عفرین شهری که به دست زنان ساخته شد و وضعیت آن پیش از اشغال توسط رژیم اشغالگر ترکیه (1)
عفرین هدف مردم سکولار، مذهبیها، زنان، مردان، مخالفان و دولت ترکیه قرار گرفت. مردمی که نام خود را روی بمبها نوشتند، قربانیان را با سورهی فتح سلاخی کردند، هدف آنها نابودی دموکراسی، زنان و کوردها بود.
کوردها از قتلعام درسیم، زیلان و دیگر قتلعامها آگاه بودند و به خوبی از دشمنی دولت ترکیه علیه کوردها و زنان آگاه بودند. اشغالگری ترکیه با همهی حامیان و سازوکارهای خود به جهانیان نشان داده است که ریشهی فاشیستی و نسلکشی دارد.
عملیاتی علیه عفرین که مرکز دموکراسی، زنان و کوردها است در ۲۰ ژانویه ی۲۰۱۸ آغاز شد. با وجود اختلافات بین آنها، مردم ترکیه با ملیگرایان، مذهبیها، مخالفان، دولت، زنان، مردان و احزاب خود متحد شدند. آنها نام خود را روی بمبها نوشتند، با خواندن سورهی فتح و کشتار قربانیان، حتی کشتارهایی که در برنامههای زنده پخش میشد، تمام روشهای فاشیستها را افشا کردند.
از ۲۰ ژانویهی ۲۰۱۸، یعنی روزی که حملات اشغالگرانهی ترکیه آغاز شد، وزارت دین ترکیه سورهی فتح را بعد از نماز عشا و صبح در همهی مساجد قرائت کرد. اوزلم چرچیلوشهردار کلانشهر آیدین نام خود را بر روی بمبی که در عفرین انداخته شد، نوشت. پس از آن، چند سیاستمدار دیگر نیز همین کار را کردند. فرقههای حامیان حزب عدالت و توسعه نیز حمایت خود را در جریان حملات اشغالگرانه اعلام کردند، قربانیان را سلاخی کردند و به خواندن دعا پرداختند. یکی از این فرقهها، بنیاد هیرانور است که مؤسس آن یوسف ضیا گوموشل از جامعهی اسماعیلیه بود که دختر ۶ سالهی خود را به عقد مردی ۲۹ ساله در آورد و باعث شد تا سالها به او تجاوز شود.
در ۲۰ ژانویهی ۲۰۱۸، دولت ترکیه با ۷۹ هواپیما، صدها تانک و هویتزر، هزاران سرباز و ۲۵ هزار مزدور حملهی اشغالگرانهی خود را آغاز کرد. عفرین از گذشته تاکنون شهر زنان بوده و با انقلاب روژآوا به بهشت خلقها و زنان تبدیل شد.
کانتون عفرین که در آن حقوق خلقها، اعتقادات و حقوق زنان به رسمیت شناخته شده بود، در برابر حملات همهجانبهی دولت ترکیه و همچنین ادوات جنگی پیشرفتهی ناتو ۵۸ روز مقاومت کرد.
وقتی به وضعیت، زندگی و سیستم خودمدیریتی عفرین قبل از حملهی ترکیه نگاه کنیم، خواهیم دید که حمله به عفرین به دلیل دشمنی با کوردها، زنان، آزادی و دموکراسی انجام شد.
با اینکه در محاصره بود اما زندگی آزاد در آنجا جریان داشت
عفرین شهر کوردها و زنان در طول تاریخ بوده است. از ابتدای انقلاب روژآوا تاکنون همواره مورد هجوم دولت ترکیه و گروهک های مزدور تحت حمایت آن بوده است. پس از انقلاب ۱۹ جولای ۲۰۱۲ در روژآوای کوردستان، اولین حمله علیه روژآوا توسط گروه آصفت شیمال سازماندهی شده توسط MITترکیه ( سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه) در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۲ در روستای قستل سیندو و تپههای مجاور آن انجام شد. پس از آن حملات دیگری صورت گرفت. نیروهای YPG-YPJ ( یگانهای مدافع خلق- یگانهای مدافع زنان) در عفرین تمامی حملات OSO، اخوان، جبهه النصره و داعش را شکست دادند. با وجود اینکه عفرین مدام مورد حمله قرار گرفت، اما از خود دفاع کرد و سیستم خودمدیریای دموکراتیک خود را ساخت و به پناهگاهی دموکراتیک و امن برای خلقهای سوریه تبدیل شد.
جمعیت عفرین قبل از حملات ۲۰ ژانویهی ۲۰۱۸، ۵۰۰ هزار نفر بود که ۹۸ درصد آنها کورد بودند. اعراب، ترکمنها، ارمنیها، کوردها و رومانیاییها در کنار هم به صورت برابر زندگی میکردند. در ۲۹ ژانویهی ۲۰۱۴، تأسیس کانتون عفرین از ادارهی خودمدیریتی دموکراتیک روژآوا اعلام شد. با ایجاد ادارهی خودمدیریتی، پیشرفتهایی در زمینهی آزادی، دفاع، اقتصاد، سیاست، دموکراسی و آموزش در شهر حاصل شد. همه خلقها، مذاهب و زنان، جای خود را در شوراها و کمونها گرفتند و خود را در ادارهی خودمدیریتی مدیریت کردند.
