افزایش پروژه‌های توسعه‌ای برای توانمندسازی زنان
تولید رب انار از مهمترین طرح‌های آموزشی برای زنان استان اسیوط محسوب می‌شود. این پروژه علاوه بر فراهم نمودن منبع درآمدی مستقل برای زنان، به حفاظت از محیط زیست در برابر هدررفت بی‌رویه ناشی از گسترش سطح زمین‌های زیرکشت انار نیز کمک شایانی می‌نماید.
سما فتحی
مصر-مناطق صعید مصر به دلیل دورافتادگی از مرکز و کمبود امکانات و خدمات رفاهی، یکی از اولویت‌های اصلی پروژه‌های توسعه‌ای سازمان‌های بین‌المللی به شمار می‌رود. عدم برخورداری ساکنان این مناطق از ابزارهای لازم برای پیشرفت، باعث شده سلطە فرهنگ مردسالارانه و آسیب‌های ناشی از آن بر زندگی زنان همچنان ادامه داشته باشد. از این رو، حمایت همه‌جانبه از این گروه از جامعه، از الزامات کار توسعه در این مناطق به شمار می‌رود.
بهبود وضعیت اقتصادی زنان یکی از ابزارهای مؤثر در جهت تحول واقعی در زندگی آنان به شمار می‌رود. چرا که دستیابی به استقلال مالی، موجب توانمندسازی زنان در تصمیم‌گیری‌های شخصی و رهایی از محدودیت‌ها و وابستگی‌های ناعادلانه می‌شود. طبق گزارش‌ها، در گذشته بسیاری از زنان به دلیل فقدان امنیت اقتصادی، مورد سرزنش و ممنوعیت‌های ناروا قرار گرفته و از حق انتخاب و آزادی عمل محروم بوده‌اند.
این مسئله باعث شده تا بسیاری از فعالان حقوق زنان، در پروژه‌هایی غیرمتعارف فعالیت نمایند که امکان کسب درآمد پایدار برای زنان را فراهم می‌کند. چنین پروژه‌هایی با بهبود وضعیت اقتصادی زنان، موجب افزایش اعتمادبه‌نفس و توانمندسازی آنان در تصمیم‌گیری‌ها و ایفای نقش‌های رهبری می‌شود. همچنین کسب استقلال مالی، زنان را از سلطه‌ی اندیشه‌های مردسالارانه مخرب، رها می‌سازد.
«تولید رب انار یکی از محورهای اصلی کشاورزی در اسیوط است»
طبق اظهارات اسما احمد مهران، مدیرعامل انجمن سوا احلی برای جمعیت و توسعه در مرکز ابوتیج واقع در استان اسیوط و بنیان‌گذار ابتکار «شش امان»، مناطق صعید مصر در دوره اخیر، تحولاتی در حوزه ابزارهای مرتبط با کارهای توسعه‌ای داشته است. به گفته‌ی وی، تلاش‌هایی به منظور یافتن راه‌کارها و ایده‌های نوآورانه در این زمینه صورت گرفته است.
طبق آمارهای موجود، استان اسیوط یکی از قطب‌های عمده تولید انار در کشور به‌شمار می‌رود، به گونه‌ای که بیش از ۱۲ هزار هکتار از اراضی این استان زیر کشت این محصول قرار دارد. آمارها حاکی از آن است که در سال‌های اخیر میزان هدررفت انار در این منطقه به شکل نگران‌کننده‌ای افزایش یافته و به بیش از ۳۰ درصد محصول تولیدی رسیده است. علت اصلی این امر نیز تغییرات آب و هوایی عنوان شده است.
اسما احمد می‌گوید: کشت و تولید انار یکی از منابع اصلی درآمد کشاورزان و سایر افراد در جوامع روستایی در منطقه به‌شمار می‌رود. افزایش نگران‌کننده هدررفت این محصول، ما را بر آن داشت تا در پی یافتن راهکارهایی برای مقابله با این چالش باشیم. زیرا حجم زیادی از انارهای هدررفته، در رودخانه‌ها و منابع آبی سرازیر می‌شوند که تهدیدی جدی برای محیط زیست محسوب می‌گردد. همچنین عرضه این محصول با قیمت‌های بسیار پایین در بازارهای محلی، حتی هزینه تمام‌شده تولید را نیز پوشش نمی‌دهد. در نتیجه، معیشت و وضعیت اقتصادی تولیدکنندگان تحت تأثیر منفی این شرایط قرار گرفته است.
