۱۶ روز در یمن؛ بازتاب واقعیتهای خشونت علیه زنان در سایه جنگ و فضای دیجیتال
کارزار ۱۶ روزه مقابله با خشونت علیه زنان در یمن، امسال با تمرکز بر خشونت جنسیتپایه و تهدیدات دیجیتال برگزار شد؛ در حالیکه میلیونها زن و دختر همچنان با تبعیض، ازدواج زودهنگام، محدودیتهای آموزشی و خلأهای قانونی در برابر جرایم سایبری مواجهاند.
رانيا عبدالله
یمن- کارزار ۱۶ روزه مقابله با خشونت علیه زنان، فرصتی سالانه و مهم است برای بازتابدادن رنج زنان در سایه جنگی که بیش از ده سال است در یمن ادامه دارد. بنا بر گزارش صندوق جمعیت سازمان ملل، ۶.۲ میلیون زن و دختر یمنی به خدمات پیشگیری و رسیدگی به خشونت جنسیتپایه نیاز دارند.
زنان آواره، خانوارهایی که زنان نانآور آن هستند، و همچنین افراد دارای معلولیت بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند. همچنان حدود ۱.۵ میلیون دختر در یمن از تحصیل محروماند؛ محرومیتی که حق اولیه آنان را سلب میکند و خشونتی را که تجربه میکنند دوچندان میسازد. افزون بر این، نزدیک به یکسوم دختران در یمن پیش از رسیدن به ۱۸سالگی ازدواج داده میشوند.
این آمار نشان میدهد چرا برگزاری برنامهها و فعالیتهایی همزمان با کارزار ۱۶ روزه مقابله با خشونت علیه زنان ضروری است؛ اقداماتی برای آشکارکردن نقض حقوق زنان، افزایش آگاهی عمومی، و توانمندسازی بازماندگان تا بتوانند از رنجهای خود سخن بگویند.
تهدیدات دیجیتال
با وجود امکانات محدود، رویدادها و فعالیتهای یمن همراه با کارزار جهانی مقابله با خشونت علیه زنان برگزار شد و در چندین شهر فضایی برای بیان صدای زنان خشونتدیده و طرح مسائل اصلی آنان فراهم کرد.
یکی از محورهای اصلی، جرایم سایبری علیه زنان و دختران بود؛ ازجمله اخاذی اینترنتی، تهدید و تحریک آنلاین که بهویژه فعالان زن و روزنامهنگاران را هدف میگیرد و در برنامههای آگاهیبخشی گستردهای به آن پرداخته شد.
زینب المخلافی، فعال حقوق زنان، میگوید کارزار ۱۶روزه توانسته «در حدی صدای زنان باشد و در قالب نشستها و کارگاهها آگاهی درباره تبعیض علیه زنان را افزایش دهد.» او این کارزار را «منبری سالانه برای بیان رنجها، ارائه راهحلها و طرح پیشنهادهایی برای برنامهریزی سالانه» میداند.
به گفته او، فعالیتهای امسال بر خشونت جنسیتپایه و خشونت دیجیتال متمرکز بود و نقش فعالان حقوق زنان در طرح، بررسی و پیگیری این مسائل کلیدی است؛ زیرا آنها نزدیکترین افراد به زنان خشونتدیده و مواجه با فشارهای روانی و اجتماعی هستند.
نادیدهگرفتن جنبههای مهم
آلطاف الأهدل، مشاور امور خانواده، میگوید فعالیتهای کارزار بیشتر بر موضوعاتی چون تبعیض و خشونت جنسیتپایه متمرکز بود، اما خشونت شغلی، خشونت فکری، و خشونت علیه زنان شاغل در رسانه و حوزه فرهنگ کمتر مورد توجه قرار گرفت.
او توضیح میدهد که تمرکز اصلی همچنان بر شکلهای سنتی خشونت و اخیراً بر خشونت دیجیتال بوده است، هرچند برخی سازمانهای مدنی به وضعیت زنان رسانهگر و فعالان حقوقی نیز پرداختهاند.
بهگفته او، حقوقدانان و کنشگران زن نقش محوری در حمایت از زنان خشونتدیده دارند؛ آنها «پشتوانه پنهانی» هستند که به زنان قدرت و آزادی میدهند تا با شجاعت و شفافیت درباره آنچه در جامعه تجربه میکنند سخن بگویند.
فعالیتها و تلاشها
سوسن الحضرمى، استاد حقوق مدنی دانشگاه تعز، میگوید کارزار ۱۶روزه با برگزاری نشستها، برنامههای هنری و رویدادهای مختلف تأثیر ملموسی برجای گذاشته و پیام روشنی به جهان رسانده است: زنان به حمایت قانونی واقعی در برابر خشونت، بهویژه خشونت دیجیتال، و نیز به آگاهیرسانی و توقف این نقضها نیاز دارند.
او تأکید میکند که خشونت دیجیتال به مسئلهای جدی و فراگیر بدل شده؛ در حالی که آگاهی بسیاری از زنان پایین است و قوانین موجود نیز ناکافیاند. برخی مواد قانونی مثل ماده ۲۵۷ که به انتشار بدون رضایت و تهدید اشاره میکند، فقط بخشی از موارد را پوشش میدهند و جرایم سایبری را بهطور کامل دربرنمیگیرند.
الحضرمى خواستار اصلاح و بهروزرسانی قوانین برای مقابله با جرایم اطلاعاتی و خشونت علیه زنان است و میگوید امروز بیش از هر زمان دیگری به قانون بازدارنده نیاز است.
او همچنین میگوید سازمانهای مدنی دامنه فعالیت خود را گستردهتر کردهاند؛ ایجاد مراکز حقوقی و مشاورهای برای حمایت از زنان آسیبدیده از جمله این اقدامات است، تلاشی که به گسترش آگاهی و مطالبه حفاظت واقعی برای زنان کمک کرده است.