عدم خشونت قدرتمندترین نیرو در دست بشریت

جنگ‌ها و درگیری‌های خشونت‌آمیز، سرکوب آزادی‌ها و نقض حقوق بشر بە ویژە حقوق شهروندی باعث شد تا دوم اکتبر بە عنوان روز جهانی بدون خشونت نامگذاری شود.

 

مرکز خبر- خشونت راهی موقت برای حل مشکلات است، بە ویژە با توسعەی فرهنگی و نظامی قدرت‌های بزرگ کە جنگ آنها با یکدیگر بە دلیل زرادخانەهای هستەای، منجر بە نابودی همەی طرفین می‌شود بە مسیر نامعتبری برای پیروزی تبدیل شدە است.

عدم خشونت از سایر روش‌های دفاع از مسائل سیاسی و اجتماعی متمایزتر است، در این روش برای داوری عقل مبنا گرفتە می‌شود و خسارت جانی و مالی در پی نخواهد داشت و با کمترین تلاش و هزینە بهترین نتیجە بە دست خواهد آمد.

بسیاری از جنبش‌های سیاسی و اجتماعی بە ویژە آنهایی کە خواستار صلح هستند، فلسفەی عدم خشونت بە عنوان ابزاری برای حل اختلاف بە جای جنگ را پذیرفتەاند و مفهوم گفت‌وگو و مذاکرە را مطابق با قواعد بین‌المللی تعمیم دادەاند، همچنین جنبش‌های فمنیستی عدم خشونت را بە عنوان ابزاری برای دست‌یابی بە حقوق زنان و برابری جنسیتی می‌دانند.

 

روز جهانی بدون خشونت

مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در ۶١مین اجلاس خود کە در سال ٢٠٠٧ برگزار شد، روز تولد مهاتما گاندی رهبر جنبش استقلال هند را بەعنوان روز جهانی بدون خشونت نامگذرای کرد و طی یک قطعنامه سازمان ملل از تمام اعضا خواست تا این روز را به نحوی شایسته گرامی داشته و پیام عدم خشونت را از طریق آگاهی عمومی و سیستم آموزشی منتشر کنند. این قطعنامه ارتباط جهانی اصل عدم خشونت و آرزوی تأمین فرهنگ صلح، تحمل، تفاهم و عدم خشونت را تأیید می‌کند.

قطعنامە توسط ١۴٠ کشور جهان بە مجمع عمومی ارائە شد و این نخستین پیش‌نویس قطعنامەای است کە توسط این تعداد کشور بە مجمع عمومی ارائە شدە و نشان‌دهندەی اهمیت فلسفەی عدم خشونت است کە بە گفتەی مهاتما گاندی "قدرتمندترین نیروی در دست بشریت" است، وی معتقد بود تنها راە دستیابی بە صلح، مقابلە با خشونت بدون استفادە از خشونت است این روش راەهای شرافتمندانە و بە دور از خشونت را با هم ترکیب کردە و آرامش در پی خواهد داشت.

سازمان بهداشت جهانی خشونت را استفادەی عمدی یا توانایی فیزیکی اعم از تهدید یا استفادە‌ی فیزیکی واقعی، علیە خود، شخص دیگر یا علیە گروە یا جامعە تعریف کردە است کە منجر بە جراحت، مرگ، آسیب روانی، توسعەی نادرست یا محرومیت می‌شود.

سازمان ملل متحد با تحکیم مفهوم عدم خشونت بە دنبال دستیابی بە اهداف توسعەی پایدار با ارتقاء حقوق بشر و تلاش برای حل مناقشات از طریق مسالت‌آمیز است. بسیاری از کنوانسیون‌ها و مراجع بین‌للمللی برکنار گذاشتن خشونت، حذف خشونت علیە زنان، ایجاد پل بین فرهنگ‌ها و مبارزە با نفرت و افراط‌گرایی،  تاکید می‌کنند. 

