"اتحاد و همبستگی مابین تمام زنان ایرانی، هدف اساسی ما در سال ۲۰۲۲ خواهد بود"
کژار بە عنوان یکی از سازمان‌های زنان، سازماندهی زنان، آموزش و دفاع از خود و بر اساس پارادایم ملت دمکراتیک – اکولوژیک و آزادی زن، در ایران و روژهلات کوردستان فعالیت می‌کند. کژار با ایجاد چتری برای زنان اتنیک‌های مختلف آنها را علیە خشونت و ذهنیت مردسالار حاکم سازماندهی می‌کند. پیمان ویان از اعضای کوردیناسیون کژار در این بارە گفت: رژیم با هدف قرار دادن زنان جامعە را هدف قرار دادە است و خواستار ایجاد جامعەای در بند است.
شهلا محمدی
مرکز خبر- جامعەی زنان آزاد روژهلات (کژار) از سال ٢٠١۴ فعالیت‌های خود را آغاز کرد. این سازمان بە منظور سازماندهی بیشتر زنان در روژهلات کوردستان و ایجاد جامعەای کنفدرالیسم آغاز بە کار کرد و اتحاد کنفدرالیسم سازمان‌های زنان و سیستم کنفدرالیزم دموکراتیک، اکولوژیک و آزادی زنان شرق کوردستان ایران را مبنای کار خود قرار داد.
در طول چند سال مبارزەی خود، علاوەبر مبارزەی میدانی با ذهنیت مردسالار رژیم ایران، برای سازماندهی زنان چە در سطح کوردستان، ایران و حتی خاورمیانە نیز تلاش کردە است. مبارزات این سازمان براساس جامعەای کنفدرالیسم است کە همەی اتنیک‌های جامعە را بدون در نظر گرفتن دین، مذهب و نژاد دربرخواهد گرفت.
بە منظور بررسی فعالیت‌های این سازمان بە ویژە در سال ٢٠٢١، چگونگی شکل‌گیری آن و همچنین برنامە و اهداف آن خبرگزاری زنان (نوژنها)، در گفت‌گو با پیمان ویان از اعضای کوردیناسیون جامعەی زنان آزاد شرق کوردستانی پرسش‌هایی مطرح کرد. پیمان ویان در این گفت‌وگو فعالیت‌های این سازمان را طی یک سال اخیر، مورد ارزیابی قرار داد.
چگونگی شکل‌گیری سازمان جامعەی زنان آزاد شرق کوردستان و اهداف و برنامەهای این سازمان؟
قبل از تشکیل سازمان کژار، بە عنوان "ی‌ژرک"(اتحاد زنان روژهلات کوردستان) فعالیت داشتیم، اما از ٢٠١۴ نیاز دیدە شد کە بە عنوان سیستم زنان را سازماندهی کنیم، سیستمی کە همەی زنان بتوانند در آن جای گیرند و بە نمایندگی از همەی زنان فعالیت کند. پس سیستم کژار برای ایران و روژهلات کوردستان بنیاد نهادە شد. کژار تاکنون سە کنگرە برگزار کردە است و در همەی کنگرەها وضعیت زنان را از بعد سیاسی، اجتماعی و حتی بعد امنیتی و دفاعی مورد بررسی قرار دادە است. می‌توان گفت کژار در روژهلات کوردستان، اروپا حتی در عرصه‌ی گریلایی کار و فعالیت داشتە است.
مسلما کژار سیستمی کنفدرال است تا بتواند با همەی زنان ارتباط داشتە باشد و همەی زنان بتوانند در درون کژار جایگاهی داشتە باشند، چرا کە سیستم کنفدرالی بدینگونە است. بە ویژە برای ایران کشوری با ملیت‌ها، ادیان و فرهنگ‌های متنوع دارد چتری لازم است تا بتواند همەی زنان را در آغوش بگیرد و بر همین اساس کژار تاسیس شد.
