برنامەی دولت برای ایجاد اشتغال خانگی و بهرەکشی از زنان
تأکید دولت سیزدهم برای تحقق شعار ایجاد »یک میلیون شغل در سال» جز تبعیض جنسیتی و بهرەکشی از نیروی کار زنان هدف دیگری ندارد.
مرکز خبر- کارشناسان حوزەی اقتصاد معتقدند دولت سیزدهم برای تحقق شعار خود مبنی بر ایجاد »یک میلیون شغل در سال» تلاش میکند با ایجاد اشتغال خانگی بهرەکشی از زنان و تبعیض جنسیتی را در جامعە نهادینە کند.
اولین جلسهی شورای عالی اشتغال در دولت سیزدهم، سه ماه بعد از شروع به کار دولت رئیسی برگزار شد. دولت تشکیل سریع این جلسه را نشان از اهمیت حل مشکل اشتغال و اهتمام برای تحقق شعار ایجاد یک میلیون شغل در سال دانست و با مقایسهی زمان تشکیل این جلسه در دولت قبل و دولت جدید تاکید داشت که وعدهی رئیسی برای حل مشکل اشتغال در مسیر تحقق قرار گرفته است.
این موضوع با انتقاد کارشناسان و اقتصاددانان روبرو شد، برخی از کارشناسان معتقدند اشتغالزایی تا در مسیر توسعه و ایجاد درآمد پایدار و ارزش افزوده قرار نگیرد نمیتواند مشکل چندانی از بحران اشتغال در کشور را حل کند و صرفا اقداماتی مقطعی و گذراست. فرصتهای شغلی باید پاسخگوی نیازهای نیروی کار باشند، بنابراین شغلی که به راحتی ایجاد و به همان راحتی در معرض نابودی قرار میگیرد، نمیتواند شغلی پایدار و قابل استناد باشد.
در همین رابطە بهمن آرمان کارشناس مسائل اقتصادی گفتە است: «نباید اسم خریدن چهار عدد ماشین خیاطی و مشغول کردن زنان در خانه را اشتغال بگذاریم، مشاغل خانگی جزئی نمیتوانند ایجاد اشتغال کنند. اشتغال واقعی در حال حاضر با جهانی شدن اقتصاد به شکل انبوه صورت میگیرد.» وی بر لزوم ایجاد مشاغل پایدار تاکید کردە است و با ناامیدی نسبت به رویکرد توانمندسازی اقشار متوسط و کم درآمد جامعه با تکیه بر توسعهی مشاغل خرد و خانگی میگوید: «چند دهه است که ما بر این طبل کوبیدهایم و نتیجه این شده که روز به روز تعداد افرادی که نان خود را از سطلهای زباله به دست میآوردند، بیشتر شده است.»
آلبرت بغازیان استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی نیز در خصوص ایجاد مشاغل کمسرمایهبر و تاثیری که بر حل مشکل اشتغال میگذارد گفتە است: «فعالیتهای کم سرمایهبر نمیتوانند صرفه به مقیاس بزرگی داشته باشند. یعنی این کارها معمولا برای افراد هزینه دارد و نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که فرد با یک هزینهی کم، کار را شروع کند و بعد صفر تا صد کار را به دست بگیرد و سودش نیز تضمینی باشد. به این معنا که فرد از تهیهی مواد اولیه تا فروش کالا و خدمات را انجام دهد و موفق هم شود.»
با نگاهی بە عملکرد دولتهای مختلف مشاهدە میکنیم نابرابری جنسیتی با فرهنگ مردسالاری در ایران پس از چهار دهە در عرصەی اشتغال و تشویق زنان برای کارهای خرد و نیمەوقت اولویت مردان را در مناصب برتر محرز ساخت و زنان را بە طور سیستماتیک از مشاغل برتر جامعە بە مشاغل کوچک و کم درآمد تشویق کردە و با دستمزدهای ناچیز از آنان بهرەکشی میکنند.