زنان آوارە با روشهای بدوی و دشوار، نیازهای اولیە خود را تامین میکنند
با توجه به فقدان حداقل امکانات معیشتی و قطع شدن کمکهای حقوق بشری به بیشتر اردوگاهها، زنان مجبور شدهاند تا با بهرهگیری از روشهای بدوی، نیازهای اساسی خود را تأمین کنند تا بتوانند در شرایط نامساعد معیشتی و خدمات رفاهی موجود، زندگی خود را اداره نمایند.
هدیل العمر
ادلب- با بدتر شدن اوضاع معیشتی، اقتصادی و خدمات رفاهی در اردوگاههای آوارگان این شهر، زنان آواره به منظور بقاء، دست به اقدامات خودکفایی زدهاند تا محیط مناسبی برای ادامه حیات فراهم آورند. آنها با ابتکار روشها و شیوههای گوناگون، تلاش میکنند نیازهای اساسی زندگی خود را در این اردوگاهها تأمین نمایند.
نوریه قادری ٣٨ ساله که از شهر معره النعمان جنوب ادلب آواره شده، در نزدیکی اردوگاههای شهر مرزی اطمه، مشغول ساخت چادری از پارەهای نایلون و پارچه برای جایگزینی چادر فرسوده و غیرقابل سکونت قبلی خود است. وی با توجه به وضعیت نامساعد اقتصادی، توان خرید چادر جدید را ندارد.
او میگوید: با نزدیک شدن فصل سرد و سختیهای هرساله آن، پس از دیدن فرسودگی چادر قبلی، ناچار شده چادر مسکونی جدیدی دست و پا کند، چرا که به دلیل قیمت بالای چادر، توان خرید آن را ندارد و سازمانهای حقوق بشری نیز دیگر این کمکها را ارائه نمیدهند.
کمبود امکانات و نبود گزینههای جایگزین، وی را مجبور کرده تا با بهرهگیری از وسایل ساده و بدوی همچون کیسههای نایلون، تکههای پلاستیکی، مقوا و سایر مواد به کار رفته در ساخت چادر، اقدام به دوخت چادری پارچهای کند.
وی مواد مذکور را از میان اردوگاهها و زبالهدانیها جمعآوری کرده تا برای بازسازی و ترمیم چادر در برابر تغییرات آب و هوایی همچون باران و سیل به کار گیرد.
نوریه قادری در مورد مراحل ساخت چادر توضیح میدهد که برای اطمینان از مقاومت آن در برابر طوفان، سیل و باران، سه لایه در نظر گرفته است. لایه اول از دوختن تکههای نایلون و پلاستیک تشکیل شده تا از نفوذ آب به لایه پارچهای دوم جلوگیری کند. لایه سوم نیز از مقوا ساخته شده که به عنوان عایق عمل میکند و از ورود هوا به چادر جلوگیری میکند. او همچنین اشاره میکند که از چوبهای محکم برای ثابت نگه داشتن و سنگین کردن چادر استفاده خواهد کرد تا از افتادن یا پرت شدن آن جلوگیری شود. کار او با ابزارهای ساده و بدوی مانند سوزن و نخ نایلون انجام میشود.
آوارگان زن در اردوگاههای ادلب با شرایط معیشتی بسیار دشواری روبهرو هستند، چراکه کمکهای بشردوستانهای دریافت نمیکنند و امکانات اولیه زندگی نیز برایشان فراهم نیست. این مسئله آنها را در اردوگاههای پرجمعیتی کە بە دلیل درگیریهای مستمر منطقەایی، مکررا در در وضعیت تخلیە اردگاە قرار میگیرند را با خطرات بهداشتی و زیست محیطی عظیمی مواجه کرده است.
رانیا یوسف، ٣٩ ساله، که بیش از سه سال است در اردوگاههای شهر مرزی عقربات شمال ادلب آواره شده، از گاز خانگی برای پخت وپز و گرمایش استفاده نمیکند. وی به جای گاز، از ماده «جله» به عنوان اجاق پختوپز جایگزین بهره میگیرد تا بتواند نیازهایش را با کمترین هزینه ممکن برطرف کند.
به گفته وی، فاصله زیاد اردوگاه تا مرکز شهر و افزایش قیمتهای گزاف گاز، تهیه آن را بسیار دشوار کرده است. این مسئله، او را مجبور به ساخت اجاقی کرده که با فضولات حیوانی، چوب و خار کار میکند تا هزینههایش را کاهش دهد.
وی فضولات گاو و گوسفند را جمعآوری و پس از خشک کردن، برای روشن کردن آتش از طریق اجاق سنتی ساخته شده از خاک رس استفاده میکند. این اجاق حرارتی مشابه گاز تولید کرده و یوسف از آن برای پخت وپز، گرمایش آب و منزل در زمستان بهره میبرد.
وی میگوید ساختن «جله» را از مادرش که در گذشته از این روش استفاده میکرده، یاد گرفته و از این طریق توانسته از طی کردن مسافتهای طولانی و همچنین هزینه تهیه گاز خانگی که توان خرید آن را ندارد، جلوگیری کند.
از سوی دیگر، روا السلوم، مشاور ٢٨ ساله روانشناسی و اجتماعی، معتقد است متوسل شدن آوارگان زن به این روشها، نشاندهنده وخامت اوضاع انسانی در تمام سطوح خدماتی، معیشتی و اقتصادی اردوگاههای شمال ادلب است که دچار تنزل شدید شدهاند.
به گفته وی استفادە از این روشها و راهکارهای سخت و دشوار از سوی زنان آواره، نشاندهنده تمایل آنان برای زنده ماندن و سازگاری با شرایط زندگی طاقتفرسایی است که بحران طولانی مدت سوریه شامل بمباران، آوارگی و بیثباتی، بر آنها تحمیل کرده است.
وی تأکید میکند که تأمین نیازهای اساسی آوارگان و سرپرستان خانوار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و این امر از طریق فعالیت تیمهای سیار سازمانهای حقوق بشری در اردوگاههای غیررسمی و دورافتاده و ارائه خدمات بهداشتی، رفاهی و توسعهای میسر خواهد شد که میتواند رنج آوارگی آنان را کاهش دهد.