وقتی زن، روایت‌گر تاریخ می‌شود: تجربه انتصار هزیم در سینمای سوریه
دنیای کارگردانی سینمایی آینه‌ای است که وجوه حقیقت را بازتاب می‌دهد و خیال را در خدمت واقعیت قرار می‌دهد، و این همان چیزی است که کارگردان سوری، انتصار هزیم، آن را دنبال کرده است، اما به سبکی متفاوت که بیانگر فکر و خلاقیت زنانه است.
نور الاحمد
رقه- در جهانی که خیال با واقعیت در هم می‌آمیزد و داستان‌ها از رنج مردمان و رویاهای افراد بافته می‌شوند، نام‌هایی ظهور می‌کنند که هنر را به یک پیام و سینما را به صدایی برای حقیقت تبدیل کرده‌اند. در میان این نام‌ها، کارگردان سوری انتصار هزیم، توانست مرزهای فکری و اجتماعی را پشت سر بگذارد و ثابت کند که زن جایگاه برجسته‌ای در صنعت سینما دارد.
تجربه انتصار هزیم الگویی الهام‌بخش برای توانمندسازی زنان در عرصه سینما است، چرا که او توانست تصویر قالبی و کلیشه‌ای موجود را با درگیر شدن در نگارش سناریوها و کارگردانی بشکند، و به یک مربی سینمایی در سطح سوریه تبدیل شود. او از طریق آثارش ابزارهای هنری را به کار گرفت تا صدایی برای حقیقت و آینه‌ای برای واقعیت باشد.
واقعیت کشورش را به تصویر کشید
انتصار هزیم، اهل شهر حمص سوریه با قلم و با بهره‌گیری از حرکات و ایما و اشاره‌های چهره و بدن توانست واقعیت کشورش و پیامدهای آن بر جامعه و زنان را تجسم بخشد و رنج‌هایی را که متحمل شده بود، به تصویر بکشد، و بدین ترتیب منبع الهامی برای زنان در مسیر خلاقیت و پیشرفت باشد.
انتصار هزیم در مورد اولین گام‌های خود در دنیای هنر سینمایی می‌گوید: «از کودکی گرایش و علاقه شدیدی به خواندن داستان‌ها و رمان‌ها داشتم، زیرا دیدگاه متفاوتی نسبت به آنچه می‌دیدم، داشتم و متوجه شدم که می‌توانم بین سطور را بخوانم. در دهه بیست زندگی‌ام استعداد خود را کشف کردم و مسیر هنری خود را با نوشتن داستان‌های کوتاه و تهیه سناریو آغاز کردم و برخی از آن‌ها را به مؤسسه عمومی سناریو ارائه دادم و در سال ۲۰۲۲ در بسیاری از جشنواره‌های ادبی در دمشق شرکت کردم. پس از آنکه پدرم من را تشویق کرد، گرایشم به نویسندگی و کارگردانی بیشتر شد.»
انتصار هزیم درباره مهم‌ترین چالش‌هایی که در مسیرش با آن‌ها روبرو شد، توضیح داد که با موانع زیادی مواجه شد که ناشی از عادات و سنت‌های اجتماعی بود و نگاه مشکوکی به ماهیت کار او داشتند، به‌ویژه در زمینه‌ای که مردان بر آن تسلط داشتند. با وجود سختی اثبات حضورش در این محیط، او تسلیم این محدودیت‌ها نشد، بلکه با اراده‌ای قوی با آن‌ها مقابله کرد تا به رویای خود دست یابد.
وی در مورد آثار سینمایی‌اش، با اشاره به اینکه دو فیلم کوتاه «پنجره‌های بسته» و «با طعم آب» از تولیدات مؤسسه عمومی سینما در دمشق را کارگردانی کرده است، گفت: این دو فیلم کوتاه در قالب مجموعه‌ای از فیلم‌هایی تهیه شده است که واقعیت کنونی را به نمایش می‌گذارد و از طریق آن‌ها به پیامدهای بحران سوریه و رنج‌های مردم پرداخته است.
انتصار هزیم در ادامه افزود که این آثار را در چندین جشنواره هنری، از جمله جشنواره سینمایی «خطوات»، خانه اپرا و جشنواره «مبدعان عرب اسکار» در مصر، ارائه کرده است و جوایز معتبر بسیاری از جمله جایزه بهترین کارگردانی برای فیلم «پنجره‌های بسته» و جایزه بهترین سناریو برای فیلم «با طعم آب» را کسب کرده است. وی در ادامه گفت که گرایشش در نویسندگی بیشتر به روانشناسی، مطالعات انسانی و مسائل زنان در تمام مراحل زندگی است.
