رانیا عبدالله

یمن - بیش از یک دهه از شروع درگیری‌های مسلحانه در یمن می‌گذرد و نظام آموزشی این کشور دچار فروپاشی شده است. میلیون‌ها دانش‌آموز آسیب جدی دیده‌اند و آموزش عمومی در مرز نابودی قرار گرفته.

هدی احمد، معلم باتجربه یمنی که در جریان مصاحبه با خبرنگار ما گریه می‌کرد، از تصویربرداری امتناع کرد. او معتقد است که صدایش به جایی نمی‌رسد و مسئولان واکنشی نشان نخواهند داد. این آموزگار که ۳۵ سال از عمرش را وقف تدریس کرده، اکنون ماهانه ۴۰ دلار حقوق می‌گیرد؛ مبلغی که برای تأمین ابتدایی‌ترین نیازهای زندگی کافی نیست. در حالی که اجاره منزلش دو برابر درآمدش است، هدی احمد با تلخی می‌گوید: «گرسنه پای تخته می‌روم تا به شاگردانم درس بدهم. آخر ماه سردرگم می‌شوم که با این حقوق چه کنم.»

وضعیت سایر معلمان نیز چندان بهتر نیست. کسانی که بیش از سه دهه تجربه تدریس دارند، حداکثر ۵۰ دلار در ماه دریافت می‌کنند. معلمان جوان‌تری که از سال ۲۰۱۱ به این حرفه روی آورده‌اند، کمتر از ۲۰ دلار حقوق دارند. ریشه این بحران در تنزل شدید ارزش ریال یمن نهفته است؛ نرخ ارز که به ۲۵۰۰ ریال در برابر هر دلار رسیده.

این شرایط دشوار معلمان شهرهای تعز و عدن را به اعتصاب و تعطیلی کلاس‌ها واداشته است.

 

فرار از مسئولیت

امت‌الملک واصل، کارشناس اداره آموزش و پرورش تعز توضیح می‌دهد: «خواسته ما حتی رفاه نیست! همه مردم دچار مشکلات اقتصادی هستند، اما شرایط معلمان فاجعه‌بار است. قدرت تهیه نان و دارو نداریم و تنها خواستار بهبود اوضاع هستیم.»

وی با انتقاد از مسئولان ادامه می‌دهد: «منابع شهر بین خودشان تقسیم می‌شود، اما وقت مطالبه ما می‌رسد، از کمبود بودجه می‌گویند.» اصلی‌ترین خواسته‌های معلمان شامل تعدیل حقوق برابر با نرخ ارز و پرداخت مطالبات معوقه سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ است. «اینها حقوق ابتدایی ماست، اما همواره با مماطله مواجه می‌شویم.»

نجلاء هندی، معلم دیگری از تعز نیز وضعیت خود را تشریح می‌کند: «خواسته ما صرفاً احقاق حق است. حقوق من به ۳۸ دلار هم نمی‌رسد.» او اضافه می‌کند که تمام درآمدش صرف تهیه دارو می‌شود: «همه پولم را به داروخانه می‌برم و برای فرزندانم چیزی باقی نمی‌ماند.»

نجلاء از سرکوب اعتراضات معلمان نیز شکایت دارد: «برخی ما را محکوم می‌کنند که دست به اعتصاب زده‌ایم. حتی تهدید شده‌ایم که خیانت می‌کنیم.»

 

آینده مخدوش نسل جوان

دانش‌آموزان یمنی قربانیان اصلی این بی‌توجهی به آموزش محسوب می‌شوند. چهار ماه تعطیلی مدارس بدون ارائه راهکار از سوی ادارات آموزش عدن و تعز، کیفیت تحصیل را به شدت کاهش داده است. این آسیب برای دانش‌آموزان پایه دوازدهم که قرار است امسال در آزمون‌های پایانی شرکت کنند، دوچندان است.

وزارت آموزش اعلام کرده کنکور رشته‌های مختلف از ۴ تا ۲۵ می برگزار خواهد شد. این تصمیم خشم دانش‌آموزان را برانگیخته، زیرا بیش از سه ماه از تحصیل محروم بوده‌اند. مدیر آموزش تعز مدارس را مجبور به بازگشایی کرده و تهدید نموده که مدارس متخلف را مجازات خواهد کرد. تنها راهکار ارائه شده، برگزاری دوره‌های فشرده یک‌ماهه برای جبران عقب‌ماندگی است.

سارا احمد، دانش‌آموز پایه دوازدهم با ناامیدی می‌گوید: «انتظار داشتیم پس از بازگشایی مدارس، زمان بیشتری برای تدریس کامل مطالب اختصاص یابد، ولی تنها یک ماه فرصت داشتیم. بیشتر سؤالات آزمون از مباحثی بود که نیامده بودیم. گویی باید ما هزینه این اختلافات را بپردازیم.»

 

تصمیمات نابخردانه

آمانی قائد، معلم دیگری از تعز، سیاست‌های اداره آموزش را نقد می‌کند: «بازگشایی اجباری مدارس بدون حل مشکل معلمان، تصمیمی غیرمسئولانه و بی‌منطق است.»

وی توضیح می‌دهد: «پس از بازگشایی، بسیاری از معلمان به اعتصاب ادامه دادند. اما به جای رسیدگی به مطالبات آنها، مدیر آموزش افراد داوطلب را جایگزین کرد. این یک فاجعه واقعی است، چرا که داوطلبان فاقد تجربه فاقد تخصص کافی هستند.»

هدی شرجبی، معلم دیگری نیز نسبت به این وضعیت اعتراض دارد: «فرزندان ما آموزش مناسبی ندیده‌اند و اکنون بدون آمادگی کافی باید در آزمون‌های سرنوشت‌ساز شرکت کنند.»