از دیگر اهداف این سازمان، بعد ملی مبارزات در سطح هر چهار بخش کوردستان و بەویژە روژهلات کوردستان است. کژار ایجاد اتحاد بین زنان کورد در روژهلات کوردستان و همزمان ایجاد ارتباط با دیگر بخش‌های کوردستان را وظیفەی خود می‌داند.
دومین هدف این سازمان بە عنوان سیستمی کنفدرال بتواند باهمەی ملیت‌های ایران ارتباط داشتە باشد. می‌دانیم کە در ایران ملت‌های آذری، عرب، بلوچ، فارس و دیگر ملیت‌ها زندگی می‌کنند. کژار سیستمی است کە نە تنها با زنان کورد بلکە با زنان همەی ملیت‌ها ارتباط برقرار خواهد کرد تا با آنها توافق و مبارزاتی مشترک ایجاد کند. ذهنیت حاکم علیە همەی زنان مشترک است پس زنان نیز می‌توانند فعالیت مشترک علیە این ذهنیت حاکم داشتە باشند.
کژار براساس سازماندهی زنان، آموزش و دفاع از خود، پارادایم ملت دمکراتیک - اکولوژیک، در ایران و روژهلات کوردستان فعالیت می‌کند. همانگونە کە می‌بینیم اکنون رژیم ایران بە عنوان دولت-ملت در سطح وسیعی ملت‌گرایی را رواج دادە و ما علیە این ذهنیت خواستار ملت دمکراتیک هستیم. علیە تخریب طبیعت، ژینوساید طبیعتی کە براساس جامعەی طبیعی باید از آن حفاظت شود.
همزمان آزادی زن، از دیگر اهداف سازمان است، چرا کە سیستم موجود براساس جنسیت‌گرایی است و تنها حفاظت از یک جنسیت را هدف خود می‌داند، برهمین اساس ما با آزادی زن آزادی جامعە را هدف قرار می‌دهیم.
این سە هدف از برنامەهای اصلی کژار است و از سال ٢٠١۴ تاکنون این سە هدف مبنای فعالیت‌های سازمان بودە است، بە ویژە زنان ایران و روژهلات کوردستان بە سازماندهی نیازمندند و ما نیز بە عنوان کژار سازماندهی زنان برایمان حائز اهمیت بود.
سال ٢٠٢١ را چگونە ارزیابی می‌کنید؟ زنان در این سال با چە مشکلاتی مواجە بودند؟
۴٢ سال از آغاز بە کار رژیم جمهوری اسلامی می‌گذرد، این رژیم در هر زمینەای قانونی، مذهبی و قوانینی کە تحت عنوان عادات و تقالید بە آن مشروعیت بخشیدە است، ذهنیتی جنسیت‌گرا دارد. در طول ۴٢ سال گذشتە موجودیت و جسم زن با نسل‌کشی مواجە بودە است. ما اگر نگاهی دقیق‌تر بە سال ٢٠٢١ داشتە باشیم، سالی سخت و فاجعەبار برای همەی ملیت‌های ایران و بە ویژە زنان بود.
هنگامی کە از نسل‌کشی سخن می‌گوییم بدین معنا است کە نخست از بعد سیاسی، سپس بعد اجتماعی تحت فشار مضاعف قرار گرفتند، چرا کە ایدئولوژی رژیم، تحت عناوینی همانند دین و عرف و عادات جامعە، زن را هدف قرار دادە است.
دەها زندانی سیاسی زن در زندان‌های ایران بە ویژە در سال اخیر با فشار روبرو شدند. فشار علیە زنان زندانی با هدف نابودی ارادەی آنها صورت گرفت. مسئولین رژیم براساس عادت، انتقام خود را از زنان سیاسی می‌گیرند کە زینب جلالیان مصداق بارز آن است. وی نخستین زندانی سیاسی زن است کە بە حبس ابد محکوم شدە و در طول ١۴ سال اسارت خود حتی یک روز اجازەی مرخصی نداشتە و مشکلات تندرستی وی بسیار جدی و حاد است. سپیدە قلیان، و لیلا حسین‌زادە از جملە دیگر زندانیان هستند کە می‌توان بە وضعیت آنها اشارە کرد.