کمیتهی اقتصادی اداره خودمدیریتی، در ابتدا پروژههایی را در زمینهی محصولات طبیعی به ویژه زیتون که نماد عفرین است، اجرا کرد، شهری که توسط دولت دمشق، مزدوران و دولت ترکیه محاصره شده بود، به بهشت تبدیل شد. از سوی دیگر، عفرین به محلی برای دیدن خلقها و زنانی که در مناطق تحت کنترل دولت دمشق و مکانهای تحت اشغال گروههای وابسته به ترکیه زندگی میکردند، تبدیل شده بود. عفرین که ۵۰۰ هزار نفر جمعیت داشت، پذیرای ۴۰۰ هزار پناهجو از شهرهای دیگر بود و خلق کورد نان و غذای خود را با آنها تقسیم میکردند.
با وجود تهدیدها، آنها سیستم خود را با اشتیاق ساختند
زمانی که من بین اوت و نوامبر ۲۰۱۷ در عفرین زندگی میکردم، دولت ترکیه دائماً عفرین و شهبا را بمباران میکرد و رئیس حزب عدالت و توسعه، اردوغان در شبکههای تلویزیونی R.T او تهدید به حمله به عفرین کرد. شهر با ساکنان و پناهندگانش در برابر حملات مقاومت میکردند، در مقابل حملات آماده میشدند، اما زندگی روزمره با تمام اشتیاق و شور ادامه داشت. در شهر، از ادارهی خودمدیریتی تا مهمانی، از کشاورزی تا صنعت، از نهادهای زنان گرفته تا فرهنگ و هنر و نیروهای دفاعی، کار در همهی زمینهها ادامه داشت.
۱۵ میلیون درخت زیتون در سرزمین حاصلخیز عفرین وجود داشت. خلق عفرین با کار خود ثابت کردند که در بدون ادوات پیشرفتهی کشاورزی نیز میتوان به کشاورزی پرداخت. عفرین در آن زمان حدود یک میلیون نفر جمعیت داشتند. علویان و ایزدیها در زمان خودمدیریتی دموکراتیک، برای اولینبار مراکز مذهبی خود را افتتاح کردند و آزادانه مراسم و جلسات مذهبی خود را برگزار کردند.
در کنار همهی این موارد، در مارس ۲۰۱۶، شور و شوق برای اعلام فدراسیون شمال سوریه وجود داشت. عفرین نیز به عنوان منطقهای در این فدراسیون جایگاه خود را داشت. در سپتامبر ۲۱۷، به عنوان اولین دور انتخابات فدراسیون، انتخابات ریاست مشترک کمونها برگزار شد. هر جامعه ای کمون و کمون محلهی خود را ایجاد کرده بود. انتخابات ریاست مشترکی با علاقهی فراوان به پایان رسید. من هم شاهد بودم که برای اولینبار رونامها در عفرین جای خود را در سازوکارهای مدیریتی گرفتند و این را جشن گرفتند.
مکان تاریخی که جای زن و کورد است
عفرین متشکل از ۹۰ تپه متعلق به ۹ روستا، ۷دره، ۷ شهر بود که هر شهر دارای ۵۲ روستا و در مجموع ۳۶۵ روستا بود.
از مکانهای تاریخی که رگههایی از فرهنگ ایشتار بر روی آنها دیده میشود، تا زیارتگاههای آنها، از درهی زنان تا غارهای زنانه، دادههای بسیاری نشان میدهد که آثار و رنگ زنان در طول تاریخ در این شهر باقی مانده است. غار قیزیکا در روستای حسندران در شهر بلبله، نیوالا قیزیکا، قلعهی قیزیکا و غار بوکه، همه داده های فرهنگ تیل خلف، یعنی اولین انقلاب زنان، انقلاب کشاورزی – روستایی را نشان میدهد، سیندیرس میتواند نمونهای در این زمینه باشد.
عفرین که در دورههای پارینه سنگی، میان سنگی و نوسنگی دارای زیست بوده است، و بقایای تاریخی شاهد این ادعا است. قبل از حملهی اشغالگرانهی ترکیه دهها مکان تاریخی با کتیبهها، قلعهها، مجسمهها و...در آن وجود داشت. بقایایی از دورههای هوری، میتانی، روم، بیزانس و عثمانی در این منطقه وجود داشت. نئاندرتالهایی که اسکلت کودکش قرنها پیش در غار دودری پیدا شد، قلعهی نبی هوری، (قلعه سیروس) معبد ای دارا، قلعه سیمون از جمله این آثار تاریخی هستند.
