میرفت عبدالقادر

سودان- در فاصله‌ی ۵۰ کیلومتری از شهر مصیبت‌زده‌ی الفاشر، و در منطقه‌ی طویله که میزبان هزاران آواره‌ی فراری از غرب سودان و شهر الفاشر است، در این منطقه حضور یافتیم تا تصویری از واقعیت انسانی بسیار پیچیده را منتقل کنیم. واقعیتی که غیرنظامیان فراری از کمپین‌های نسل‌کشی و کشتارهای سازمان‌یافته در شهر الفاشر در ایالت دارفور شمالی تجربه می‌کنند.

در داخل چادرهای قدیمی که هیچ چیز جز صدای گریه‌ی کودکان گرسنه در آن شنیده نمی‌شود، ما با رقیه آدم دیدار کردیم؛ زنی که پس از تسلط نیروهای پشتیبانی سریع بر شهر، از اردوگاه «ابوشوک» در الفاشر خارج شده بود تا تراژدی‌هایی را بازگو کند که عقل یارای تصور آن‌ها را ندارد. او می‌گوید که همراه با گروهی از دختران قصد داشتند به منطقه‌ی طویله فرار کنند، اما این نیروها اجازه‌ی فرار به آن‌ها ندادند، دختران همراه او را مورد تجاوز قرار دادند و به مکان نامعلومی بردند، که در میان آن‌ها دو کودک بر اثر وحشت و شدت حادثه فوراً جان خود را از دست دادند.

رقیه آدم در ماه هشتم بارداری بود و مجبور شد بدون حضور پزشک یا ماما فرزندش را پیش از موعد در مسیر زایمان کند، که این امر مشکلات زیادی برای سلامتش به همراه داشت. او فرزندش را در آغوش خسته‌اش حمل کرد و مسافتی طولانی را پیاده طی کرد تا به منطقه‌ی طویله رسید و در نهایت در چادر مستقر شد، جایی که نه غذایی در دسترس بود و نه آبی.

دختر کوچک او که تنها ۷ سال سن دارد، به جمع‌آوری علف‌های مسیر و فروش آن به دیگران برای روشن کردن آتش می‌پردازد تا بتوانند از طریق آن پول کمی به دست آورند و شکم خود را سیر کنند. رقیه آدم می‌گوید که خانواده‌ها همچنان در جستجوی دختران گمشده‌ی خود هستند، اما هیچ نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود.

 

زنان در طویله در امان نیستند

منطقه‌ی طویله از آغاز درگیری‌ها یکی از مناطق هدف بوده است؛ در ماه‌های گذشته با وجود امکانات محدود و دوری آن از مراکز اصلی امدادرسانی و نزدیکی‌اش به شهر الفاشر، کانون درگیری‌های شدید، هزاران آواره که به دنبال امنیت بودند، به این منطقه آمده‌اند.

فعالان و کارگران حوزه‌ی انسانی هشدار داده‌اند که ادامه‌ی آوارگی بدون حمایت کافی به ویژه با نزدیک شدن به فصل بارندگی و نبود زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات، می‌تواند به بحران انسانی گسترده‌تری در شمال دارفور منجر شود.

آن‌ها تأکید کردند که وضعیت در طویله تصویری کوچک از تراژدی دارفور را نشان می‌دهد، جایی که صدها هزار غیرنظامی بدون سرپناه، مراقبت‌های بهداشتی یا غذای کافی زندگی می‌کنند، در حالی که توانایی سازمان‌ها برای حضور میدانی به دلیل وخامت اوضاع امنیتی کاهش یافته است.

 

وضعیت‌های بهداشتی و روانی نامطلوب

دفتر هماهنگی امور آوارگان در شمال دارفور اعلام کردند که نیروهای پشتیبانی سریع، فراریان از الفاشر را در مسیرهای منتهی به طویله دنبال کردند و برخی از آن‌ها را در منطقه‌ی قرنی جمع‌آوری کردند؛ منطقه‌ای که همچنان هزاران نفر، از جمله کودکانی که به دلیل هرج و مرج و وحشت هنگام آوارگی از خانواده‌های خود جدا شده‌اند، در آن گرفتار هستند.

این دفتر اعلام کرد که وضعیت انسانی در طویله بسیار سخت و خطرناک است؛ به‌گونه‌ای که تعداد افرادی که با گلوله زخمی شده‌اند بیش از ۱۳۰۰ نفر است و ۱۲۱۰ کودک دچار سوءتغذیه‌ی حاد هستند و ۷۰۰ سالمند به دلیل فقدان دارو، آب و غذا در وضعیت سلامتی بحرانی قرار دارند.

دفتر هماهنگی امور آوارگان در شمال دارفور همچنین با اشاره به اینکه تعداد بازماندگان الفاشر که توانسته‌اند به منطقه‌ی طویله برسند بیش از ۱۵ هزار نفر است، اعلام کرد که بیشتر آن‌ها به دلیل جراحات، خشونت و تجاوزهایی که در مسیر متحمل شده‌اند، در وضعیت بهداشتی و روانی نامطلوبی به سر می‌برند.

