بررسی اقتصاد کسب‌وکار زنان در بازارچه سردشت
زنان نقش تأثیرگذار و حیاتی در توسعه اقتصادی خانواده‌ها، بهبود معیشت، توانمندسازی اجتماعی و پیشرفت پایدار جامعه دارند و در شرایط سخت اقتصادی، درآمدزایی زنان تاب‌آوری اقتصادی خانواده‌ها را افزایش داده و به کاهش فقر کمک می‌کند.
لانه محمدی
سردشت- زنان با مشارکت در کسب‌وکارهای مختلف، از تولید صنایع دستی گرفته تا مدیریت خرده‌فروشی‌ها، نقش مهمی در افزایش درآمد خانواده‌ها ایفا می‌کنند. این مشارکت به خانواده‌ها کمک می‌کند که از تک‌منبعی بودن درآمد، مانند کشاورزی یا دامداری، فاصله بگیرند.
حوزه‌های فعالیت زنان در کسب‌وکار اقتصادی
زنان سردشت اغلب در تولید صنایع دستی مانند بافتنی‌ها، گلیم، و فرش‌بافی فعال هستند. این محصولات هم برای بازار محلی و هم برای صادرات به سایر مناطق ارسال می شوند. برخی از زنان از طریق شبکه‌های اجتماعی، کسب‌وکار خود را گسترش داده‌اند. در برخی جوامع محلی، زنان با موانعی همچون محدودیت دسترسی به بازارهای بزرگ‌تر و نبود حمایت خانوادگی روبه‌رو هستند. بسیاری از زنان با مشکلاتی در تأمین سرمایه اولیه یا دریافت وام برای گسترش کسب‌وکارهای خود روبه‌رو هستند. قرار گرفتن سردشت در مرز، واردات کالاهای ارزان را تسهیل کرده و بازار محصولات محلی را تهدید می‌کند.
برای بررسی وضعیت رکود بازار و شرایط اقتصادی در سردشت، خبرگزاری ما با چند فروشنده از بازارچه گلزار و بازارچه مرزی گفتگو کرده است.
روناک. محمودی فروشنده لباس زنانه است او می گوید: «٣٨ سال دارم و سرپرست دو فرزند هستم و جدا از پدر ومادر زندگی می‌کنم. ولی بعضی اوقات برای امور خانه و مخارج زندگی به آنها هم کمک می‌کنم. ماهانه ۱میلیون و پانصد هزار تومان کرایه می‌دهم، اما بازار اصلاً رونق ندارد و مشتری در بازارچه رفت‌وآمد نمی‌کند .قدرت خرید مردم پایین است و در سردشت هم بیشتر جوانان مهاجرت کردند و این مهاجرت‌ها به شدت روی بازار تاثیرداشته است.»
در ادامه می‌افزاید:«واقعاً بازار خیلی کساد شده است. قبلاً حداقل در فصل‌های خاص، مثل عید یا پاییز که مدارس باز می‌شد، فروش خوبی داشتیم. اما حالا مردم بیشتر به دنبال اجناس ارزان یا دست‌دوم هستند. خیلی‌ها حتی فقط برای دیدن می‌آیند و خرید نمی‌کنند. وضعیت اقتصادی مردم خیلی خراب شده است. اجناس هم گران شده‌اند. از طرف دیگر، مرزی بودن سردشت باعث شده مردم ترجیح بدهند کالاهای وارداتی ارزان‌تر بخرند. جنس‌های خارجی، مخصوصاً از عراق و ترکیه، بازار ما را خراب کرده‌اند ما نمی‌توانیم با قیمت آنها رقابت کنیم.»
سحر سعیدی، فروشنده لوازم صنایع‌دستی، درباره وضعیت بازار می‌گوید: «شرایط بازار برای فروشنده‌ها بسیار دشوار شده است. پیش‌تر صنایع‌دستی‌مان را هم به مسافران و هم به مردم محلی می‌فروختیم، اما اکنون نه مسافری هست و نه مردم محلی توان خرید دارند. مردم بیشتر بر تأمین نیازهای اساسی خود تمرکز کرده‌اند و صنایع‌دستی دیگر اولویتشان نیست.»