عفرین شهر زنان بود
عفرین که با آثار و فرهنگ تاریخی خود ردپای زنان را نشان می داد با انقلاب روژآوا بیشتر نمایان شد. این شهر از اول انقلاب روژآوا تا زمان اشغال، شهر زنان بود و سازمانهایی از این دست وجود داشت. حتی قبل از انقلاب، عفرین از آن جاهایی بود که فرهنگ مردسالاری در آن کم بود، زنان در آنجا بسیار فعال بودند. زنانی که ابتدا از روژآوا به نهضت آزادی وکرد پیوستند، اهل عفرین بودند.
زنان عفرینی که این میراث را به دوش میکشیدند، با حضور فعال در انقلاب روژآوا، انقلاب خود را در عرصهی دفاع از خود رقم زدند. ارادهی قوی آنها و رابطهی آنها با منبع حیات یعنی طبیعت و زمین چنان زمینهساز شده بود که در دوران انقلاب در همهی زمینهها شروع به کار کردند.
در عفرین بعد از انقلاب مشارکت زنان در آموزش، دفاع، سیاست، اقتصاد، فرهنگ، رسانه و... خیلی زیاد بود. زنان عفرین در سال اول انقلاب خانههای زنان، شوراهای زنان، آکادمی زنان را تأسیس کردند و پروژههای عمومی و مستقل را در زمینهی اقتصادی ایجاد کردند. در سال ۲۰۱۴، در ۳ اداره خودمدیریتی روژآوا، کانتونها در شهرهای مختلف اعلام موجودیت کردند، اولین رئیس مشترک زن برای کانتون عفرین، «حوی مصطفی» انتخاب شد.
حوی مصطفی حتی پس از استقرار سیستم ریاست مشترکی نیز به وظایف خود ادامه داد. همانند سایر مناطق روژآوا، زنان در عفرین نیز با سهمیهی ۵۰ درصدی در شوراها، کمیتهها، کمونها وغیره شرکت کردند. از ادارهی خودمدیریتی در همهی نهادهای عمومی، نظام ریاست مشترکی به اجرا درآمد. قبل از اشغال، مؤسسات و سازمانهای زنان زیادی در عفرین وجود داشت. زنانی که قبل از تهاجم از ادلب، جرابلس، باب و جاهای دیگر به عفرین مهاجرت کرده بودند اظهار داشتند که با سازماندهی وجود خود را در عفرین احساس میکنند و قدرت زنان را میبینند.
همچنین در جریان انقلاب روژآوا، ادارهی خودمدیریتی تمامی حقوق زنان را با قانون تضمین کرد، قوانینی را علیه اعمال عقب مانده وضع کرد و تعدد زوجات و ازدواج کودکان را ممنوع کرد.
اولین گردان زنان در روژآوا در عفرین تأسیس شد
قبل از شروع رسمی انقلاب، زنان عفرین نیروهای حفاظت YXK را جدا از یگانهای مدافع خلق (YPG) داشتند و در ۱۳ فوریه ۲۰۱۳ با تأسیس نیروهای مدافع زنان YPJ به فرماندهی شهید روکسن عفرین جای گرفتند و با آنان ادغام شدند. در روژآوا اولین گردان زنان به نام «گردان شهید روکن» در عفرین تأسیس شد. اولین شهدای YPJ در عفرین بودند. بریوان نوکان با نام رمز بریوان قلندر در تاریخ ۲۸ می ۲۰۱۳ در جنگ با گروهکهای جبهه النصره در شیرآوای عفرین به شهادت رسید. مریم محمد ملقب به سیلوا در تاریخ ۲۹ می در شهرک شروه باسیل به شهادت رسید. سیلاوا و بریوان اولین شهدای YPJ در روژآوا هستند.
با وجود اینکه عفرین شهر کوچکی است، از زمان تأسیس YPJ مورد توجه زیادی قرار گرفته است. در پایان سال ۲۰۱۴، ۷هزار مبارز کورد و عرب YPJ وجود داشت. سن آنها بین ۱۸ تا۴۰ سال بود، تا نوامبر ۲۰۱۶ ، ۲۰ هزار و در ماه مارس ۲۰۱۷، ۲۴ هزار بود.
رزمندگان YPG و YPJ عفرین نه تنها از عفرین در شمال شرق سوریه در مقابل گروهکهای داعش دفاع کردند، بلکه در همهی مراحل جای خود را گرفتند. در جنگی که از ۲۰ ژانویهی ۲۰۱۸ علیه عفرین آغاز شد و به مدت ۵۸ روز به طول انجامید، رزمندگان YPJ و زنان عفرین پیش قدم شدند. اوستا خابور، رزمنده ی YPJ در ۲۷ ژانویه در جریان جنگ بین نیروهای دموکراتیک سوریه و نیروهای اشغالگر ترکیه اقدامی فداکارانه در روستای حمام عفرین انجام داد. اوستا خابور با بمب که همراه خود حمل میکرد، وارد تانک ارتش ترکیه شد و اقدام به انجام عملیات فدایی کرد. در آن اقدام تانک با افراد داخل منهدم شد و اوستا به شهادت رسید.