هلين احمد

سلیمانیه- سرامیک از کهن‌ترین هنرها و پیشه‌هایی است که از آغاز استقرار انسان با او همراه بوده است. قدیمی‌ترین نمونه‌های کشف‌شده‌ی آن به بیش از ۲۴ هزار سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. این هنر از روزگار باستان تا امروز، نقشی اساسی در زندگی روزمره، هنر و فرهنگ داشته است. یکی از نمونه‌های تاریخی مشهور، تندیس «ونوس» است که گمان می‌رود برای مراسم‌های مذهبی یا نمادی از زیبایی به کار می‌رفته است.

سوزان محمد صالح، هنرمند متخصص در سرامیک، بیش از ۱۸ سال تجربه در این عرصه دارد. او زمانی قدم در این راه گذاشت که هنوز دانشجوی رشته‌ی هنرهای زیبا نبود، اما با پشتیبانی شماری از استادان برجسته توانست از طریق شرکت در دوره‌های تخصصی، این هنر را بیاموزد.

با وجود نداشتن مدرک دانشگاهی در زمینه‌ی سرامیک در آن زمان، این کمبود مانعی برای یادگیری و ادامه‌ی فعالیت‌هایش نشد. او در سال ۲۰۱۵ به‌طور رسمی وارد دانشکده‌ی هنرهای زیبا شد و برای گرفتن مدرک دیپلم تلاش کرد، بی‌آنکه نداشتن مدرک پیشین تأثیری بر فعالیت‌های هنری و آموزشی‌اش بگذارد.

او بیش از چهار سال است که در مرکز فرهنگی شهر سلیمانیه در اقلیم کوردستان، همراه یکی از همکارانش کار می‌کند. آن‌ها کارگاه ویژه‌ای برای سرامیک راه‌اندازی کرده‌اند که هم محل تولید آثار هنری است و هم محلی برای آموزش جوانان؛ ادامه‌ای بر مسیر آموزشی که از آغاز فعالیتش شروع کرده بود.

سوزان محمد صالح می‌گوید هدفش از این کارگاه، تحقق اهداف هنری و آموزشی از طریق فراهم‌کردن فرصت‌های یادگیری برای جوانان و پرورش مهارت‌های آنان است: «فعالیت حرفه‌ای‌ام را به‌عنوان معلم بخش صنایع‌دستی آغاز کردم و درس سرامیک را به دانشجویان تدریس نمودم. هم‌زمان با تدریس، این هنر را ادامه دادم. با برگزاری دوره‌های آموزشی توانستم توانایی بسیاری از استادان را ارتقا دهم و در نمایشگاه‌های گوناگون هنرهای تجسمی شرکت کردم. در حوزه‌ی تکنیک‌های دقیق مانند راکو و استونویر که تنها معدودی آن را می‌شناسند، کار کرده‌ام و این تجربه را همراه گروهی از هنرمندان عملی کرده‌ام.»

او می‌افزاید: «در گشایش بزرگ‌ترین نمایشگاه سرامیک عراق نیز شرکت داشتم و مجموعه‌ای از آثارم را به‌عنوان یک هنرمند زن به نمایش گذاشتم. ما نخستین بار در منطقه تکنیک اسموک فایرینگ را اجرا کردیم و با موفقیت بزرگی روبه‌رو شدیم. همچنین در نمایشگاه‌هایی خارج از اقلیم کوردستان و حتی در کشورهای خارجی حضور یافتم و دوره‌های آموزشی متعددی برگزار کردم.»

به گفته‌ی او «در مرکز فرهنگی، آموزش از مرحله‌ی شکل‌دادن گل آغاز می‌شود و کارآموزان در مدت دو ماه گواهی آموزشی دریافت می‌کنند.» او توضیح می‌دهد که برای ساخت آثار از مواد ویژه‌ای استفاده می‌شود که به دلیل کمبود در داخل کشور، از خارج تهیه می‌شوند. گل «عکاشات» یکی از این مواد است و بسته به نوع کار انتخاب می‌شود. سپس قطعات با دقتی که «باراوه» نام دارد ساخته و در کوره‌ی گازی ویژه پخته می‌شوند.

سوزان محمد صالح تأکید می‌کند که برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه‌ی سرامیک کلید تداوم این هنر است. به گفته‌ی او هرچند استادان و متخصصان بسیاری در این رشته وجود دارند، نبود دوره‌های آموزشی و اهداف روشن، اغلب مانع ادامه‌ی کار آنان می‌شود.

او باور دارد که هنر سرامیک تنها به جنبه‌ی زیبایی‌شناسی محدود نیست، بلکه ابزاری مؤثر برای درمان روانی و ایجاد تعادل درونی انسان است.

سوزان محمد صالح در پایان سخنانش ابراز امیدواری می‌کند که زنان به فعالیت در این هنر ادامه دهند: «با برگزاری دوره‌های آموزشی می‌خواهم هنر سرامیک را زنده نگه دارم و فرصتی برای جوانان فراهم کنم تا آن را کشف و تجربه کنند. آرزو دارم جوانان و زنان بیش‌تر در این عرصه حضور یابند تا دنباله‌ی زنده‌ی این هنر کهن باشند.»