مهتاب شریفی
اورمیه- هوش مصنوعی (AI) به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و پرطرفدارترین فناوری‌های قرن بیست و یکم، نقش بسزایی در تغییر و تحول جامعه ایفا می‌کند. این فناوری با ایجاد فرصت‌ها و تهدیدات جدید، تأثیرات گسترده‌ای بر جنبه‌های مختلف زندگی انسانی داشته است. در این مقاله به بررسی فرصت‌ها و تهدیدات هوش مصنوعی، تاثیر آن بر جامعه، زنان، اشتغال، محیط زیست و سوءاستفاده‌های احتمالی از سوی دولت‌های دیکتاتوری خواهیم پرداخت.

 

فرصت‌های هوش مصنوعی

هوش مصنوعی، همچون دیگر نوآوری‌ها و اختراعات پیشرفته، به دلیل کارآمدی بالای خود، فرصت‌های متعددی را به همراه دارد که لازم است به‌دقت مورد بررسی و شناسایی قرار گیرند. این حوزه به عنوان یک دنیای جدید نیازمند توجه ویژه است. در خیلی از موارد بدون شک هوش مصنوعی می‌تواند موجب آسایش و راحتی بیشتر برای انسان شود. اما نکته‌ای که از آن غافل هستیم این است که دنیای تکنولوژیک فعلی و سیستم اقتصادی فعلی مبتنی بر سرمایه‌داری قرار دارد و ارزش‌های اخلاقی و انسانی در آن کم پیدا است. در دنیایی که ما تنها جنبه‌های خوب تکنولوژی و پیشرفت علم را می‌بینیم اما استفاده از علم برای جنایات علیه بشریت همچون بمب‌های هسته‌ای و شیمیایی که زندگی انسان و به طور کلی محیط زیست را به خطر انداخته‌اند را کمتر می‌بینیم

.

ارتقای کیفیت زندگی

بدون شک از هوش مصنوعی می‌توان برای افزایش خدمات پزشکی، مقابله با انواع بیماری‌ها، کمک به افراد کم توان حرکتی و ... استفاده کرد. همچنین می‌توان با کمک هوش مصنوعی آموزش عادلانه‌تری در اختیار عموم قرار داد. هرچند در حال حاضر اکثر هوش‌های مصنوعی بر پایه زبان انگلیسی هستند و با آن زبان تحلیل می‌کنند، اما در بلند مدت این امید وجود دارد که هوش‌های مصنوعی توسعه یابند و برای آموزش بهتر استفاده شوند.

 

نهادینه کردن برابری جنسیتی

با استفاده از هوش‌های مصنوعی می‌توان با اعمال قوانین و نظارت بر شرکت‌های پیشرو این امکان را ایجاد کرد که با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای شناسایی و رفع تبعیض‌های جنسیتی و ترویج فرصت‌های برابر در محیط‌های کاری و آموزشی اقدام کرد.

 

تهدیدات هوش مصنوعی؛

-سوءاستفاده از جعل عمیق

یکی از تهدیداتی که کل جامعه و بخصوص زنان را هدف قرار می‌دهد، استفاده از تکنیک‌های جعل عمیق برای آزار و اذیت جنسی و انتشار اطلاعات نادرست است. هوش‌های مصنوعی به صورت چاقوی دو لبه عمل کرده و می‌توانند به جای خدمت به برابری جنسیتی، در اختیار افراد سودجو باشند و از آن برای آزار زنان استفاده کنند.

-از بین رفتن مشاغل

نگرانی‌ها در مورد جایگزینی نیروی انسانی با ربات‌ها و سیستم‌های هوشمند وجود دارد. نیاز به برنامه‌های آموزشی و بازآموزی برای تطبیق با مشاغل جدید نیز یکی دیگر از چالش‌های مهم است. معمولا تغییراتی که یکباره به وجود می‌آیند باعث بیکاری عده‌ای می‌شوند و در مورد هوش مصنوعی هم با توجه به پیشرفت روز افزون آن احتمالا موجب حذف تعداد زیادی از شغل‌ها می‌شود و به همین دلیل باید افراد خود را به روز کنند تا در تغییرات جدید آسیب نبینند.

-محیط زیست

تولید زباله‌های الکترونیکی ناشی از توسعه و استفاده گسترده از تجهیزات کامپیوتری و همچنین استخراج منابع طبیعی برای تولید مواد اولیه مورد نیاز پردازنده‌های گرافیکی و سایر قطعات الکترونیکی، از تهدیدات هوش مصنوعی برای محیط زیست هستند. در یک سال گذشته که هوش‌های مصنوعی پیشرفت قابل توجهی کرده‌اند سهام شرکت‌های تولید کننده گرافیک بیش از یکصد درصد افزایش پیدا کرده  و در بلند مدت شاید تولید زباله‌های الکترونیکی بیشتری خواهیم داشت. این در حالی است که معمولا برای محصولات جدید و ورژن‌های جدید اصلاحات و پیشرفت جزئی اعمال می‌شود اما به افراد القا می‌شود که باید همیشه اجناس به روز را خریداری کنند و این ترویج فرهنگ ضد محیط زیستی مصرف گرایی هست.

-سوءاستفاده دولت‌های دیکتاتوری از هوش مصنوعی

در هفته‌های اخیر، شرکت‌هایی همچون ماکروسافت و اپن ای‌آی اعلام کردند که دولت‌های مثل ایران، چین، روسیه و ... از هوش مصنوعی سوءاستفاده‌هایی کرده‌اند. هرچند این شرکت‌ها هم در جبهه‌گیری‌های خود سیاسی رفتار کرده و خود را جزیی از بلوک غرب می‌دانند اما واقعیت این است که با توجه به حجم بالای اطلاعات و روش‌های گسترده‌ای که دولت‌ها از شهروندان اطلاعات جمع‌آوری می‌کنند، همه دولت‌ها و بخصوص دولت‌های پیشرفته از هوش مصنوعی برای اهداف خود سوءاستفاده می‌کنند و می‌توانند با آن حجم بالای اطلاعات را پردازش کنند و از مردم خود و دیگر نقاط جهان جاسوسی کنند.

حتی در مدت اخیر گفته شد که شرکت ماکروسافت برای دولت آمریکا و بخصوص سازمان اطلاعاتی این کشور (CIA) یک هوش مصنوعی مخصوص تهیه کرده است یا اینکه ارتش اسرائیل با استفاده از فناوری هوش مصنوعی مراکز اهداف خود در غزه را مشخص می‌کند. همچنین دولت‌هایی مثل جمهوری اسلامی برای تحمیل حجاب اجباری دست به دامان هوش مصنوعی شده و از آن برای سرکوب زنان استفاده می‌کنند.