بە ویژە با آغاز کار ابراهیم رئیسی، کە خامنەای آن را بە عنوان "گام دوم انقلاب" خطاب کرد و منظور از آن سرکوب و ملیتاریزە کردن خلق‌ها و بە ویژە زنان است تا هرچە بیشتر سیستم سرکوب‌گر خود را پیش ببرند.
انتصاب ابراهیم رئیسی بە عنوان فردی کە خود قاتل زنان است و کارنامەی سیاهی در نسل‌کشی و اعدام خلق و زنان دارد پیامی بە خلق‌ها بود کە هنوز با نسل‌کشی روبرو هستند و حملات علیە آنان پایانی ندارد. برهمین اساس حملات و فشار علیە زنان زندانی نیز افزایش یافت.
قتل‌های بە بهانەی ناموس در ایران و روژهلات کوردستان بسیار افزایش یافتە است، این موضوع در رسانەهای ایرانی و یا فارسی زبان بە عنوان قتل نشان دادە می‌شود و انگار حائز اهمیت نیست، اما فاجعە و جنایت است. هر روز جنایتی صورت می‌گیرد هر روز زنی بە بهانەی ناموس بە قتل می‌رسد کە در واقع نسل‌کشی سیستماتیک زنان در ایران و روژهلات، بە ویژە در میان خلق‌های ایران از جملە کورد، عرب و بلوچ است. این قتل‌ها ناشی از فقر اقتصادی و فرهنگی است اما در عین حال قوانین زن‌ستیز رژیم ایران است کە قتل‌های ناموسی را مشروع کردە است.
رژیم تلاش می‌کند این پدیدە را بە عنوان بخشی از فرهنگ این ملت‌ها نشان دهد اما در واقع برگرفتە از سیاست‌های رژیم است. عرف و عادتی کە بە این خلق‌ها تحمیل شدە، زبان مادری آنها را ممنوع کردە و جغرافیای آنها با نابودی و تخریب روبرو است، یعنی اساسا حقی ندارند پس تنها زنان را از خود نحیف‌تر می‌دانند و آنها را بە هر بهانەای بە قتل می‌رسانند.
فعالیت‌های جامعەی زنان آزاد روژهلات در راستای مبارزە با ذهنیت مردسالار حاکم بر جامعە و همچنین مبارزە با رژیم ایران طی سال ٢٠٢١ چە بودە است؟
ما انتظاری از رژیم نداریم کە بخواهد حقوق زنان را در نظر داشتە باشد و یا از آنها دفاع کند چرا کە بنیان رژیم بر نسل‌کشی زنان شکل گرفتە است. ما براین باوریم کە سازماندهی زنان می‌تواند گامی علیە رژیم و همزمان آگاەسازی جامعە باشد، چرا کە جامعە وظیفە دارد در برابر چنین ذهنیتی هوشیار و آگاە باشد. مسئلەی زن تنها مسئلەی زنان نیست بلکە مسئلەی همەی جامعە است. رژیم با هدف قرار دادن زنان جامعە را هدف قرار دادە است و خواستار ایجاد جامعەای در بند است.
ما بە عنوان کژار، سال ٢٠٢١ تلاش کردیم نخست از لحاظ آموزشی زنان را آگاە سازیم، همزمان برای اتحاد زنان نیز فعالیت چشمگیری داشتیم. ما بە عنوان زنان کورد و همچنین زنان دیگر خلق‌های ایران و خاورمیانە تنها با اتحاد خود بە پیروزی دست خواهیم یافت. پس لازم است با هر عنوانی کە شدە، پلاتفرم یا سازمان‌های متفاوت گردهم آمدە و بدانیم کە چگونە فعالیت‌های خود را علیە رژیم پیش ببریم. توافق و اتحاد پیش‌زمینەی سازماندهی انقلابی است و هیچ سازمانی بە تنهایی نمی‌تواند پیروزی کسب کند.
