اخراج پناهجویان افغان از تاجیکستان؛ ضرب الاجل ۱۵ روزه برای تمامی پناهجویان
دولت تاجیکستان به پناهجویان افغان تنها ۱۵ روز مهلت داده است تا خاک این کشور را ترک کنند؛ اقدامی که نگرانی گسترده‌ای را در میان هزاران پناهجوی افغان، حتی آنانی که مدارک اقامت قانونی دارند، به‌وجود آورده است.
مرکز خبر- روز سه‌شنبه ١٧ تیرماه، دولت تاجیکستان به مهاجران افغانستانی ساکن این کشور تنها ۱۵ روز فرصت داد تا خاک این کشور را ترک کنند. این تصمیم موجی از ترس و نگرانی را میان هزاران مهاجر افغانستانی برانگیخته که حتی برخی از آن‌ها دارای مدارک اقامت معتبر هستند.
براساس گزارش‌های منتشر شده، مقامات تاجیکستان کارزاری برای بازداشت و اخراج اجباری پناهجویان افغان آغاز کرده‌اند. این اقدامات شامل بازداشت افرادی می‌شود که دارای مدارک اقامت رسمی بوده و در انتظار بررسی پرونده‌های مهاجرتی خود هستند. بسیاری از این پناهجویان بدون اطلاع قبلی یا طی مراحل قانونی از محل کار یا محل سکونت‌شان بازداشت و به افغانستان بازگردانده می‌شوند.
در حال حاضر بیش از ۱۳ هزار شهروند افغان در تاجیکستان زندگی می‌کنند. شماری از آن‌ها در مراحل بررسی درخواست‌های اسکان مجدد در کشورهایی مانند کانادا قرار دارند. اخراج اجباری این افراد می‌تواند باعث توقف یا لغو روند مهاجرت آن‌ها شده و جان‌شان را به خطر بیندازد.
بخش عمده‌ای از این پناهجویان کارمندان پیشین دولت، نیروهای امنیتی یا افرادی مرتبط با حکومت سابق افغانستان هستند که پس از سقوط جمهوری اسلامی افغانستان در آگوست ۲۰۲۱، به کشورهای همسایه از جمله تاجیکستان گریختند تا از تهدیدات طالبان در امان باشند. با بازگرداندن اجباری آنان، اکنون جان این افراد مجدداً در خطر قرار گرفته است.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که در هفته گذشته نیروهای امنیتی تاجیکستان فشارها را افزایش داده‌اند و هر روز ده‌ها افغان را، عمدتاً از شهر وحدت و ناحیه رودکی در حومه پایتخت دوشنبه، بازداشت می‌کنند. بسیاری از بازداشت‌ها بدون اطلاع خانواده‌ها انجام می‌شود.
این اقدامات در تاجیکستان بازتابی از روند رو به افزایش اخراج پناهجویان افغان در دیگر کشورهای همسایه نظیر ایران و پاکستان است. هر دو کشور نیز در ماه‌های اخیر هزاران افغان را روزانه به صورت اجباری از خاک خود خارج کرده‌اند.
سازمان‌های حقوق بشری و مدافعان حقوق پناهجویان نسبت به سرنوشت کسانی که به افغانستان بازگردانده می‌شوند، ابراز نگرانی جدی کرده‌اند. گزارش‌هایی از خشونت، تهدید، و حتی قتل‌های فراقضایی در افغانستان تحت کنترل طالبان منتشر شده است؛ به ویژه افرادی که با دولت پیشین یا نهادهای بین‌المللی همکاری داشته‌اند، در معرض بیشترین خطر قرار دارند.
با وجود خطرات مستند و گسترده، تاجیکستان نیز همچون ایران و پاکستان در مسیر اخراج‌های دسته‌جمعی گام برداشته است. این کشورها ظاهراً تصمیم گرفته‌اند جمعیت پناهجویان خود را کاهش دهند، حتی اگر این تصمیمات ناقض حقوق بین‌المللی و اصول حمایت از پناهجویان باشد.
در حالی که گزینه‌های پناهندگی یا اسکان مجدد در کشورهای دیگر برای افغان‌ها بسیار محدود است، بسیاری از آن‌ها اکنون با انتخابی دردناک مواجه‌اند: یا باید در شرایط نامعلوم و ناپایدار کشورهای میزبان باقی بمانند، یا خطر بازگشت به افغانستان تحت حاکمیت طالبان را به جان بخرند.