فاطمه رشاد

یمن- روزنامه‌نگاران زن یمنی تأیید کردند که واقعیت روزنامه‌نگاری در یمن رو به وخامت است، به ویژه روزنامه‌نگاران زن که با مشکلات زیادی روبرو هستند که کار آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، از جمله وضعیت ناپایدار کشور، که از نظر امنیتی، اقتصادی و اجتماعی به شدت آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده است. بسیاری از رسانه‌ها به تریبون احزاب خاصی تبدیل شده‌اند و نقش آن‌ها محدود به همین وابستگی به احزاب خاص شده است.

فاطمه نور، با اشارە بە اینکە «روزنامه‌نگاران زن یمنی واقعیتی ناشناخته و مسیری پرخطر هستند»، گفت: «قبلاً برای روزنامه‌نگاران زن آزادی وجود داشت، چرا که پیشتر می‌توانستند به موضوعات رسانه‌ای در همه‌ی زمینه‌ها روان و بدون محدودیت بپردازند و بحث کنند، اما پس از کودتا و جنگی که در سال ٢٠١١ آغاز شد، صدای آن‌ها خاموش شد.

فاطمه نور با انتقاد از جامعه‌ی مطبوعاتی، گفت: «بیشترین تاکید بر زیبایی بدون توجه به استعداد و همچنین محتوایی است که هدفی ندارد و تنها هدف آن سرگرمی است.»

فاطمه نور تجربه‌ی خود را از مسیر جدیدی که در پیش گرفته بود، اینگونە بیان کرد: «کار در رسانە را متوقف کردم و به دنیای تولید رفتم، از طریق شبکه‌های اجتماعی برای خودم برنامه تولید می‌کردم، در ابتدا با مشکلاتی مواجه شدم زیرا شبکه‌های اجتماعی به تمام دنیا می‌رسد، اما من بر آن‌ها غلبه کردم» و تأکید کرد که رسانه‌ها چهارمین مرجعی است که بلندگوی شهروند، زبان حقیقت و مکمل قانون در یمن محسوب می‌شود.

وی ابراز امیدواری کرد که در صورت بحث‌های سیاسی، تهدید روزنامه‌نگاران زن کاهش یابد و همچنین زمانی که یک خبرنگار زن برای کار در هر شبکه‌ی تلویزیونی اقدام می‌کند، مجبور می‌شود که از سبک خاصی پیروی کند و در یک سیستم کاملاً دیکته شده صحبت کند و سیستم‌های دیگر را نادیده بگیرد و این مانع بزرگ‌تری در مقابل روزنامه‌نگار در یمن است.

ابتسام احمد، روزنامه‌نگار، مهمترین مشکلاتی را که روزنامه‌نگاران زن با آن مواجه هستند، توضیح داد: «چالش‌های بسیاری پیش‌روی روزنامه‌نگاران زن وجود دارد، از جمله خطرات امنیتی، شرایط سخت اقتصادی و دسترسی به اطلاعات مستند برای انجام کامل وظایف روزنامه‌نگاری. همچنین در برخورد با برخی از سازمان‌ها به ویژه نهادهای جامعه‌ی مدنی با عدم ارائه‌ی اطلاعات، به ویژه زمانی که اطلاعات آماری است که مانعی بر سر راه تکمیل مطالب رسانه‌ای و روزنامهنگاری است، با مشکل مواجه می‌شوند.

منال امین، خبرنگار خبرگزاری سبا یمن، گفت: «یکی از دشوارترین مشکلاتی که روزنامه‌نگاران زن در یمن با آن مواجه هستند، وضعیت ناپایدار این کشور است که از نظر امنیتی، اقتصادی و اجتماعی به شدت آنان را تحت تأثیر قرار داده است. بسیاری از رسانه‌ها به تریبون‌هایی برای احزاب خاصی تبدیل شده‌اند و نقش زنان در رسانه‌ها به همین حد محدود شده است. باج‌گیری الکترونیکی نیز یکی از مهم‌ترین موانع و مشکلات پیش روی زنان است که از نظر روانی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی بدون وجود یک عامل بازدارنده‌ی قانونی وجود که از این پدیده محافظت و آن ا محدود کند، تأثیر زیادی بر آن‌ها گذاشته است.»