«سینما بخشی از وجود من است و نماینده من»
انتصار هزیم در ادامه افزود: «سعی میکنم موضوعات متنوع و متفاوتی را انتخاب کنم که منعکس کننده‌ی واقعیت‌هایی است که در آن زندگی می‌کنیم. به همین دلیل در بیشتر آثارم روی بحران سوریه که آن را «واقعیت کنونی» نامیده‌ام، تمرکز کرده‌ام، تا چالش‌هایی که جامعه، چه مردان و چه زنان، با آن مواجه است را برجسته کنم و تلاش کرده‌ام این مسائل را به سراسر جهان منتقل کنم.»
انتصار هزیم سینما را بخش جدایی‌ناپذیر از وجود خود عنوان کرد و گفت: «ارتباط من با هنر سینما بسیار عمیق است، ما مکمل یکدیگر هستیم، نمی‌توانم از آن فاصله بگیرم. به علاوه به خواندن داستان‌ها و رمان‌ها علاقه دارم؛ اگر این کار را نکنم، در درونم احساس خلاء میکنم. سینما برای من لذت و زندگی است که مرا به دنیای شخصی خود می‌برد.»
وی توضیح داد که مدت زمان نوشتن هر سناریو بین یک سال یا بیشتر متغیر است: «این کار نیازمند زمان زیادی برای تأمل و تمرکز است، زیرا هر فیلم سینمایی به مدت مشخصی نیاز دارد و این بستگی به تعداد قسمت‌های آن دارد.» انتصار هزیم همچنین خاطرنشان کرد که سینما در انتقال واقعیت و حقیقت از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا نه تنها بازتابی از آنچه زندگی می‌شود است، بلکه به زندگی بعد فکری، فرهنگی، روحی و تصویری زیبا می‌بخشد: «در هر متنی، چه اثر سینمایی باشد یا داستان، ابتدا به سناریوی خاص خود نیاز دارد که ستون اصلی آن را شکل می‌دهد، سپس نوبت کارگردانی است که ایده‌هایی به آن اضافه می‌کند و در نتیجه به آن جلوه و زیبایی ویژه‌ای می‌بخشد تا به‌طور دقیق تجسم یابد.» به همین دلیل، انتصار هزیم با خواندن تعداد بیشتری از سناریوها و تماشای فیلم‌های سینمایی به آموزش خود ادامه می‌دهد.
«مشوق فکری برای تغییر و تأثیر مثبت»
انتصار هزیم درباره تجربه‌های خود در عرصه سینما و فیلمنامه‌نویسی می‌گوید: «سینما فقط زمانی برای لذت بردن نیست، بلکه عامل محرکی فکری برای ایجاد تغییر و تأثیر مثبت بر اندیشه و زندگی افراد و تغییر مفاهیم اجتماعی منسوخ است. هر فیلم داستانی را روایت می‌کند و می‌توان از عبرت آن بهره برد.»
انتصار هزیم توانست دیدگاه جامعه را نسبت به ماهیت کار و علاقه‌اش به نویسندگی و تهیه سناریو تغییر دهد: «از طریق تجربه‌ام در دنیای هنر سینمایی توانستم این دیدگاه را تغییر دهم و زنان اطرافم را نیز تحت تأثیر قرار دهم و الهام‌بخش آن‌ها باشم. دنیای هنر سینما، صرف‌نظر از نوع فیلم یا ایده آن، تأثیر عمیقی دارد، بخصوص از آنجایی که بسیاری از فیلم‌ها به واقعیت زندگی زنان سوریه می‌پردازند، زنانی که بیشترین سهم از رنج‌های ناشی از بحران سوریه را تجربه کرده‌اند، چه مادر باشند، چه دختر یا زن جوان. این فیلم‌ها توانسته‌اند به زبان هر زنی سخن بگویند که تجربه‌ای برای روایت کردن دارد.»
انتصار هزیم آرزو دارد با فعالیت خود به‌عنوان مربی در این حوزه، سطح سینما و فیلمنامه‌نویسی را در سوریه ارتقا دهد. وی گفت: «اهمیتی که اداره خودمیریتی به حوزه هنر و بستر فرهنگی که منطقه دارد، می‌دهد، توجه من را جلب کرد و این باعث شد که به منطقه شمال و شرق سوریه بیایم و آموزش‌هایی در زمینه سینما ارائه دهم.»
او صحبت‌های خود را این‌گونه به پایان رساند: «به همه کسانی که استعداد نوشتن و فیلمنامه‌نویسی دارند، توصیه میکنم آن را کشف کنند تا پنهان نماند، بلکه کشف شود، پرورش یابد و حقیقت خود را نشان دهد تا به ارتقای سینما، به‌ویژه زنان کمک کند. زن می‌تواند آنچه در درونش است بیان کند، زیرا هرجا هنر باشد، زن نیز حضور دارد.»