 مادە ١۶ اهداف توسعە پایدار ٢٠٣٠ شامل  تامین "صلح و عدالت " است  و جوامع را بە هدف پنجم کە شامل "دست‌یابی بە برابری جنسیتی و توانمندسازی همەی زنان و دختران است" تشویق می‌کند.

 

جنبش‌های فمنیستی و مقاومت بدون خشونت

اصل عدم خشونت، کە بە عنوان مقاومت بدون خشونت شناختە می‌شود، استفادە از خشونت فیزیکی برای دستیابی بە تغییرات اجتماعی و سیاسی را رد می‌کند، این شکل از مبارزەی اجتماعی بە عنوان سیاست مردم عادی کە توسط مردم مناطق مختلف جهان در طول مبارزات انتخاباتی با هدف دستیابی بە عدالت اتخاذ شدە است، توصیف می‌شود.   

اگر چە واژەی عدم خشونت بە عنوان مترادف صلح هم بە کار می‌رود، اما بسیاری از جنبش‌هایی کە خواستار تغییر در جامعە هستند با اینکە مخالف جنگ هم نیستند اما از اصطلاح عدم خشونت استفادە می‌کنند.

اما جنبش‌های فمنیستی یکی از برجستەترین جنبش‌های مدنی هستند کە خواستار انقلاب در برابر تصورات غلط جامعە هستند، تصوراتی کە زنان را هدف و مورد تحقیر قرار دادەاند، این جنبش‌ها بە گونەای خستگی‌ناپذیر و مداوم مبارزە می‌کنند تا ذ‌هنیت مردانە را تغییر دهند.  

بە گفتەی یکی از متخصصین مسائل مقاومت بدون خشونت، اقدامات بدون خشونت بە عنوان روشی تعریف می‌شود کە در آن افرادی کە انفعال و تسلیم را رد می‌کنند، می‌توانند مبارزەی بدون خشونت خود را آغاز کنند. این تلاشی برای اجتناب یا نادیدە گرفتن درگیری نیست بلکە همانگونە کە در دانشنامەی سیاسی بە عنوان رفتار یا جنبش سیاسی مشخص می‌شود پاسخی است بە احتمال اقدام بە ویژە با استفادە از قابلیت‌ها بە طور موثر و این یکی از ابزار‌ای کنش سیاسی و اجتماعی است کە سعی می‌کند قدرت افراد ضعیف و آخرین پناهگاە او را بر اساس برانگیختن وجدان اخلاق، یا حداقل افکار عمومی کە او را احاطە کردەاند ایجاد کند و هدف آن ایجاد تعادل بین حقیقت و عدالت است.

اقدام بدون خشونت بە سە بخش تقسیم می‌شود، بخش نخست با اعتراض و سپس متقاعد کردن بە عادلانە بودن خواستەها، اعتبار اهداف و قانونی بودن و مشروعیت ابزار‌هایی همانند راهپیمایی و اعتصاب آغاز می‌شود

بخش دوم در امتناع از همکاری با مقامات با هدف مشروعیت‌زدایی و فلج کردن ارگان‌ها و نهادهای وابستە بە آن بە عنوان نافرمانی مدنی تجسم یافتە است و بخش سوم نیز تلاش برای کنترل مکان‌ها از طریق برخورد غیرخشونت‌آمیز انسانی، استفادە از سپرهای انسانی و تهاجمات مسالمت‌آمیز در برابر خشونت‌ است.

دبیرکل سازمان ملل متحد سال ٢٠٢٠ تایید کرد، برقراری آتش‌بس درد مردم را کاهش می‌دهد، در کاهش خطر قحطی نقش دارد و راە را برای مذاکرات صلح هموار می‌کند.

مجسمەی تپانچەی گرە خوردە کە در مقر سازمان ملل متحد نصب شدە است اثری از هنرمند سوئدی کارل فردریک رویتسوارد است کە بە عنوان نماد عدم خشونت شناختە شدە است.