رب انار، یکی از محورهای اصلی کشاورزی در اسیوط
به گفته‌ی اسما احمد مهران، میزان قابل توجه هدررفت انار و آثار مخرب آن بر محیط زیست کشاورزی، موجب شد تا در جستجوی یافتن راهکارهای نوآورانه برای مقابله با این چالش باشیم. وی تصریح کرد: ما اقدام به تولید «رب انار» نمودیم که در بسیاری از کشورها از جمله مصر کاربرد فراوانی دارد و عمدتاً در رستوران‌ها و هتل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بنا بر اظهارات اسما احمد مهران، علاوه بر رب انار، محصولات دیگری همچون حنا و کرم‌های مرطوب‌کننده نیز از این ماده اولیه تولید می‌شود. وی افزود: هم‌اکنون در حال همکاری با داروخانه‌ها هستیم تا بتوانیم داروهای درمان بیماری‌های معده را نیز با استفاده از رب انار تولید کنیم. اجرای این طرح به بسیاری از خانواده‌ها و به ویژه زنان کمک کرده است تا با بهره‌برداری از انارهای هدررفته، به منافع اقتصادی دست یابند.
«پروژه‌های غیرسنتی، زنان را در توانمندسازی واقعی یاری می‌رساند»
اسما احمد مهران تشریح کرد، پروژه‌های سنتی متعددی همچون بافندگی، خیاطی و داروفروشی در مناطق صعید وجود دارد که به عنوان ابزارهایی برای توانمندسازی اقتصادی زنان و متناسب با فرهنگ جامعه و الگوهای ذهنی محلی، شناخته می‌شوند. اما وی تأکید کرد این پروژه‌ها تحول واقعی و مطلوب مورد انتظار را در جامعه ایجاد نمی‌کنند.
اسما احمد مهران در ادامە اظهاراتش افزود: طی دوره اخیر با گسترش فعالیت نهادهای بین‌المللی در زمینه پروژه‌های توسعه‌ای در مناطق صعید مصر، آفاق و افق‌های غیرسنتی‌تری برای توانمندسازی اقتصادی زنان از طریق نوآوری و معرفی جایگزین‌هایی برای محصولات پرهزینه همچون «آزولا به عنوان جایگزین علوفه» و «مرغداری‌های تولیدکننده جوجه»، گشوده شده است.
اسما احمد مهران تأکید کرد که تمرکز بر استخراج انواع مواد از انار به عنوان محصول کشاورزی عمده استان که مردم آن را «طلای سرخ» می‌نامند، نقش بسزایی در بهبود وضعیت زنان و ارتقای توانمندی آنان در تصمیم‌گیری‌ها و تأثیرگذاری‌ها داشته است. استخراج مواد از این محصول راهبردی، عاملی تعیین‌کننده در تحول وضعیت زنان منطقه بوده است.
«توانمندسازی، نخستین گام برای تغییر است»
به باور اسما احمد مهران، زنی که قادر به تأمین هزینه‌های روزمره‌ی خود نباشد، نمی‌تواند در خصوص خانواده‌اش نیز تصمیم‌گیری‌های مستقلی داشته باشد. وی معتقد است کە دستیابی زنان به استقلال مالی، امری حیاتی و ضروری برای تحول در وضعیت کنونی و افزایش توان تأثیرگذاری آنان بر سرنوشت و زندگی‌شان می‌باشد.
وی تأکید کرد که طی دوره اخیر، میزان تحول و پیشرفت در زنان منطقه و جسارتی که در مشارکت آنان در نمایشگاه‌های خارج از استان مانند اقصر، اسوان و سایر نقاط، برای عرضه و فروش محصولات و کسب درآمد، ایجاد شده است، کاملاً مشهود بوده و قابل توجه می‌باشد. وی بر تحول چشمگیر زنان در دوره اخیر تأکید داشت.
وی افزود: تعداد زیادی از زنان با دستیابی به توانایی کمک به تأمین درآمد خانواده، بار و فشارهای مالی وارد بر همسران را کاهش داده و موجب بهبود شرایط زندگی خانواده‌ها و فرزندانشان شده‌اند. در نتیجه، منطق مشارکت زنان در مدیریت خانواده مطرح شده و نگاه به آنان از یک تابع ساده به یک شریک و همکار پشتیبان که در تأمین هزینه‌ها نیز مشارکت می‌کند، تغییر یافته است.