مهریە حقی کە بی‌اطلاعی زن از آن موجب سواستفاده‌ی مرد از شرایط می‌شود
بیگانگی و نا‌آگاهی زنان در ایران با موارد قانونی نتیجه‌ای جز استیصال، درماندگی، دوندگی و نهایتا حتی تشکیل و تشدید تنش در زندگی مشترک ندارد و در برخی موارد موجب سواستفاده‌ی مرد از شرایط می‌شود.
هیما راد
سنندج- بیگانگی و نا‌آگاهی زنان در ایران با موارد قانونی نتیجه‌ای جز استیصال، درماندگی، دوندگی و نهایتا حتی تشکیل و تشدید تنش در زندگی مشترک ندارد. موارد قانونی تنها با اطلاع از آنهاست که کاربردی‌ست و آگاهی سطحی از آن برای زن و مرد ضروری است. این ضرورت برای زن که معمولا در حین زندگی مشترک یا جدایی در موضع مدافع قرار دارد لازم‌تر است، هرچند صحبت از جدایی و پایان یک زندگی مشترک و یا مهریه و جهیزیه و مادیات خوشایند نیست اما اینها سخت‌افزار تشکیل‌دهنده‌ی زندگی هستند و طرفین هرکدام حق‌وحقوق و وظایفی نسبت به یکدیگر دارند که بی‌اطلاعی از آن به‌خصوص برای زنان پس از جدایی آسیب‌زاست و در بعضی موارد موجب سواستفاده‌ی مرد از شرایط می‌شود.
به‌این منظور سراغ ش.ش کارشناس حقوقی رفتیم تا اطلاعاتی در مورد موارد قانونی در دوران عقد و طی زندگی زناشویی و بعد از جدایی به‌دست بیاوریم.
چرا باید ازدواج در دفاتر ازدواج ثبت گردد؟
اگر ازدواج رسمی نباشد زن مورد حمایت قانونی قرار نمی‌گیرد و اگر بخواهد دعوایی را در دادگاە مطرح کند چون ازدواج ثبت نشده اصلا به‌این موضوع رسیدگی نمی‌شود و البته ثبت نکردن ازدواج برای مردان مجازات هم دارد هم جزای نقدی و هم جزای حبس تعزیری.
دروغ گفتن طرفین در ازدواج جرم محسوب می‌شود؟
فریب در ازدواج به‌عنوان یکی از جرائم بر ضدحقوق وتکالیف خانوادگی در ماده‌ی ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی جرم انگاشتە می‌شود و برای مرتکب آن مجازات حبس تعزیری از ۶ماه تا ۲سال در نظر گرفته می‌شود که البته بسته به نوع کذب و فریب می‌تواند مجازات سنگین‌تری هم داشته باشد و این مجازات فقط مربوط به دروغ برای خودنمایی و در صورتی است که موجب زیان مادی به زوجه نشده باشد است واگر هر کدام از زوجین قبل از عقد طرف خود را به اموری از قبیل داشتن تحصیلات عالی، موقعیت اجتماعی و شغلی و امثال آن فریب دهد به مجازاتی که به‌آن اشاره شد، محکوم می‌شود.
آیا مرد می‌تواند مانع اشتغال همسر خود گردد؟
بله حتی اگر قبل از عقد با کار زن موافق بوده باشد اما با شرایطی ویژه، به‌این معنا که اگر شغل زن موجب بی‌آبرویی و در تقابل با حیثیت خود و خانواه‌اش باشد (کە کمتر شغلی این ویژگی را داراست) بر طبق ماده‌ی ۱۱۱۷ قانون مدنی مرد می‌تواند مانع اشتغال زن گردد اما نه مستقیما، بلکه طی دادخواستی که به دادگاه برای رسیدگی ارائه می‌دهد و دادگاە با تشخیص اینکە شغل زن موجب بی‌آبرویی خانواده است یا نه، دادخواست را رد یا قبول می‌کند.
و متاسفانه در اینجا قانون معیار و مصداقی برای اندازه‌گیری در دست ندارد و مورد کاملا انتزاعی است که گاهی سلیقه‌ای با آن برخورد می‌شود و زنان بدون هیچ دلیل متقن یا معیار مشخصی صرفا به خاطر اینه شغلش از نظر همسرش مغایر آبروی خانواده است از حق کار محروم می‌شوند.
دادن نفقه‌ی زن از طرف مرد ضروری است؟
بله الزامی است ودر صورت نپرداختن زن حق طلاق دارد وطبق ماده‌ی ۱۱۱۱ قانون مدنی پرداخت آن از طرف مرد الزامی‌ست، و زن می‌تواند بە دادگاە برود و دادگاە تمام اموال مرد را توقیف می‌کند و با اختیاراتش می‌فروشد و از آن نفقه‌ی زن را پرداخت می‌کند و زن حتی می‌تواند نفقه‌ی گذشته‌ی خود را نیز طلب کند.
