آتش‌سوزی زنجیره‌ای جنگلهای کوردستان
در آتشسوزیهای زاگروس حکومت نە تنها هیچ واکنشی نشان نداده بلکە خود عامل اصلی نابودی محیط زیست است و این مردم ونهادهای مردمی هستند کە به صورت خودجوش از اکوسیستم کوردستان حفاظت می‌کنند.
لارا گوهری
مهاباد- پوشش جنگلی یکی از منابع و ثروت‌های طبیعی و از اصلی‌ترین عناصر یک زندگی سالم برای تمام موجودات جهان به شمار می‌رود. حدود ۶۰ درصد از اکسیژن مصرفی جهان به وسیله فضای سبز تأمین می‌شود و تقریباً بیش از نیمی از کره زمین را جنگل‌ها پوشانده‌اند که علاوه بر انسان و گیاهان، جانوران بسیاری را حیات می‌بخشد و اکوسیستم‌ها را به وجود می‌آورد. جنگل در تعدیل آب و هوا، جلوگیری از بروز سیل، طوفان و بهمن، ذخیره‌ی آب و تأمین آب‌های زیرزمینی، پاکسازی خاک و هوا، پیش‌گیری از رانش زمین، حفظ خاک و ... نقش دارند. اهمیت منابع طبیعی جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌ریزی سیاستگذاری و سرمایه‌گذاری کشورهای پیشرفته به این قسمت داده است و بخش زیادی از زمان، انرژی و منابع مالی آن‌ها در این عرصه صرف می‌شود اما در کشورهای در حال توسعه مانند ایران این برنامه‌ریزی‌ها در اعمال دولتی جایی ندارد.
جنگلهای زاگروس و روژهلات کوردستان
روژهلات دارای پوشش جنگلی چشمگیری است که جزو جنگلهای زاگروس می‌باشد. جنگلهای زاگروس با گستردگی در ۱۱ استان با شش میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگلهای ایران را تشکیل می‌دهند. زاگروس به دو ناحیه زاگروس شمالی و جنوبی تقسیم شده است که زاگروس شمالی دربرگیرنده استان‌های لرستان، اورمیه، کوردستان و بخشی از استان کرماشان است. این جنگل‌ها قسمت عمده آب شیرین را تولید نموده و بیش از ٨٠ درصد دام‌‌ها را تعلیف می‌نماید.
حدود ۷۰ درصد گونه‌های جنگلی زاگروس از بلوط‌ها تشکیل شده‌اند.از سایر گونه‌های درختی این جنگل‌ها می‌توان به افرا، کیکم، بنه، زبان گنجشک، گلابی وحشی، ولیک، ارغوان، انواع بادام و... اشاره کرد.
در ایران و روژهلات بلوط مهمترین و فراوان‌ترین گونه درختی موجود محسوب می‌شود. سلسله کوه‌های زاگروس وسیع‌ترین و اصلی‌ترین رویشگاه گونه‌های مختلف بلوط بوده و به همین دلیل این منطقه از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است.درخت بلوط گونه مقاوم و خشکی‌‌پسندی است که قدمتی بیش از ۵ هزارو پانصد سال دارد که اکنون با قدرت ذخیره‌ی آبی خود در تأمین بیش از ۵۰ درصد آب ایران نقش ایفا می‌کند به شکلی که هر هکتار جنگل بلوط سالانه ۵۰۰ تا ۲ هزار مترمکعب آب را در فصل بارندگی، ذخیره می‌کند.
نابودی جنگلهای زاگروس
در دهه‌های اخیر یک ششم مساحت جنگلهای زاگرس به دلایل گوناگون از بین رفته است. عوامل انسانی و طبیعی بسیاری در نابودی جنگل‌ها دخیل هستند که از میان آن‌ها می‌توان به باد و طوفان، خشکسالی و گرمای هوا، ریزگردها، یخبندان، سیلاب، استفاده از جنگل به‌عنوان چراگاه، تخریب زمین‌های جنگلی به قصد کشاورزی و باغداری، آتش‌سوزی و... اشاره کرد.در میان این عوامل جنگلهای زاگروس بیشتر قربانی آتشسوزیهای عمدی از سوی حکومت و جنگل‌زدایی به قصد کشاورزی و دامداری هستند.
آتش‌سوزی‌ها ازعمده دلایل نابودی جنگل‌ها در سراسر دنیا به‌شمار می‌روند. در ایران حدود ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها را عوامل انسانی تشکیل می‌دهند که این آمار در کل دنیا، به طور میانگین حدود ۸۵ درصد است.
پرت کردن ته سیگار یا چوب کبریت استفاده شده، سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی، روشن کردن آتش در نواحی جنگلی، قطع درختان، رهاسازی زباله‌های شیشه‌ای و پلاستیکی در طبیعت و ... از عوامل انسانی آتش‌سوزی جنگل است که در فصل گرما با وزش بادهای گرم، حاکم شدن خشکسالی و تابش نور خورشید بر شعله‌های آتش افزوده می‌شود.
سوزاندن جنگلهای مقاوم روژهلات
سال ۲۰۲۳ به عنوان گرمترین سال جهان در حال طی شدن است و این یک خطر‌جهانی به حساب می‌رود که زندگی تمام جهانیان را تهدید می‌کند اما می‌تواند بهانه و ابزار مناسبی برای زمین خواران و غاصبان این خاک باشد.