یکی دیگر از ملزومات زنان ایران و روژهلات کوردستان، نیروی دفاعی است نیرویی آموزش دیدە تا از خود و زنان علیە ذهنیت متجاوز دفاع کند. دولت نە تنها از زنان دفاع نمی‌کند بلکە در واقع خود، زنان را هدف قرار می‌دهد پس تنها زنان و جامعە هستند کە می‌توانند از خود دفاع کنند.
فعالیت‌های ما در زمینەی روابط عمومی، رسانەای و حتی فعالیت‌های داخلی و در سطح گریلا نیز بود تا زنان جوان بیشتری بە صفوف گریلا بپیوندند و بتوانند آموزش ببینند و خود را برای دفاع از جامعە آمادە سازند.
کمپین‌هایی برای آزادی زندانیان سیاسی در سطح ملی و بین‌المللی راە انداختیم تا وضعیت آنها را انعکاس دهیم. فشار علیە زندانیان سیاسی و جنگ ویژە علیە آنها مسائلی بود کە در کمپین "آزادی برای زینب جلالیان" انعکاس یافت، و در این مدت نزدیک ۱۷ هزار امضاء جمع‌آوری شد. این کمپین در واقع برای همەی زندانیان سیاسی بود تا بتوانیم صدای زنان زندانی باشیم.
کارزار ما علیە اعدام و نسل‌کشی زنان "علیە اعدام و نسل‌کشی زنان هنگام دفاع از زندگی آزاد است" آغاز شد و نشان داد نسل‌کشی زنان از هر لحاظ، فیزیکی و تاریخی وجود دارد. بە همین دلیل نیز اکنون زمان مبارزە برای زندگی آزاد فرا رسیدە است، در همین راستا نیز فعالیت‌های بسیاری انجام شد شاید نتوانستە باشیم همەی برنامەهای خود را اجرایی کنیم اما تا حدی موفقیت‌آمیز بود.
همزمان کمپین‌های دیگری از جمله کمپین علیە کودک‌همسری برگزار شد و می‌توان گفت این فعالیت‌ها علاوەبر فاش ساختن چهرەی واقعی رژیم، آلترناتیوی علیە سرکوب بود تا بدانیم کە در برابر ظلم می‌توان چە کرد و بتوانیم مبارزات رادیکال‌تر و قوی‌تر داشتە باشیم.
تبلیغات گستردەی رژیم برای کودک‌همسری، نسل‌کشی زنان است. کودک ١١ یا ١٢ سالی کە با دنیایی کودکانە، بار و مسئولیتی سنگین بە وی تحمیل می‌شود کە باعث خفقان وی می‌شود. پس یکی از آموزش‌های ارائە شدەی ما در این راستا بود کە پدر و مادر فرزندان خود را قربانی چنین ذهنیتی نکنند، آنها خود قربانی شدەاند اما می‌توانند آیندەای برای فرزندان خود ایجاد کنند کە قربانی نباشند.
طرح جوانی جمعیت نیز از دیگر تبلیغات اخیر رژیم بود، آنها می‌توانند برای موجودیت زنان تصمیم‌گیری کنند و زن را بە عنوان موجودی بی ارادە می‌بینند. جوانان ایران هر روز کشتە و یا مجبور بە مهاجرت می‌شوند، دەها جوان کورد و دیگر ملیت‌ها در آب‌های اروپا غرق می‌شوند. پس کشوری کە این همە جوان دارد و مهاجر می‌شوند "طرح جوانی جمعیت" را برای چە می‌خواهد؟ خانوادەای کە نانی برای فرزندانشان ندارند تبلیغ فرزندآوری بە چە دردش می‌خورد؟
یکی از اهداف استراتژیک ما ایجاد اتحاد مابین زنان احزاب سیاسی و سازمان‌های زنان در سطح کوردستان است و در این راستا فعالیت‌هایی انجام شد، اما متاسفانە ذهنیتی مردسالار بر احزاب سیاسی حاکم است و موانعی برای آنان ایجاد می‌کنند، زنان نمی‌توانند مستقل عمل کنند. این مسئلە نیز مرتبط بە قدرت و ارادەی زنان است چون اگر زنان بخواهند می‌توانند علیە این ذهنیت باشند و مستقل عمل کنند. با وجود اینکە با آنها روابط خوبی داریم اما نتوانستیم پروژەهای خود را عملی کنیم.