او درباره بازار آنلاین و صادرات می‌گوید: «صادرات نیاز به واسطه یا سرمایه دارد و گسترش کارم به حمایت‌های دولتی، مانند وام‌های بدون بهره، نیازمند است، اما دولت از مشاغل زنان حمایتی نمی‌کند. بازار آنلاین قبلاً وضعیت خوبی داشت، اما با فیلتر شدن اینستاگرام، مشتری‌ها کاهش یافته‌اند. همچنین به دلیل تورم و افزایش نرخ دلار، قدرت خرید مردم به شدت کاهش پیدا کرده است. با افت ارزش ریال و تغییر مداوم قیمت اجناس، مردم توان خرید با نرخ روز دلار را ندارند.»
در ادامه وی می افزاید: «باید بازارهایی برای ما درست کنند که بتوانیم محصولات‌مان را بدون واسطه بفروشیم، مثل نمایشگاه‌های محلی یا حتی صادرات مستقیم انجام دهیم. همچنین اگر گردشگری در سردشت رونق بگیرد، دوباره می‌توانیم از مسافران درآمد داشته باشیم.»
سانا قادری، ۲۹ ساله، که در بازارچه یک غرفه عطر فروشی دارد، می‌گوید: «با مادرم و برادرم زندگی می‌کنم و همراه مادرم سرپرست خانواده هستیم. در این چند ماه اخیر درآمد خوبی نداشته‌ام و مشتری برای مغازه ندارم. قبلاً وضعیت اقتصادی بازار بهتر بود. کرایه مغازه ۵۰۰ هزار تومان است، اما با درآمد کم نمی‌توانیم کرایه‌های بالا بپردازیم. اجناس را از تهران، بانه و هولیر تهیه می‌کنم و هر بار که خرید می‌کنم، قیمت‌ها گران‌تر شده‌اند. عطر کالای ضروری نیست و نسبت به گذشته فروش بسیار کاهش یافته است. در کنار فروشندگی، ادمین یک کانال اینستاگرامی هستم و با چند کار پاره‌وقت دیگر زندگی‌ام را می‌چرخانم.»
حضور زنان در فعالیت‌های اقتصادی سردشت نه‌تنها برای خانواده‌های این منطقه بلکه برای توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه حیاتی است. سردشت، به‌عنوان شهری مرزی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد، فرصت‌ها و چالش‌های ویژه‌ای برای مشارکت اقتصادی زنان دارد.
زنان با فعالیت در حوزه‌هایی مانند تولید صنایع دستی و مدیریت خرده‌فروشی‌ها، نقشی کلیدی در افزایش درآمد خانواده‌ها ایفا می‌کنند و به آنها کمک می‌کنند تا از وابستگی به درآمدهای تک‌منبعی، مانند کشاورزی یا دامداری، فاصله بگیرند. در شرایط سخت اقتصادی، همچون کاهش فرصت‌های شغلی برای مردان، درآمدزایی زنان تاب‌آوری اقتصادی خانواده‌ها را افزایش داده و به کاهش فقر کمک می‌کند.
بسیاری از این فعالیت‌ها، ازجمله فرآوری محصولات کشاورزی و تولید صنایع دستی، با استفاده از منابع محلی انجام می‌شوند که نه‌تنها به توسعه پایدار منطقه کمک می‌کنند بلکه با محیط زیست نیز سازگارند.
کاهش مهاجرت و تقویت اقتصاد محلی
ایجاد فرصت‌های اقتصادی برای زنان در سردشت به کاهش مهاجرت جوانان و خانواده‌ها به شهرهای بزرگ کمک می‌کند. این امر از خالی شدن روستاها و مناطق مرزی جلوگیری کرده و به حفظ پویایی اجتماعی و اقتصادی منطقه منجر می‌شود.
حضور فعال زنان در بازار محلی سردشت، همچون بازارهای روز و فروشگاه‌ها، به تقویت اقتصاد محلی و افزایش گردش مالی در این منطقه کمک می‌کند. مشارکت زنان در کسب‌وکارهای اقتصادی سردشت امری ضروری برای توسعه پایدار و تقویت اقتصاد محلی است.
با حمایت‌های لازم، زنان می‌توانند به ستون اصلی اقتصاد منطقه تبدیل شوند و علاوه بر بهبود معیشت خانواده‌های خود، نقش مهمی در توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی سردشت ایفا کنند. سرمایه‌گذاری در توانمندسازی زنان، سرمایه‌گذاری در آینده‌ای بهتر برای کل جامعه است.