زن شاهی یا به نوعی خود مدیریتی یک روزه زنان در شمال ایران
سنت‌های هر ملتی نشان از هویت و شناخت درون مایە فرهنگ آن ملت و چگونگی زندگی کومینال مردم آن سرزمین است، سنت‌های هر ملتی ارتباط و جایگاه زن و مرد را نمایان می‌کند.
سارا ارومیە_مرکز خبر
مراسم برف‌چال یکی از رسومات مردم مازندران است، که پیشینه ی آن به دوره آل بویه در طبرستان باز می‌گردد. این مراسم در ماه اردیبهشت در شمالی استان مازندران، رکناباد و گلگشت مصلی برگزار می‌شود. در روزی معین از فصل بهار، مردم بقایای برف های زمستانی را از کوهستان برداشته و در جایی مشخص در دامنه کوه ها انبار می‌کنند تا آب مورد نیاز دامداری تابستان را تأمین کنند، این کار کشاورزی و دامداری منطقه را رونق می‌دهد.
علاوەبر جنبەی فرهنگی آن یک سنت مذهبی نیز بە شمار می‌رود چرا کە سالانە مردم منطقە در مراسم برف‌چال نذر می‌کنند و معتقدند کە خواست‌های آنان در این روز برآوردە می‌شود.
مراسم برف‌چال تعاون و همیاری روستاییان این منطقه را نشان می‌دهد، درواقع مردم معتقدند که این مراسم باعث از بین رفتن کدورت‌ها و مصون ماندنشان از اتفاقات ناگوار می‌شود. با رسیدن به برف‌چال جمع‌آوری برف‌ها را آغاز می‌کنند همە مردان و حتی کودکان نیز در این کار سهیم می‌شوند و برف را در چاله‌های از پیش آمادە شدە، می‌ریزند.
مراسم زن‌شاهی و ممنوعیت ورود مردان بە مراسم
با شروع مراسم برف‌چال مراسم زن شاهی آغاز می‌شود، زنان روستا یک روز قبل از مراسم برف‌چال در مکانی گردهمایی می‌کنند در این گردهمایی زنان رأیی‌گیری می‌شود و زنی بە عنوان رهبر یا "حاآمی" انتخاب می‌شود. "حاآمی" روز قبل از اجرای مراسم از مقام خود اطلاع پیدا می‌کند. زنی کە بە عنوان 'حاآمی' یا حاکم و فرماندە انتخاب می شود باید دارای ویژگی‌هایی چون، توان مدیریتی، سخنوری، مردم داری، ذکاوت و مهربانی باشد.
از جمله وظایف فرماندە زنان 'حاآمی' رهبری گروه، گزینش زنانی کە نقش آئینی دارند، تعیین و تقسیم وظایف در شرایط متفاوت می باشد.
حاآمی یا فرماندە در روز مراسم در خانه می‌ماند و زنان روستا با رقص و پایکوبی و ظاهری آراسته به منزل وی می‌روند و به نواختن ادامه می‌دهند تا وی از خانه بیرون بیاید و سپس وی را به محل برگزاری مراسم خواهند برد. در گذشته تخت مدوری وجود داشته که حاآمی در وسط تختگاه حضور پیدا می‌کرد. در طی این مراسم مدیریت آب اسک به دست زنان می افتد، زنان با موها و ظاهری آراستە و پوشیدن لباس شاد و رنگی مراسم را آغاز می‌کنند.
مراسم پس از خروج مردان از روستا آغاز می‌شود و هیچ مردی بومی یا غیر بومی حق شرکت در این مراسم را ندارد، تنها مردان بیمار و ناتوان، بە شرط عدم حضور در مقابل تراس و پنجره، می‌توانند در خانه بمانند و در صورت حضور هر مردی در مراسم خانوادە وی جریمە خواهد شد.
'حاآمی' ابتدا وزاري خود را انتخاب می‌کند و سپس مراسم با صدور اولين فرمان آغاز می‌شود .معمولا زنان ميانسال بە عنوان وزير و مسئول مالی و دختران جوان برای نگهبانی انتخاب می‌شوند.
پيش از هر چيز، بايد نگاهبانانی برای محافظت از روستا انتخاب شوند. اين نگهبانان پس از انتخاب در نقاط مختلف روستا مستقر شدە وتا پایان مراسم از آن دفاع می‌کنند.
در گذشتە سربازان لباس نظامی می‌پوشیدند و تعدادشان به ٤٠ الی ٥٠ نفر می‌رسيد اما اکنون تعداد سربازان به ١٢نفر تقليل پیدا کردە است و با لباس معمولی و آراستە، ظاهر می‌شوند. آنها با گشتزنی در کوچەهای روستا و بازديد خانەها مطمئن می‌شوند، مردی در جایی پنهان نشده باشد. اين گشتزنی با شعر و آواز محلی همراه است و پس از اتمام ماموريت خود به محل اصلی مراسم باز می‌گردند.
مابقی زنان نیز بە چند گروه تقسیم شدە و هر کدام جداگانه مسئولیتی را می‌پذیرند. نگهداری از بچەها و رسیدگی بە دام‌ها، درست کردن غذا و تدارکات مراسم بە عهدە این گروەهاست.
زمانی که رسم زن‌شاهی به پایان می‌رسد 'حاآمی' با زنان حاضر در مراسم روبوسی و آنها را تشویق به زنده نگه داشتن این سنت می‌کند. پس از مراسم زنان در منزل بزرگ روستا گردهم آمدە و بە صرف غذا می‌پردازند. غروب مردان به روستا باز می‌گردند اما از طرف زنان هیچ استقبالی از آنان نمی‌شود و اینگونە مراسم زن‌شاهی بە پایان می‌رسد.