ترکیب مدرنیته و میراث در ساخت لباسهای سنتی
مریم بربیری موفق به تولید و طراحی لباسهای مدرنی شد که بیانگر هویت و میراث فرهنگی تونس است و لباسهای سنتی را که تنها در مناسبتهای خاص میپوشیدند به لباسهای روزانه و مدرن تبدیل کرد.
نزیهه بوسعیدی
تونس- تونس بە مهد تمدنهای مختلف مانند بربری، کارتاژی و اندلس و میراث متنوع لباسهای سنتی خود که از شهری به شهر دیگر متفاوت است، مشهور است. این مدها به دلیل ترکیبی از اصالت و مدرنیته توسط ساکنان پذیرفته شده است.
مریم بربیری در روستایی از شهر صفاقس در خانوادهای بزرگ که پدرش به خیاطی و گلدوزی و مادرش در ساختن برونوس که یک لباس سنتی تونسی است، مشغول بودند، بزرگ شد، این شخصیتی قوی را در درون وی شکل داد که زن مسلمان از آن طرد میشد.
نام نام خانوادگی او، «بربیری» عامل دیگری بود که او را به ریشه و ریشههای تاریخیاش مرتبط میکرد، بنابراین ایده تبدیل لباس سنتی از یک لباس رسمی به لباس روزانه مردان و زنان جوان در دانشگاهها، سفرها مطرح شد و اکنون لباسهای «بربیری» در داخل و خارج از تونس شناخته شدند.
مریم بربیری در رابطه با این موضوع گفت که از سال ٢٠١۵ کار بر روی میراث فرهنگی تونس و بربری آفریقا را آغاز کرد از این طریق سعی کرد در طرحهای خود از نمادها و اشکالی که در مرقوم، قالیچه، گلیم و زیورآلات استفاده میشود و بیانگر این میراث است، استفاده کند.
او با اشاره به اینکه در مبارزه دائمی با برندهای خارجی و عرضه لباسهایی است که با فرهنگ کشور در تضاد هستند، گفت: من از این لباسها و آنچه تولید میشد راضی نبودم، بنابراین برای دفاع از هویت بریبری و آفریقایی و نه فقط تونسی، روی طرحهای خاص میراث تونس کار کردم.
او توضیح داد که تصمیم گرفت لباسهای «بریبری» را با سادهترین چیزها، مانند قشابیه با الهام از لباسهای چوپانها در تونس و شمال آفریقا، و لباسهای دهقانان، برای طرحهایش آماده میکند. وی با بیان اینکه تبدیل شدن طرحهایش به بخشی از هویت کشور چالش بزرگی بود، گفت: در واقع این ایده موفق شد و من تصور نمیکردم بعد از ٩ سال اینجا محل کار من باشد.
مریم بریبری درباره دلیل انتخاب این کار و پیامی که میخواهد منتقل کند، گفت: بعد از اینکه لباسهای سنتی فقط در مناسبتهای خاص پوشیده شد، سعی کردم آن را به لباسی مدرن تبدیل کنم که هر روز در آموزش و کار از آن استفاده میشود و اینکه باید لباس روزانه و الهام گرفته از میراث فرهنگی سنتی باشد و به تغییر ایده مردم در مورد مد کمک کند. وی با بیان اینکه لباسهایی که او طراحی میکند با استقبال خوبی مواجه شده است، گفت: در واقع به تقاضای نسبتا خوبی رسیدهایم و با وجود اینکه ۹ سال از ورود من به این عرصه میگذرد، هنوز خود را در مراحل اولیه میبینم.
وی خاطرنشان کرد: در این شرایط سخت اقتصادی کشور، ریسک کردن و کار روی طرحهایی که ظرافت را با حفظ میراث مردمی ترکیب میکند، کار آسانی نیست. مشکلاتی در رابطه با وضعیت عمومی کشور وجود دارد که ممکن است مربوط به سیاستهای دولتی یا بافت تاریخی کشور باشد.
وی تأکید کرد که «با توجە بە وضعیت اقتصادی امروز تونس، اشکالی را در بخش نساجی پیدا خواهیم کرد و این اشکال با سیاستهای این کشور مرتبط است که به روشها، شکلها و نمادهای گلدوزی بهعنوان صنعتگر امروز ارزشی قائل نیست. امروزه صنعتگران از کار کردن ناتوان شده و همچنین بافندگان مرقوم و گلیم و قالیچه که بخشی از هویت کشور است و با پارچه پنبهای یا ابریشمی بافته میشود نمیتوانند کار خود را توسعه دهند، متأسفانه سیاستهای فرهنگی کشور به سمت نابودی میراث فرهنگی رفته است.»
وی در خصوص مشکلات ناشی از هجوم برندها و پوشاک خارجی به بازار تونس به ویژه محصولات ترکی و چینی، گفت: موافقتنامههای بینالمللی امضا شده توسط تونس از دهه ١٩٩٠ به تشدید فشار بر زنان و صنعتگران کمک کرده است، در حالی که بهتر است سیاستهای فرهنگی و گردشگری در تونس در نظر گرفته شود و میراث فرهنگی امروز باید در اولویت باشد و دولت باید به توسعه آن کمک کند.
وی در پایان سخنان خود تاکید کرد که نمادها و خالکوبیها همگی اشکالی هستند که داستانهایی را بیان میکنند که برگرفتە از میراث قبیله یا روستاها بودە و بیانگر هویت و موقعیت اجتماعی هستند، به عنوان مثال از طریق پوشش سر و کمربند زنان میتوان دریافت که آیا متأهل یا مجرد( مطلقه، بیوه) است؟