زنان و کمک‌های بشردوستانه در غزه؛ دام مرگ یا راه نجات؟
نیروهای اسرائیلی از گرسنگی به عنوان یک سلاح علیه غیرنظامیان در نوار غزه استفاده می‌کنند. این سلاح یکی از بی‌رحمانه‌ترین ابزارهای قابل استفاده در جنگ‌ها، به ویژه علیه زنان و کودکان، به شمار می‌رود.
رفیف اسلیم
غزه – نیروهای اسرائیلی با سیاسی کردن کمک‌های بشردوستانه در نوار غزه و تحمیل الگویی معین برای توزیع آن تحت عنوان «توزیع خودگردان»، این کمک‌ها را به یک دام مرگ تبدیل کرده‌اند. آن‌ها در این فرآیند، نقش نهادهای وابسته به سازمان ملل، همچون سازمان جهانی غذا و اونروا، و همچنین نیاز گروه‌های آسیب‌پذیری مانند زنان را که به دلیل عدم توانایی در دسترسی به کمک‌ها در صدر فهرست قربانیان قرار گرفته‌اند، نادیده می‌گیرند.
الهام شمالی، پژوهشگر متخصص درگیری‌های عرب و اسرائیل، می‌گوید پیش از پرداختن به سیاسی‌سازی کمک‌های بشردوستانه، باید به وضعیت زنان فلسطینی در طول تهاجم و فرسودگی جسمی و روانی بی‌پایان آن‌ها در نزدیک به ۲۰ ماه گذشته توجه کرد. این در حالی است که با وجود آنکه زنان ۴۹ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند و به تنهایی و بدون سرپرست با مصیبت‌های آوارگی‌های مکرر روبرو هستند، همچنان «مخلوق ضعیف» توصیف می‌شوند.
الهام شمالی در مورد سیاسی‌سازی کمک‌های بشردوستانه توضیح داد که مقامات اسرائیلی در ابتدا تلاش داشتند با بخشیدن یک بُعد انسانی به این اقدام، آن را به اجرا بگذارند. با این حال، تصاویری که هر روز از مراکز توزیع کمک‌ها و آمار کشته‌ها، زخمی‌ها و مفقودان منتشر می‌شود، نیت واقعی آن‌ها را برای استفاده از سلاح گرسنگی علیه غیرنظامیان آشکار می‌کند.
تبدیل کمک‌های بشردوستانه به جنایت جنگی
او بیان کرد که افتتاح مراکز توزیع بیشتر برای «مؤسسه بشردوستانه غزه»، جنایت دیگری است که به کارنامه جنایات اسرائیل علیه فلسطینیان افزوده می‌شود. اسرائیل با این اقدامات مشخصاً قصد دارد به فعالیت اونروا، دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل (اوچا) و بسیاری دیگر از سازمان‌های بین‌المللی فعال در این حوزه پایان دهد تا شهروندان غزه حق دسترسی عادلانه و امن به کمک‌های بشردوستانه نداشته باشند.
به گفته الهام شمالی، این اقدام، گامی تکمیلی پس از سیطره‌ی نظامی و با هدف کنترل شهر از طریق «نهادسازی» به دور از حاکمیت حماس است. او هدف دیگر این طرح را ایجاد هرج‌ومرج و افزایش تلفات انسانی دانست و افزود: «برای نمونه، از ۲۷ ماه مه، بیش از سیصد نفر حین دریافت کمک به شهادت رسیده‌اند و نُه نفر نیز ناپدید شده‌اند. این خود یک جنایت جنگی آشکار است.»
از دیدگاه او، اسرائیل در واکنش به گزارش‌های بین‌المللی درباره‌ی قحطی، از کمک‌های بشردوستانه و عملیات «عربات جدعون» استفاده کرد تا برای ایده‌ی «سازمان بشردوستانه غزه» زمان بخرد. هدف نهایی از این کار، تقسیم نوار غزه از طریق کنترل تراکم جمعیت و وادار کردن مردم به تجمع در نزدیکی مراکز توزیع بود.
او توضیح داد که طبق طرح نظامی عملیات «عربات جدعون»، قرار بود چهار مرکز کمک‌رسانی ایجاد شود، اما تنها دو مرکز در جنوب نوار غزه یکی در نتساریم و دیگری در رفح برپا شد. وی افزود: «مسیر تعیین‌شده برای دسترسی به مرکز رفح، راهی خطرناک در دل شهری مخروبه است و هرکس از آن منحرف شود، هدف گلوله قرار می‌گیرد. در عمل، هیچ مرکزی برای شمال غزه در نظر گرفته نشده است.»
الهام شمالی اشاره کرد که هدف اسرائیل، محصور کردن جمعیت در بخش معینی از رفح است. به گفته او، «این عملیات نیازمند یک تغییر جمعیتی است. اسرائیل قصد دارد پس از تصرف ۸۰ درصد از مساحت غزه، بیش از یک میلیون و دویست هزار فلسطینی ساکن شمال را به خط ساحلی در غرب نوار غزه براند و متمرکز سازد.»
وی خاطرنشان کرد که کمک‌های ارسالی به شمال نوار غزه و شهر غزه، به چند کامیون محدود می‌شود که آن هم تحت کنترل سارقان و راهزنان است. او افزود: «در نتیجه، شهروندان آنجا عملاً میان دو گزینه قرار گرفته‌اند: یا مرگ بر اثر گرسنگی در شمال، یا تن دادن به آوارگی خودخواسته که در حقیقت، همان کوچ اجباری پنهانی است که اسرائیل بر آن‌ها تحمیل می‌کند.»
هرج‌ومرج و گرسنگی، حاکمان صحنه در غزه»
او با اشاره به کشتارهای سازمان‌یافته، دلیل استقبال ضعیف مردم از این مراکز را توضیح داد و افزود: «از چهارده هزار زن خودسرپرست انتظار می‌رود با پذیرش تمام خطرات، برای به دست آوردن یک بسته کمکی با مردان رقابت کنند.»
الهام شمالی با یادآوری شیوه‌ی پیشین توزیع کمک، گفت: «نهادهای سازمان ملل چون داده‌های دقیقی از جمعیت و وضعیتشان داشتند، با ارسال پیامک، دسترسی عادلانه‌ی زنان و کودکان یتیم را تضمین می‌کردند. اما امروز هرج‌ومرج و گرسنگی حاکم است.» او افزود که خود شاهد کشته شدن زنانی بوده است که تنها برای تأمین غذای فرزندانشان تلاش می‌کردند.
این پژوهشگر در پایان تأکید کرد: «برای یک زن فلسطینی، حمل کیسه آردی ۲۵ کیلویی یا انتظار یک تا دو روزه پشت دروازه‌های بسته، یک چالش طاقت‌فرساست.» او ابراز امیدواری کرد که با اتمام جنگ، نهادهای مدنی و سازمان‌های زنان بتوانند برای بهبود و توانمندسازی همه‌جانبه‌ی زنان در ابعاد روانی، اجتماعی و اقتصادی فعالیت کنند.