکی از غرفه‌داران این قسمت می‌گوید: «به هنرمندان خانم میراث فرهنگی سه غرفه رایگان اختصاص داده شده است. این زنان اکثرا سرپرست خانوار هستند‌ و از هنر خود کسب درآمد می‌کنند اما از هر غرفه به صورت شش نفره استفاده می‌کنیم در حالی که باید به هر یک یا دو نفر غرفه‌ای جدا می‌دادند و حتی محصولات خانه‌ی‌ روناک(محل نگه‌داری دختران بی‌سرپرست و بدسرپرست) را هم در این سه غرفه جای داده‌اند. اینجا به دلیل شلوغی اصلا محصولاتمان دیده نمی‌شود و مشتری اصلا نمی‌داند از چه کسی باید قیمت کدام جنس را بپرسد».

وی در ادامه می‌افزاید: «چند روز پیش هم یک سپاهی با یک فروشنده‌ی زن دعوا کرد چون بچه‌اش می‌خواست یک وسیله‌ را رایگان بردارد و آن خانم آرام به او تذکر داده بود اما این ها چون یادگرفته‌اند همه‌چیزشان مجانی باشد با آن فروشنده دعوا راه انداخته بودند و بعضی از زن‌ها بعد از این دعوا همسرانشان اجازه ندادند به نمایشگاه بیایند ولی زنان زیادی هنوز در نمایشگاه هستیم و سعی داریم در این بازار  هنرمان را نمایش دهیم و اندکی کسب درآمد کنیم تا هم فضا کاملا مردانه نباشد و هم نگذاریم ظلمی که از تمام جهات به ما شده است مانعمان شود چون سهم زنان در صنایع دستی و میراث فرهنگی این شهر بسیار بیشتر از چیزی است که نشان داده می‌شود».

 

محصولات کارخانەهای بزرگ جایگزین محصولات سنتی شدە است

اکثر غرفه‌ها برخلاف سال‌های پیشین به غیربومیان و افراد غیرکورد اختصاص داده شده است و محصولاتی که ادعا می‌شود جزو محصولات سنتی و صنایع دستی می‌باشد تماما از کارخانه‌های تبریز، قم، مشهد و تهران به این نمایشگاه راه یافته و جایگزین محصولات حاصل از مشاغل کوچک خانگی شده است اما نکته‌ی حائز توجه استفاده از فروشندگان زن مهابادی با کمترین دستمزد در این غرفه‌هااست. دستمزد روزانه‌ی این زنان چیزی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است.

کوثر امینی یکی از فروشندگان این غرفه‌ها است که مسئول فروش ترشک و لواشک است. او در مورد دستمزد و بازار فروش می‌گوید: «من روزانه از ساعت ۵ عصر تا ساعت ۱۲ شب اینجا کار می‌کنم و هر شب دستمزدم را که ۲۰۰ هزار تومان است می‌گیرم. صاحب غرفه اهل تهران است و سه غرفه را با هم اجاره کرده و چون محصول خوراکی است بعضی روزها مخصوصا روزهای تعطیل فروشش بالا می‌رود اما همیشه هم اینطور نیست، در کل فروش خوراکی‌ها بیشتر است و اینکه یک زن اهل اینجا هم فروشنده باشد برای مردم جذابتر است. در کل می‌دانم حقوقی که می‌گیرم کم است اما از بیکاری بهتر است چون خودم هم ترشیجات درست می‌کنم و نتوانستم از پس هزینه‌ی اجاره غرفه بربیام و گفتند چون شغلت خانگی است اجازه فروش در نمایشگاه را ندارید».
         

«کارخانه‌های بزرگ و فروشگاه‌های زنجیرەای است که اکثر بازار را در دست دارند»

در بین غرفه‌داران زنان موفق مهابادی هم بودند که به تبلیغ کسب و کار خود پرداخته و محصولاتشان را می‌فروختند.

کازیوه احمدی اهل مهاباد است که در داخل شهر صاحب یک عطاری است. او نیز در مورد ‌کسب و کار و درآمدش می‌گوید: «این غرفه را اجاره کرده‌ام و کارم فروش ادویه و محصولات گیاهی است که خودم آن ها را آماده می‌کنم. اکثر مشتری‌هایم زن هستند، فروش و برقراری رابطه با زنان در این فضا راحتتر است. سعی کرده‌ام بهترین‌ها را برای فروش بگذارم تا محصولاتم برای مغازه‌ام هم تبلیغ شود و بدون نمایشگاه هم بتوانم این مشتری‌ها را داشته‌ باشم. بازار فروش خیلی خوب نیست اما بعضی چیزها را هر خانه‌ای لازم دارد و مثلا ادویه‌ای مثل زروچوبه را نمی‌توان از غذا حذف کرد. رقابت در صنف من با کارگاه‌ها و کارخانه‌های بزرگ و فروشگاه‌های زنجیرەای است که اکثر بازار را در دست دارند و برای همین برای دیده شدن در شهر و ارائه‌ی محصول به شیوه‌ی سنتی اینجا را انتخاب کرده‌ام».