با شروع تابستان آتش‌سو‌زهای گسترده‌ای به جان سبز جنگلهای روژهلات افتاده است که فعالان مدنی و محیط زیست آن را اقداماتی عمدی علیە محیط زیست کودرستان عنوان می‌کنند.
آتش‌سوزی در مراتع و جنگلهای نغده، مریوان، سردشت، بانه و... نمونه‌ی بارز اکوساید یا بوم کشی‌هایی است که در روژهلات کوردستان رخ داده و در کنار درخت و فضای سبز جانداران بسیاری را با مرگ روبرو کرده است که مرگ این جانداران در چنان اکوسیستمی نابودی جنگل و نابودی انسان را نزدیکتر می‌کند.
نبود امکانات و محدود کردن انجمن‌های زیست محیطی
آتش‌سوزی جنگل جزو عواملی است که در تمام دنیا نیاز به تجهیزاتی برای کنترل و مهار دارد اما در ایران کم لطفی عجیبی دامان جنگلهای زاگروس را فرا گرفته است کمبود و حتی نبود تجهیزات و امکانات ضروری از جمله هلیکوپتر‌های آتش‌نشانی و دستگاه‌‌های دمنده برای خاموش کردن آتش در‌مناطق جنگلی و کوهستانی مشکل بسیار بزرگی است.
در کنار بی امکاناتی‌ها محدود کردن و منحل کردن انجمن‌های زیست محیطی مردمی برای روزهای بحران خود مشکل ساز بوده و سبب شده بسیاری از انجمن‌ها به شکلی غیررسمی به کار خود ادامه دهند و حتی آنان که دارای مجوزهای رسمی هستند با تهدیدات و محدودیت‌های بسیاری روبرو می‌شوند.
پشت پرده‌ی به نابودی‌کشاندن جنگلهای کوردستان
اکوساید در کوردستان روند و پیشینه‌ای واضح، مکرر اما آهسته‌ای دارد. اینکه چه کسانی و چرا دست به نابودی این سرمایه‌های سبز می‌زنند شاید پشت هزاران پرده مخفی شود اما مشخص است که دشمنان خاک و حیات کوردستان هستند. حکومت در آتشسوزیهای کوردستان نقش اصلی را دارد و طبق گزارش کشاورزان در سردشت، از طریق ترکاندن آرپیچی بخشی از جنگل و زمین‌های کشاورزی مردم را آتش زدنند و مردم به صورت خودجوش آتش را خاموش کردند و حکومت در زمینه خاموش‌کردن آتش جنگل‌ها هیچ کمکی نمی‌کند و به مردم تجهیزات نمی‌دهد وحتی مردم را بازداشت می‌کند و مانع خاموش کردن آتش توسط مردم هم می‌شود.
شپول.ک دانشجوی ارشد جامعه‌شناسی در این باره می‌گوید: مشکلات اقتصادی و فقر فرهنگی تزریق شده به جامعه‌ی کوردستان ایران در کنار اقدامات برنامه‌ریزی شده‌ی حکومتی از عواملی است که باعث نابودی جنگل‌ها می‌شود. در آتشسوزیهای اخیر کوردستان حجم و دفعات آتش‌سوزی بسیار شک برانگیز بوده است. ممکن است این آتش‌سوزی‌ها به نوعی آزار و شکنجه‌ی خلق کورد در مبارزات اخیر شورش انقلابی "زن زندگی آزادی" باشد به نحوی که با نابودی جنگل احساس نابودی و ناتوانی در جامعه‌ی کوردستان منتشر شود اما مردم با همبستگی و اتحاد خود در خاموش کردن آتش و کنترل آن در وهله‌ی اول نوعی مبارزه را در میدان به نمایش می‌گذارند که نمونه‌ی کاملی از مبارزه با فاشیسم است چرا که نابودی طبیعت کوردستان تمام مردم را به درد می‌آورد و در آتش سوزی‌های اخیر مریوان شاهد کمک‌های مردمی از سایر استان‌هایی چون شیراز هم بودیم.
او در ادامه می‌افزاید: «سامان‌‌دهی داوطلبان در خاموش کردن آتش‌های اخیر به ویژه در مریوان نشان می‌دهد که در قلب کوردستان روحیه‌ی مبارزاتی چگونه شکل گرفته و تداوم یافته است. نقش زنان در سازمان‌دهی، عملیات امدادرسانی و خاموش‌کردن آتش چنان برجسته بود که نمودی از "زن زندگی آزادی" را به طور واضح می‌توان در آن دید. هنگامی که چنان آتش عظیمی که تا به حال مریوان به خود ندیده بود به دست مدافعان و دوستداران محیط زیست کنترل می‌شود قاطعانه می‌توان گفت آتش ظلم نیز خاموش شدن است».
درختان بلوط درختان همیشه سبزی هستند که مقاومت آن‌ها نسبت به آفات و بیماری بسیار زیاد است که به صورت خودرو در جنگل و فضاها‌ی سبز می‌رویند و در زمان کمی میوه می‌دهند. شباهت درختان بلوط به کورد و کوردستان به قدری است که می‌توان گفت ملت کورد روحیه‌ی مبارزاتی خود را از جنگلهای کوردستان میراث گرفته است.