بیانیەی اعتراضی زنان دستاندرکار سینما به خشونت علیه زنان در ایران
زنان دستاندرکار سینمای ایران با انتشار بیانیهای، خشونتهای اعمال شده علیه زنان را ''سیستماتیک'' دانسته و خواستار تشکیل کمیتهای مستقل در خانهی سینما شده تا خشونتها و جرایم جنسی را بررسی کند.
مرکز خبر- به گزارش خبرگزاری زن، جمعی از زنان سینماگر ایران با انتشار بیانیهای خواستار تشکیل کمیتهای مستقل در خانهی سینما برای بررسی خشونت جنسی در پشت صحنهی سینمای ایران شدند. زنان سینماگر میگویند خشونتهای جنسی، سیستماتیک و گسترده است و ساز و کاری هم برای بازدارندگی پیشبینی نشده است.
این بیانیه به امضای بیش از ١۵٠نفر از هنرمندان سینما رسیده هرگونه خشونت، آزار و باجگیری در محیط کار را محکوم کرده و برای توقف آن خواهان عواقب قانونی جدی شدهاند. همچنین به روایتهای دردناک از تجربهی زنان سینماگر اشاره کردهاند.
امضاکنندگان این بیانیه نیکی کریمی، هدیه تهرانی، هنگامه قاضیانی، پوران درخشنده، احترام برومند، تینا پاکروان، بهنوش طباطبایی، نسیم ادبی، ترانه علیدوستی، لیلی رشیدی، سحر دولتشاهی، پریناز ایزدیار، گلاره عباسی، شقایق دهقان، هانیه توسلی، فرشته حسینی، کتایون ریاحی، تهمینه میلانی، ویشکا آسایش، مهرانه مهینترابی، میترا حجار، شبنم مقدمی، نگار جواهریان، پانتهآ پناهیها، ملیکا شریفینیا، آزاده صمدی، ستاره اسکندری، سارا بهرامی، ستاره پسیانی، شبنم قلیخانی و بسیاری از زنان تأثیرگذاردیگر در سینمای ایران میباشند این زنان سینماگر نوشتهاند: "کار در فضایی امن و به دور از قلدری و خشونت و باجگیری جنسی" را حق خود میدانند.
متن بیانیهی زنان دستاندرکار سینمای ایران به شرح زیر میباشد:
"ما زنان دستاندرکار سینما، کنار هم جمع شدهایم تا به مدد این همبستگی اعلام کنیم هرگونه خشونت، آزار و باجگیری جنسی در محیط کار از نظر ما محکوم است و برای توقف آن خواستار عواقب قانونی جدی برای متخلفین هستیم. همچنین این نابرابری جنسیتی موجود در سینمای ایران و عدم وجود نظارتی که عرصه را برای زیادهخواهی و دستدرازی افراد در جایگاه قدرت گشوده است، محکوم میکنیم."
آنان در ادامهی بیانیه نسبت به "شدت و گستردگی" آزارها علیه زنان هشدار دادهاند و انواع این آزارها را برشمردهاند: "در روایتهایی که از تجربههای دردناک زنان در سینمای ایران منتشر شده، انواع آزارهایی که زیر چتر خشونت جنسی قرار میگیرند مطرح شدهاند، از جمله هتک حرمت با الفاظ جنسی و جنسیتزده، سوء استفاده از سکوت و تحمل افراد با به گروگان گرفتن حق کار با دستمزد، اعمال خشونت جنسی به وسیلهی تهدید موقعیت کاری قربانی، تماسهای بدنی ناخواسته، اصرار و اجبار به عمل جنسی و در نهایت خشونت جسمی و تجاوز."
در تمامی این روایتها که زخمهای روانی ناسور شده گویی هم سرنوشت را باز میکنند آنچه که به شکل روشنی خودنمایی میکند سیستماتیک بودن این خشونتهاست به این معنا که نه تنها سازوکاری برای بازداشتن فرد صاحب قدرت از ارتکاب به خشونت وجود ندارد بلکه در یک توافق نانوشته اعمال خشونت بر زنان در محیط کاری عادیسازی شده و هیچ عواقب جدی متوجه فرد خشونتگر نیست از همین رو است که آزارگرانی با شهرت و اعتباری که توسط طرفدارانشان به دست آمده، هیچ ترسی از دست بردن به این جرایم ندارند و چنین حاشیهی امنی برای آنها باید زنگ خطری جدی برای تمامی افراد جامعه باشد.