با زنان فعال درون جامعە، هنرمند، اکتیویست و اقشار مختلف کار کردیم، می‌توان گفت کارزار ما مورد استقبال مردم روژهلات قرار گرفت، نوشتەهای خود را برای ما می‌فرستادند و یا تجربیات خود را از طریق فیلم و یا صدا با ما بە اشتراک گذاشتند.
امروز از لحاظ اقتصادی جامعە با مسائل جدی روبرو است و حملات سیاسی علیە ملت ما و بە ویژە زنان انجام می‌گیرد بە همین دلیل جامعە و زنان جایگزین می‌خواهند، ما نیز تلاش می‌کنیم آلترناتیوی ارائە دهیم، خواست زنان برای رهایی از این رژیم جدی است و ما در تلاشیم کە با چنین کارزارهایی صدای آنها باشیم. با این وجود کم و کاستی‌هایی در کار نیز وجود دارد.
همانگونە کە می‌دانیم زنان افغانستان سالی پر تلاطم سپری کردند و ما نیز تلاش کردیم روابط خود را با زنان افغانستان افزایش دهیم و نە تنها روابط بلکە توافق و همکاری با آنها داشتیم.
کژار مدت طولانی است با زنان افغانستان روابطی داشتە است، اما سال ٢٠٢١ گفت‌وگوهایی انجام شد و براساس نقاط مشترک فعالیت مشترک آغاز شد کە در سطح کوردستان و جهان نیز تاثیرگذار بود و بر همین اساس "پلتفرم دمکراتیک فراملیتی زنان" ایجاد شد. نام این پلتفرم فراملیتی است تا بتواند نمایندەی زنان همەی ملیت‌های ایران و افغانستان باشد. می‌توان گفت اصلی‌ترین نکتە و پروژەی اساسی کە کژار پیشگام آن بود ایجاد همین پلتفرم در سال ٢٠٢١بود.
برنامەهای جامعەی زنان آزاد روژهلات برای سال ٢٠٢٢ چە خواهد بود؟
همانگونە کە گفتە شد امسال سال پرتلاطمی برای زنان ایران بود، بدون تردید سال ٢٠٢٢ حملات رژیم علیە زنان و ملیت‌ها افزایش خواهد یافت و زنان نیز قوی‌تر بە مبارزات خود ادامە خواهند داد. برهمین اساس اصلی‌ترین پروژەی ما دفاع از زنانی است کە در مکان‌های مختلف، حتی در کوچەها بە قتل می‌رسند، مورد تجاوز قرار می‌گیرند و با انواع خشونت روبرو هستند.
زنان باید بتوانند از خود دفاع کنند و این یکی از پروژەهای ما است. سازماندهی بیشتر نیروی گریلا و زنان جامعە از فعالیت‌هایی است کە در این راستا انجام خواهیم داد.
نسل‌کشی علیە محیط‌‌زیست و زنان روژهلات انجام می‌شود و مطمئنا ادامە خواهد داشت پس ما تلاش خواهیم کرد مبارزات بیشتر داشتە باشیم.
همچنین پلتفرم‌ها و کمپین‌ها را وسعت بخشیم و ادیان و ملیت‌هایی کە هنوز در آن جایی نگرفتەاند را جذب کنیم و فعالیت مشترکی داشتە باشیم. روابط خود را با زنان خاورمیانە و جهان گسترش خواهیم داد تا بتوانیم با آنها توافق داشتە باشیم.
گسترش کمپین آزادی برای زندانیان سیاسی و سازماندهی و آموزش زنان نیز از اهداف اصلی ما خواهد بود کە ادامە خواهد داشت.
گردهم آمدن زنان زیر یک چتر برای ایجاد اتحاد و همبستگی زنانە و مبارزەی رادیکال‌تر علیە ذهنیت مردسالار از دیگر اهداف ما خواهد بود.