مرکز خبر- روز یک‌شنبه ٢٢ تیرماه، حسین توکلی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی نسبت به وضعیت بحرانی آب در روستاهای استان هشدار داد و اعلام کرد که حدود ۳۰ درصد از روستاهای این استان با تنش آبی جدی مواجه هستند.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی ادامه داد: از جمله این شهرها می‌توان به بیرجند، قاین، طبس، فردوس، سرایان، سربیشه، نهبندان و آرین‌شهر اشاره کرد.

وی تاکید کرد: علت اصلی تنش آبی در استان، وابستگی بیش از ۹۵ درصدی آب شرب به منابع زیرزمینی است که در اثر خشکسالی‌های چند ساله و کاهش بارش‌های سال جاری، همراه با برداشت بی‌رویه و توسعه مسکن ملی، سطح آب‌های زیرزمینی کاهش چشمگیری یافته است.

به گفته وی، کاهش بارش‌ها، افزایش مصرف و مشکلات زیرساختی سبب شده تا تأمین آب شرب سالم در این مناطق به چالشی بزرگ تبدیل شود. این تنش آبی زندگی روزمره ساکنان روستاها را تحت تأثیر قرار داده و نگرانی‌ها درباره وضعیت بهداشت و معیشت مردم را افزایش داده است.

مدیرعامل آبفا خراسان جنوبی از مسئولان خواست تا با تخصیص منابع لازم و اجرای طرح‌های مدیریت منابع آب، شرایط را بهبود بخشند و از بروز بحران‌های گسترده‌تر جلوگیری کنند.

وی همچنین تأکید کرد که اگر اقدامات فوری صورت نگیرد، احتمال تشدید تنش‌ها و مهاجرت روستاییان به شهرها وجود دارد که پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای به دنبال خواهد داشت.

بحران آب در ایران، سال‌هاست که از مرز هشدار عبور کرده و امروز به نقطه‌ای رسیده که زندگی میلیون‌ها نفر به‌ویژه در مناطق روستایی به طور مستقیم تحت تأثیر آن قرار دارد. گزارش‌های رسمی از استان‌هایی مانند خراسان جنوبی، سیستان‌وبلوچستان، کرمان و یزد نشان می‌دهد که ده‌ها روستا با تنش شدید آبی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و بحران کم‌آبی حالا دیگر صرفاً یک مسئله طبیعی نیست، بلکه حاصل دهه‌ها سوءمدیریت، سیاست‌گذاری‌های غلط و نگاه غیرعلمی به منابع آب است.

 

سوءمدیریت ساختاری

ایران طی دهه‌های گذشته به جای سیاست‌های پایدار مدیریت منابع آب، راه‌های کوتاه‌مدت و بحران‌زده‌ای همچون حفر بی‌رویه‌ی چاه‌های عمیق، توسعه‌ی سدسازی‌های غیرکارشناسی، و انتقال‌های پرهزینه و بی‌اثر آب را در پیش گرفته است. این در حالی است که آب‌های زیرزمینی کشور به‌شدت افت کرده و هزاران دشت ایران به وضعیت «ممنوعه بحرانی» رسیده‌اند. در بسیاری مناطق، آب دیگر نه در سطح زمین و نه زیر آن پیدا نمی‌شود.

 

تغییر اقلیم و نقش آن در تشدید بحران

تغییرات اقلیمی جهانی نیز وضعیت ایران را وخیم‌تر کرده است. افزایش دما، کاهش بارش‌های مؤثر، خشکسالی‌های پی‌درپی و فرسودگی منابع آبی طبیعی نظیر تالاب‌ها و رودخانه‌ها، فشار مضاعفی بر سرزمین خشک ایران وارد کرده است. اما حتی این تغییرات جهانی را می‌شد با مدیریت علمی و آینده‌نگر مهار یا کاهش داد؛ کاری که مسئولان ایران یا انجام نداده‌اند یا به‌درستی انجام نداده‌اند.

 

مصرف بی‌رویه و کشاورزی ناکارآمد

بخش اعظم آب ایران در کشاورزی مصرف می‌شود، آن هم به شیوه‌های سنتی و پرهدررفت. الگوهای کاشت، همچنان به نفع محصولاتی پرمصرف مثل هندوانه، برنج و صیفی‌جات در مناطق کم‌آب است. اصلاح الگوهای مصرف و تغییر در شیوه‌های آبیاری بارها مطرح شده، اما در عمل یا اجرایی نشده یا جدی گرفته نشده است.