لیلا خالد، سخنگوی اتحادیه‌ی روشنفکران حلب، از ۶ سال مدیریت دایفه خاتون در حلب می‌گوید: "دایفه به مهارت و دانش معروف بود. او کارهای سیاسی زیادی انجام داده است. وی در بازسازی شهر حلب نقش بسزایی داشت. بسیار عاقل بود و ظلم و ستم و خشونت را نمی پذیرفت. برای علما و فقرا احترام زیادی قائل بود."

 

سارا شیخ حسن

حلب - زنان در گذشته دستاوردهای زیادی داشته‌ّاند و نقش بسزایی در ساخت و توسعه‌ی شهرها و همچنین اداره‌ی شهرها داشته‌اند، اما نام آنها در تاریخ ثبت نشده و مردان دستاوردهای زنان را از آنها گرفته و به نام خود ثبت کرده‌اند. در بسیاری از نقاط جهان زنان مناطق وسیعی را مدیریت کرده و باعث رشد و پیشرفت منطقه شده و خود را در عرصه‌های بزرگ ثابت کرده‌اند. یکی از این زنان دیفه خاتون است که ۶ سال بر حلب حکومت کرده است.

دیفه خاتون یک شخصیت کورد است. او در سال ۱۱۸۶ در حلب در خانواده‌ای مشهور به دنیا آمد. همه‌ی اعضای خانواده‌ی او، از پدرش گرفته تا همسرش و نوه‌هایش شاهزاده و پادشاه بودند. پدرش عادل حاکم مصر و دمشق و همچنین برادر صلاح‌الدین ایوبی بود. دیفه مادربزرگ تمام زنان حلب است. در دوران مدیریت خود فعالیت‌های سیاسی زیادی انجام داد. به نبوغ و دانش خود معروف است. او همچنین شاعر و نویسنده بود. در دوران تصدی خود رابطه‌ی قوی با شاهزادگان اطراف داشت و به عنوان مشاور به حساب می‌آمد. بسیار مورد علاقه‌ی مردم بود. او نقش بسیار مهمی در ساخت شهر حلب داشت. خیلی از محله‌های حلب به نام او اسم‌گذاری شده است.

 

دایفه بسیار عاقل بود و ظلم و زور و خشونت را نمی‌پذیرفت

 لیلا خالد سخنگوی اتحادیه‌ی روشنفکران حلب به دیفه خاتون اشاره کرد و گفت: "ما همیشه می‌خواهیم نام زنان را مطرح سازیم زیرا در گذشته زنان معروف زیادی وجود داشتند اما نام آنها در تاریخ ثبت نشده است. باید بیشتر تحقیق کنیم تا اسامی این زنان را مشخص سازیم. یکی از این زنان شاهزاده دایفه خاتون بود که در دوره‌ی ایوبیان زندگی می‌کرد و از خانواده‌ی ایوبیان بود. زنان ایوبی نقش مهمی در توسعه‌ی زبان، شعر و علم داشتند. دایفه در قلعه‌ی حلب متولد شد و در آنجا زندگیش را بسر برده است. او و ۱۶ خواهر و برادرش همگی شاهزادگان در سطح یک پادشاه بودند و هر یک از آنها شاهزاده‌‌ی یک منطقه بودند. خانواده‌ی او یک خانواده مذهبی بودند. دایفه بهترین تصمیم را در زمان رهبری خود می‌گرفت، بسیار عاقل بود و ظلم و ستم و خشونت را نمی‌پذیرفت و برای علما و فقرا احترام زیادی قائل بود."

 

"حلب بسیار مورد حمله قرار گرفت، اما دایفه در همه‌ی نبردها پیروز شد"

لیلا درباره‌ی آثار دایفه خاتون گفت: "دایفه در ۵۰ سالگی بر حلب حکومت کرد، زیرا نوه‌ی او در آن زمان ۷ ساله بود. نقش مهمی در توسعه‌ی علم داشته است. برای علما و متدینین اهمیت زیادی قائل بود. دو مدرسه تأسیس کرد که یکی را شاخه‌ی علوم شریعت گذاشتند و نامش فردوس به معنی بهشت ​​و شاخه‌ی دیگر علم را که به معنای علم جهانی بود و نام آن بخانقه الفرافره به معنای خانه بود. او روش خوبی را در مدارس خود توسعه داد و سعی کرد همیشه شاگردان خوب و معلمان خوبی داشته باشد. در طول ۶ سالی که دایفه بر حلب حکومت کرد، حلب مورد حمله‌ی سلجوقیان، خوارزمی مغولان قرار گرفت، اما زن کورد دایفه در همه‌ی نبردها پیروز شد. دایفه در ۲۵ سالگی با شاهزاده ظاهر ازدواج کرد، جشن و شادی ازدواج او دو ماه به طول انجامید، تمام خیابان‌های حلب آذین‌بندی شد و بهترین غذا بین تمام مردم اعم از دارا و ندار توزیع شد.

 

"دروازه‌ی قلعه‌ی حلب به دلیل اندوه برای دایفه ۳ روز بسته شد"

لیلا با اشاره به تاسف مردم حلب از درگذشت دایفه ادامه داد: "دایفه خاتون مشاور همه‌ی حاکمان ایوبی در مصر، دمشق، موصل و حمص بود. مناطق تحت کنترل او حران، سروج، رحا، رقه و سرکانیه بود. در سال ۱۹۴۲ و در سن ۵۹ سالگی بر اثر بیماری رحم جان خود را از دست داد و به دلیل اندوه او دروازه‌ی قلعه‌ی حلب به مدت ۳ روز بسته شد و در قلعه‌ی نزدیک مزار پدرش دفن شد. پس از مرگش نوه‌ی او در سن ۱۳ سالگی حاکم این شهر شد.

 

"زن کورد نمونه‌ای برای همه‌ی زنان جهان بود و آثار خود را در تاریخ به جای گذاشت"

لیلا سخنان خود را با این جملات به پایان رساند: "دایفه به ما نشان داده است که زنان از گذشته تا به امروز مقاومت کرده‌اند، خود را ارتقا داده‌اند، هرگز تسلیمیت را نپذیرفته‌اند و در برابر اندیشه‌ی اقتدارگرایانه‌ای که می‌خواهد نقش زنان را از بین ببرد، ایستاده‌اند. ما باید تحقیقات بیشتری انجام دهیم تا بیشتر در مورد تاریخ خود بدانیم. ننوشتن و فراموش کردن نقش زن در تاریخ تنها مشکل زنان نمی‌باشد، بلکه معضل کل جامعه می‌باشد. حذف نقش زن در تاریخ باعث واپسگرایی در جامعه می‌شود. داستان دایفه به ما نشان داد که بسیاری از چیزها توسط زنان ساخته شده است. ما باید همیشه نقش زنان را ارتقا و حمایت کنیم تا بتوانیم مشکل جامعه را حل کنیم. اگر بخواهید میزان پیشرفت یک جامعه را بدانید، به میزان رشد زنان آن جامعه نگاه کنید. در جامعه‌ی کوردی، زن به یک نماد و یک رهبر سیاسی و نظامی تبدیل شده است. انقلاب روژآوا، انقلاب زنان است. زن کورد نمونه‌ای برای همه‌ی زنان جهان بوده و نامش را در تاریخ به ثبت رساند."

پایان