حق حبس در دوران نامزدی به چه معناست و چه تفاوتی با نفقه دارد؟
به‌این معناست که طبق ماده‌ی ۱۰۸۵ قانون مدنی زن می‌تواند تا مهرش را نگرفته نقش همسری خود را به جا نیاورد مشروط به‌اینکه مهرش حال باشد و ربطی به نفقه ندارد مرد موظف به پرداخت نفقه نیز می‌باشد.
در مورد جهیزیه چطور، آیا بعد از طلاق زن مالک جهیزیه است راهی برای ثابت کردن مالکيت زن بر جهيزيه وجود دارد ؟
بلە چه در دوران زندگی و چە بعد از طلاق زن مالک جهیزیه است بعد از جدایی برای اثبات قانونی باید سیاهه‌ی جهیزیه را به همراه داشت که در زمان عقد تهیه شده به اینصورت که در زمان عقد فهرستی از جهیزیه را تهیه کرده اين فهرست را به امضای زوج، زوجه دو نفر از بستگان زوج و دو نفر از بستگان زوجه برسانند و اگر شهود هم دارند به امضای شهود نيز برسانند و همانند سند ازدواج از اين سياهه جهيزيه مراقبت کنند تا در روز مبادا دچار اختلاف نشوند.
راه‌های دیگر از جمله
شهادت شهود
مراجعه به عرف
ارايه‌ی برگه خريد از سوی زن
اگر زن برگه خريد ارائه بدهد دادگاه می‌تواند با بررسی های لازم در مورد استرداد جهيزيه اقدام کند.
درچه شرایطی مهریه شامل حال زن نمی‌شود؟
تحت هیچ شرایطی زن از گرفتن مهریه محروم نیست حتی اگر مجرم باشد یا ... ارتباطی با مهریه‌ی او ندارد و مانع دریافت مهریه‌اش نمی‌شود، مهریه مالی‌ست که موقع عقد مرد متعهد می‌شود به همسر خود بدهد می‌تواند به صورت نقدی، سکه، طلا ویا مِلک باشد وبه‌عنوان بدهی به عهده‌ی مرد است، مهریه با ازدواج در سند رسمی ثبت می‌شود واز مهمترین ویژگی‌های آن این است کە لازم‌الاجرا است وبا درخواست زن از طریق دفترخانه قابل اجرا می‌باشد و لزومی به مراجعه به دادگاه نیست.
آیا زن می‌تواند مهریه را از خانواده‌ی همسرش بگیرد؟
اگر پدر مرد متعهد به دادن مهریه شده باشد و به هر دلیل پسرش نزد او کار کند یا با او زندگی کند واستقلال مالی از خود نداشته باشد دراینصورت زن برای گرفتن مهریه حق رجوع به پدر همسرش را دارد.
آیا بعد از ازدواج مجدد زن می‌تواند مهریه‌ی ازدواج اول را بگیرد؟
مهریه چه عندالمطالبه باشد یا عندالاستطاعه دَینی است برگردن مرد و در دوران زندگی حتی اگر زن دوشیزه باشد کل مهریه به او تعلق می‌گیرد و می‌تواند آن را تقاضا کند، فقط بعد از طلاق است که برای زن باکره مهریه نصف می‌شود. حالا اگر کسی با درخواست خودش یا همسرش ویا توافقی طلاق بگیرد و مهریه‌اش مشخص باشد به‌این معنی که در دادگاه بر سر مقدار آن توافق کرده باشند بعد از ثبت طلاق و گذشتن دوران عده زن مجدد ازدواج کند این منافاتی با مهریه‌ی او ندارد و می‌تواند طبق توافق اولیه مهریه را دریافت کند.
نکاتی که لازم است زنان به صورت کلی در مورد مهریه بدانند؟
زنان باید بدانند مهریه در سند عقدنامه ذكر می‌شود و دَینی به گردن همسر است.
زن به محض ازدواج حق مطالبه مهریه را دارد و می‌تواند هر نوع تصرفی كه بخواهد در آن داشته باشد.
اگر مهریه در عقدنامه ثبت شده باشد، می‌توان آن را از طریق اداره‌ی اجرای ثبت اسناد و یا محاكم عمومی مطالبه کرد.
مهریه تا حدی كه رفع جهالت از آن شود باید برای طرفین مشخص باشد.
مبلغ مهریه و کم و زیاد بودن آن مهم نیست مهم این است که به توافق طرفین رسیده باشد.
بر اساس قانون برای ادای تمام یا قسمتی از مهریه می‌توان مدت زمان مشخص یا اقساطی قرار داد.
آیا سخنی برای افرادی که مشکل حقوقی در زندگی دارند، دارید؟
همچنین از زنانی که برای توقیف اموال و دارایی همسر به من و همکاران دیگر مراجعە می‌کنند می‌خواهم تصمیمی که می‌گیرند از روی احساسات و یا برای انتقام و لجبازی نباشد، بلکه با منطق درست اقدام کنند و درهمه حال انسانیت را در نظر بگیرند.