چرا که بسیاری از این هنرمندان الگوی نسل آیندهی سرزمین ما هستند. از طرفی نهادی نظارتی که از افرادی آموزش دیده در مسئلهی خشونت جنسی و آزار کلامی تشکیل شده باشد، وجود ندارد که با آگاهی به بایدها و نبایدهای رفتاری افراد فرادست نسبت به فرودست در یک پروژه و با حساسیت لازم موارد تخلف را بررسی کند.
نه در قراردادهای کاری ذکر شده و نه از طریق اعلانهای عمومی به زنان گفته میشود که در شرایط اعمال زور، خشونت و باجگیری عاطفی و جنسی و آزارهای کلامی و توهین و تحقیر از طریق چه ساز و کاری باید اقدام قانونی کنند و در صورت شکایت از فرد خاطی چه حمایتهایی شامل حال آنها میشود و سالهاست که اصناف و اتحادیهها، جرایمی چنین سنگین بر جان و روان زنان را در پشت درهای بسته و با میانجیگری بین قربانی و خشونتگر حل و فصل میکنند البته با حداقل هزینه برای خشونتگر.
در چنین شرایطی و با وجود فضای نابرابر و عدم توازن قدرت و امکانات ما زنان سینماگر در این سالها تمام توان خود را به کار گرفته که ذهن، خلاقیت و نیروی فیزیکیمان را در جهت سازندگی در این صنعت به کار ببریم و علی رغم آنکه فضای تالیف و عاملیت بر پروژهها را به میزان زیادی از ما گرفته شده و سهم ما نه تنها از فضای اعمال نظر و تصمیمگیری محدود شده است و سهم ما از اقتصاد این صنعت هم آن سهم کمتر است همچنان بهترینمان را در عرصهی ساخت و تولید به کار گرفتهایم.
بدون تردید این ابتداییترین حق انسانی یعنی کار در فضایی امن و به دور از قلدری و خشونت و باجگیری جنسی را حق خود میدانیم. به همین منظور تقاضای شفاف خود را از نهادهایی چون اصناف خانهی سینما، سینماگران، منتقدان و مخاطبان اعلام میکنیم: "سیستم بررسی شامل کمیتهی مستقل در خانهی سینما متشکل از اعضایی با سلسله مراتب قدرت متفاوت اکثریت مطلق اعضا از زنان که در مورد مسئلهی خشونت جنسی و جنسیتی آموزش دیده باشند و با میزان مسئولیت افراد متناسب با قدرت وعاملیت آنها در هر کار گروهی آشنا باشند."
کار این کمیته باید بررسی جرایمی در حوزهی خشونت جنسی و جنسیتی باشد. شامل: "خشونت جنسی کلامی، باج گیری جنسی یعنی تحمیل هر نوع ارتباط یا عمل جنسی با به گروگان گرفتن دستمزد و تهدید وضعیت شغلی فرد، قلدری و اعمال فشار روانی و ایجاد ناامنی جسمی و روانی، لمس ناخواسته، اقدام به تجاوز و تجاوز."
این کمیته باید یک ساز و کار گزارشدهی در دسترس و راحت برای استفادهی همه داشته باشد مانند یک ایمیل یا خط تماس مستقیم با کمیتهی بررسی و هر گزارش به صورت همزمان به اطلاع تک تک اعضای کمیته رسیده شود. این سیستم موظف است تا به تمام گزارشات رسیدگی کامل کند.
در فرآیند بررسی نام راوی توسط این سیستم باید محفوظ بماند و هر نوع اعلام و شفافکردن نام و اطلاعات راوی و روایت باید با هماهنگی با راوی صورت بگیرد. این سیستم باید امنیت راوی را در فرآیند بررسی تضمین کند. نتیجهی بررسی و روایت به شورا گذاشته شود و در نهایت به امضای تک تک اعضای کمیته برسد. همچنین در اختیار گذاشتن وکیل و دادن مشورت حقوقی به راویان گزارشها جهت داشتن امکان دست بردن به انتخاب پیگیری قانونی یکی دیگر از دستور کارای این سیستم است."
انجمن صنفی برنامهریزان و دستیاران کارگردان سینما در بیانیهای از سمیه میرشمسی و افشاگری او دربارهی آزار جنسی حمایت کرد. سمیه میرشمسی با ابراز امیدواری نسبت به بیانیهی انجمن صنفی برنامهریزان و دستیاران کارگردان سینما در اینستاگرامش نوشتە است:
"من حالا این را فهمیدهام؛ مثل تو. تو هم حالا فهمیدی که اگر کسی نگاه چپ به تو کرد، دستش را جلو آورد، خواسته کثیفی داشت و فکر کرد چون به هر دلیل از تو ارشدتر است، پس مالک تو است، مقابلش بایست، رسوایش کن و دلت قرص باشد که یک جهان با تو است."