مرکز خبر- براساس میثاق ملی ٢٨ ژانویه ١٩٢٠، ایالت موصل «باشور کوردستان» و ایالت حلب «بخشی از روژآوای کوردستان» بخشی از خاک ترکیه بودند و پس از پایان جنگ جهانی اول، حکمرانی چهارصد سالەی سلطنت عثمانی بر باشور و بخشی از روژآوای کوردستان به پایان رسید.

در زمان مصطفی کمال آتاتورک، پس از قرارداد لوزان در سال ١٩٢۶، ترکیه برای همیشه شهرهای ایالت موصل را واگذار کرد و جمهوری فعلی ترکیه ایجاد شد.

پیمان لوزان مدت‌دار است و برای ١٠٠سال تنظیم شدە است و در ٢۴ ژوئیه ٢٠٢٣ بە پایان می‌رسد، اما دولت ترکیه در تلاش است تا میثاق ملی را احیا کند و می‌خواهد باشور و روژآوای کوردستان را به ترکیه مرتبط کند زیرا آن را قلمرو خود دانستە و این قلمرو برای ترکیە شامل حلب، موصل، کرکوک، هولیر( اربیل) و سلیمانی(سلیمانیه) در باشور کوردستان می‌باشد. به همین دلیل دولت ترکیه همواره در تلاش است تا این مناطق را به مرزهای ترکیه بازگرداند، مقامات ترکیه در سخنان خود تاکید کردند که هدفشان احیای پیمان‌نامە است.

 

پیام میثاق ملی چیست؟

در پایان جنگ جهانی دوم، امپراتوری عثمانی تضعیف شد و تنها قلمرو ترکیه‌ی امروزی، باشور و روژآوای کوردستان و بخشی از خاک یونان فعلی را در اختیار داشت. کشورهای استعمارگر آن زمان در تلاش برای تضعیف بیشتر امپراتوری عثمانی بودند تا اینکه سرانجام آن را در چارچوب جمهوری فعلی ترکیه ایجاد کردند، اما قبل از سقوط امپراتوری عثمانی پروژه‌ای به نام میثاق ملی برای صلح آماده کرد که این پروژه بعداً در ٢٨ ژانویه ١٩٢٠ در مجلس ترکیه تصویب شد که شامل نکات زیر است:

-بخش‌هایی از خاک عثمانی، به‌ویژه آن‌هایی که اکثریت ساکنین آن عرب هستند و پس از آتش‌بس ٣٠ اکتبر ١٩١٨تحت کنترل غرب باقی ماندند، باید با همه‌پرسی حل و فصل شوند.

- در هر سه ایالت قرس، اردهان و باتوم باید همه پرسی انجام شود برای اینکە در چارچوب امپراتوری عثمانی بمانند یا نە.

- تعیین سرنوشت غرب ترکیه تا حصول صلح با ترکیە معلق باقی می‌ماند، سپس همه‌پرسی انجام می‌شود.

- امنیت دریای مرمره و شهر استانبول مرکز خلافت اسلامی خواهد بود و در برابر هر تهاجمی محافظت می‌شود.

- حقوق دیگر ملیت‌ها در چارچوب اصول قراردادهای امپراتوری عثمانی و کشورهای غربی تضمین می‌شود.

- تضمین توسعه‌ی ملی و اقتصادی و دستیابی به شرایط توسعه ما اصول اصلی و آینده‌ی ما بود.

طبق این پیمان‌نامە، تمامی نیروهای نظامی باید تا زمان امضای معاهده‌ی صلح در محل خود باقی بمانند، در آن زمان موصل که بیشتر مناطق باشور کوردستان را در بر می‌گرفت، تحت کنترل ارتش عثمانی بود.

اما انگلیسی‌ها بە موقعیت استراتژیک و مهم موصل پی بردند و آتش‌بس  را نادیده گرفتە و به موصل حمله کردند و شهر را از کنترل امپراتوری عثمانی خارج کردە و در نتیجه معاهده سیوَر و سپس لوزان امضا شد. میثاق ملی عثمانی به عنوان تصمیم یک جانبه‌ی ترک‌ها به کتابخانه‌ی تاریخ رفت و جمهوری فعلی ترکیه تأسیس شد.

 

آغاز درگیری‌ها در باشور کوردستان

از سال ١٩٨٣، ارتش ترکیه مجموعه‌ای از عملیات‌ها را در باشور کوردستان علیه حزب کارگران کوردستان (پ‌ک‌ک) و ورود به خاک اقلیم کوردستان آغاز کردند که در آن درگیری‌ها بیش از ٣٧٠٠٠ نفر جان خود را از دست دادەاند.

درگیری کوردها و ترکیه از سال ١٩٩٢در باشور کوردستان آغاز شد و از آن زمان تاکنون به صورت پراکنده ادامه یافته است. ترک‌ها ده‌ها پایگاه نظامی ایجاد کرده و به عمق خاک باشور کوردستان آمده و فعالیت‌های نظامی خود را در خاورمیانه گسترش داده‌اند.

هدف اصلی ترکیه اشغال مناطق مرزی در امتداد مرزهای روژآوا و باشور تا مرز روژهلات کوردستان است و حملات هفتانین بخشی از برنامە ترکیە است که  از سال ٢٠١۵برای اجرای آن تلاش می‌کند.

ترکیه در حملات خود می‌خواهد از باشور کوردستان به تمام مرزهای باکور و باشور کوردستان حمله کند و در عمق ۴٠ کیلومتری وارد خاک باشور کوردستان شود و پایگاه‌ها و نیروهای نظامی خود را ایجاد کند.  اکنون پس از این حملات، طبق برنامه‌ریزی بیش از ٣٧ پایگاه و مقر نظامی در مناطق مرزی ایجاد کرده است و می‌خواهد حدود ۴٠ درصد از این خاک را کە پس از ١۶ اکتبر ٢٠١٧ تحت حکومت اقلیم کوردستان باقی ماندە بود به مرزهای خود وصل کند.

در سال‌های گذشته چندین عملیات تحت عناوین مختلف و در چند مرحله انجام شده است که همگی به بهانه‌ی وجود نیروهای حزب کارگران کوردستان در داخل خاک اقلیم کوردستان انجام شده است. اما طبق اظهارات مقامات ترکیە و براساس گفته‌های ناظران و کارشناسان سیاسی، بیشتر نیات و خواسته‌های پشت این عملیات، حمله به کوردستان و افزایش نیروهای نظامی در عمق خاک اقلیم کوردستان است.