وی افزود: «تسلط مردان در رسانه‌ها امروز هم وجود دارد، بنابراین نقش روزنامه‌نگاران زن در چارچوب یک اداره‌ی معین محدود شده است و حق داشتن پست رهبری در رسانه‌ها به آن‌ها داده نشده است».

همچنین کامیلیا کامل، مجری رادیو لنا، گفت: «مشکلاتی که اکثر روزنامه‌نگاران به عنوان یک روزنامه‌نگار از آن رنج می‌برند و ممکن است این مشکلات وجه مشترک همه‌ی ما باشد، زیرا در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که آزادی عقیده و بیان را محدود می‌کند و به خوبی از قوانین و مقرراتی که آزادی عقیده و بیان روزنامه‌نگاران را تضمین می کند آگاه نیست.»

وی توضیح داد: «یکی از مشکلات دسترسی به اطلاعات است. بسیاری از نهادها، اعم از دولتی یا خصوصی، اطلاعات را پنهان می‌کنند و به دلیل ناآگاهی از قوانین متوجه نمی‌شوند که روزنامه‌نگار حق دسترسی به اطلاعات و منابعی را دارد که به او کمک می‌کند تا بتواند به اطلاعات دسترسی پیدا کند. همچنین امنیت حرفه‌ای نیز وجود ندارد و اخیراً روزنامه‌نگاران تهدید به ترور شده‌اند و در معرض فشارهای روحی و روانی زیادی قرار گرفته‌اند که کار او را ضعیف می‌کند و آنان را در شرایط سختی قرار می‌دهد.»

امانی عسیری، روزنامه نگار، گفت: روزنامه‌نگاران زن در هر رسانه‌ای، اعم از دیداری، شنیداری و چاپی، از مشکل رفت‌وآمد آزادانه برای تحقیق و کسب اطلاعات از منابع خود رنج می‌برند که جهت گیری‌های آن‌ها با توجه به شرایط با جهت‌گیری‌های احزاب مختلف سیاسی در داخل کشور درهم آمیخته شده است.»

امانی عسیری دلایل درد و رنج روزنامه‌نگاران زن در یمن را اینگونه توضیح می‌دهد: «دلیل آن به دلیل توقف فعالیت بسیاری از نهادهای رسمی رسانه‌ای و انتشار روزنامه‌ها، کانال‌های خصوصی و مراکز و نهادهای مختلف رسانه‌ای است. کسب اطلاعات همچنین مستلزم افزایش مهارت‌های روزنامه‌نگار است که او را قادر می‌سازد تا مطالب روزنامه‌نگاری را بنویسد که جهت‌گیری یا عقاید احزاب حاکم را در نظر بگیرد. از سوی دیگر، شرایط سخت اقتصادی نشان دهنده‌ی فشار روانی بزرگی نه تنها رسانه، بلکه به طور کلی بر جامعه است، همچنین با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی و ابزارهای آن، از دوربین و دستگاه‌های آن و غیره و تطبیق آن‌ها با سرعت پردازش فنی مطالب روزنامه‌نگاری و انتقال آن، که روزنامه‌نگار برای توسعه‌ی مهارت‌های خود از طریق دوره‌های آموزشی می‌آموزد، نیاز دارد.»

وی در خصوص تصدی مناصب رهبری توسط روزنامه‌نگاران زن گفت: «قدرت و انحصار مردان مانعی بر سر راه توانایی روزنامه‌نگاران زن در مدیریت نظام کار رسانه‌ای است و نادیده گرفتن و تعلل در دستیابی به خواسته‌های آنان برای کسب پست‌های رهبری، عزم آنان را برای ادامه‌ی ‌مطالبه‌گری و عدم اعتماد به خود و مهارت‌هایشان ناامید می‌کند.»