‌‌اجرای مراسم کوسه گردی و هه‌لا ملاوه به مناسبت فرارسیدن نوروز

با فرا رسیدن نوروز بچه‌ها هم مراسم‌های خود را دارند و با شعر و آواز به خانه‌های مردم می روند و به آنها مژده‌ی سال نو را می‌دهند و مردم به آنها عیدی شکلات، تخم مرغ و پول می‌دهند.

مهاباد - با فرا رسیدن نوروز مراسم‌های مختلفی در کوردستان برگزار می‌شود که هر کدام از آنها معنا و مفهوم ویژه‌ای داشته و به بخشی از تاریخ و فرهنگ کهن نوروز باستانی اشاره می‌کند.

این روزها با قدم برداشتن در خیابان‌های مهاباد شاهد شور و شوق آمدن سال نو به ویژه در بین نوجوانان هستیم؛ نوجوانانی که با وجود فشارهای فراوان برای آسمیلاسیون هنوز هم فرهنگ کهن خود را حفظ می‌کنند و با حفاظت از این میراث مبارزه‌ای به درازای تاریخ را ادامه می‌دهند.

 

هه‌لاوه ملاوه

 هه‌لاوه ملاوه که با نام‌های دیگری همچون هه‌تری و مه‌تری نیز شناخته می‌شود هر سال در روژهلات در آستانه نوروز در شهرها و روستاها برگزار می‌شود. در این مراسم غالباً کودکان به در خانه‌ها می‌روند و از صاحبخانه با اشعار مخصوص این مراسم عیدی می‌گیرند. صاحبخانه‌ها نیز برای این روز عیدانه‌های مختلف و ویژه‌ای در نظر می‌گیرند. شیرینی و شکلات، تخم مرغ، پول، میوه و... از سری عیدی‌هایی است که به کودکان در این مراسم داده می‌شود.

هه‌لاوه ملاوه معمولاً یک روز قبل از چهارشنبه سوری آغاز می‌شود و یک روز پیش از تحویل سال به پایان می‌رسد. بر اساس گفته پیشینیان دادن عیدی به کودکانی که این مراسم شرکت می‌کنند سبب می‌شود در پایان سال رزق و روزی در این خانه بیشتر شود و همچنین از تخم مرغ به دلایل وجود ریشه‌های فرهنگی و تاریخی  به عنوان بهترین عیدی استفاده می‌شود.

 

کوسه گردی

از دیگر مراسماتی که با مراسم هه‌لاوه ملاوه برگزار می‌شود مراسم کوسه است که در آن نوجوانان و جوانان با پوشیدن لباس کوردی و ایستادن در خیابان‌ها و یا گشتن محله به محله با خواندن آواز و رقص کوردی مژده آمدن نوروز را می‌دهند. در این مراسم که پیشتر تنها مردان خود را به شکل زن در می‌آوردند و لباس کوردی زنانه به تن می‌کردند، تغییرات قابل توجهی شکل گرفته و دختران با پوشیدن لباس کوردی مردانه و گذاشتن ریش برای خود این مراسم را در خیابان‌ها اجرا می‌کنند و می‌توان این را با گذشت از سال‌های محدودیت زنان به عنوان یک روزنه در فرهنگ امروز دید.

در مراسم کوسه، کوسه فردی است که باید لباس زیادی بپوشد و خود را به حالت عجیب یا ترسناک در بیاورد. در این مراسم او یک همسر دارد و معمولا چند نفر دیگر نیز کوسه را همراهی می‌کنند و با خواندن شعر و آواز و یا نواختن ساز از مردم تقاضای عیدی می‌کنند. لازم به ذکر است واژه کوسه در زبان کوردی به معنای مردی است که به صورت ژنتیکی در صورت خود هیچ مویی ندارد و در این مراسم نیز کوسه برای خود ریش مصنوعی می‌گذارد. 

حفظ این مراسمات و انتقال آن به نسل‌های آینده یکی از جنبه‌های مهم برگزاری آن است تا بخشی از فرهنگ کوردستان که دائم در معرض آسمیلاسیون است همچنان به عنوان بخشی از تاریخ و فرهنگ کورد باقی بماند.همین امر نمایانگر مقاومت فرهنگی مهاباد و کوردستان در روزهای باقی مانده به نوروز است.