 

آزار و بازرسی تحقیرآمیز زنان

زنانی که از فجایع و جهنم جنگ الفاشر گریخته‌‌اند، با نقض‌های متعددی مواجه شدند که دست‌کم از آنچه در داخل شهر رخ می‌دهد کمتر نیست؛ آن‌ها مورد ضرب و شتم، شکنجه، آزار و بازرسی تحقیرآمیز و تجاوز، از جمله تجاوز گروهی قرار گرفتند.

سلیمه اسحق، وزیر امور رفاه اجتماعی، با ابراز نگرانی در مورد آنچه برای زنان در منطقه‌ی طویله، به ویژه زنانی که در گزارش‌های خبری ظاهر شده و داستان‌های خود را برای رسانه‌ها روایت کرده‌اند، رخ داده است، افزود که «نگران سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی است، زیرا نمی‌توان به نیروهای پشتیبانی سریع اعتماد کرد.»

او می‌گوید: «در نخستین روز پس از تسلط نیروهای پشتیبانی سریع بر الفاشر، تجاوز به ۲۵ دختر در دانشگاه الفاشر ثبت شد، درست همان‌طور که هنگام سقوط الجنینه نیز رخ داد. نخستین چیزی که اتفاق افتاد، تجاوز به دانشجویان دختر دانشگاه الجنینه بود و این جنایت به دلیل وجود اینترنت در آن منظقه ثبت شد. همچنین این جنایت از طریق دوربین‌های مدار بسته نصب‌شده در ساختمان‌های دانشگاه مستندسازی شد. با این حال، به دلیل نبود اینترنت و دوربین‌های مداربسته، نقض‌های متعدد علیه زنان خارج از دانشگاه‌ها ثبت نشده است.»

سلیمه اسحق افزود: «نیروهای پشتیبانی سریع به استفاده از خشونت جنسی به‌عنوان سلاح عادت دارند، همانند استفاده از گرسنگی دادن، کشتار و تحقیر دیگران، که رفتاری سازمان‌یافته علیه غیرنظامیان است. زنانی که از الفاشر به سمت طویله فرار می‌کردند، مورد بازرسی تحقیرآمیز و آزار جنسی قرار گرفتند؛ آن‌ها کاملاً عریان و مورد بازرسی قرار گرفتند، و هدف از این کار برهنه کردن، تحقیر و آزار جنسی بود.»

بر اساس گزارش سازمان ملل، تجاوز و خشونت جنسی در سراسر الفاشر رخ می‌دهد و تأکید شده است که از زمان ورود نیروهای پشتیبانی سریع به شهر الفاشر، تمامی گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی از وقوع خشونت جنسی بی‌سابقه خبر داده‌اند.

سلیمه اسحق در مورد نیازهای زنان، گفت که زنان در مناطق و اردوگاه‌های آوارگان بیش از هر چیز به امنیت، حمایت روانی و دسترسی به خدمات انسانی نیاز دارند.

 

شدت فاجعه‌بار نقض‌ها

هماهنگ‌کننده‌ی کل اردوگاه‌های پناهندگان و آوارگان در دارفور درباره‌ی گستردگی فاجعه‌بار نقض‌های انسانی که زنان در مسیر آوارگی از شهر الفاشر به منطقه‌ی طویله تجربه کرده‌اند، صحبت کرد و تأکید کرد که ۱۵۰ زن در حین تلاش برای فرار از فجایع درگیری، مورد تجاوز و آزار جنسی قرار گرفته‌اند.

سازمان‌های بشردوستان هشدار داده‌اند که نقض‌های شدید علیه زنان و کودکان در جریان آوارگی، جنایات جنگی محسوب می‌شوند و نیازمند پیگرد بین‌المللی هستند. این گزارش‌ها همچنین خواستار مداخله‌ی فوری سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری برای نجات هزاران غیرنظامی محاصره‌شده در مناطق دارفور شده‌اند.

همچنین شبکه‌ی پزشکان سودان اعلام کرد که بر اساس منابع پزشکی و میدانی پس از تسلط نیروهای پشتیبانی سریع بر شهر در ماه اکتبر گذشته و رسیدن قربانیان به منطقه‌ی طویله، طی یک هفته، ۳۲ مورد تجاوز به دختران از الفاشر ثبت شده است. در همین حال، زنان دیگری نیز هنگام فرار مورد حمله قرار گرفتند.

این شبکه این نقض‌ها را محکوم کرد و اعلام نمود که این اقدامات در سطح جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت قرار دارند و نیروهای پشتیبانی سریع را مسئول این جنایات دانست. آن‌ها خواستار تحقیقات فوری بین‌المللی، حفاظت از بازماندگان و اجازه‌ی دسترسی بدون محدودیت سازمان‌های پزشکی و انسانی شدند.