بارین سردم

شنگال – تیل‌عزیر در جنوب غربی شنگال واقع شده است و در سال ۱۹۷۵ در ۲۰ کیلومتری مرکز ساخته شده است. گفته می‌شود تیل‌عزیر پس از آنکه رژیم بعث عراق مردم شنگال را مجبور به پایین آمدن از کوه کرد، ساخته شده است. از آنجا که شنگالی‌هایی که از کوه پایین آورده شده و در تیل‌عزیر مستقر شدند، صاحب روح سرکشی بوده و هرگز در برابر کسی سر خم نکرده‌اند، بنابراین همیشه باعث ترس و وحشت مقامات حاکم شده و مدام به بهانه‌های گوناگون به آنها حمله کرده‌اند. در ۱۴ آگوست ۲۰۰۷، انفجاری در مرکز ولسوالی تیل‌عزیر رخ داد که در آن ۳۱۴ نفر در تیل‌عزیر و سیبا شیخ خدر کشته و ۷۰۰ نفر دیگر زخمی شدند. مردم شنگال این حادثه را آغاز فرمان(حمله و قتل‌عامی که بر علیه مردم شنگال در سال ۲۰۱۴ انجام شد را فرمان می‌گویند) سال ۲۰۱۴ توصیف می‌کنند. با وجود همه‌ی این برنامه‌های کثیف، شهروندان آن متحد شده و در برابر حملات مقاومت کردند. قبل از فرمان ۳ آگوست ۲۰۱۴، ۶۰۰۰ خانواده در تیل‌عزیر زندگی می‌کردند. در نتیجه فرمان صادر شده به جامعه‌ی ایزدی، ۳۰۰ نفر در این منطقه کشته شدند و هزاران خانواده در تیل‌عزیر برای فرار از وحشیگری گروه‌های داعش فرار کردند. اکثر آنها در کمپ‌های باشور (جنوب) کوردستان مستقر شده‌اند و ۷ سال است که در شرایط سختی زندگی می‌کنند. آنها به راحتی اجازه‌ی بازگشت به شنگال را ندارند، گاهی اوقات یک خانواده ماه‌ها را صرف یافتن راهی برای رسیدن به شنگال می‌کند. زنانی که موفق شدند با خانواده‌های خود از اردوگاه‌ها فرار کرده و به منطقه‌ی تیل‌عزیر شنگال برسند و پس از ۷ سال بازگشت به سرزمین مادری خود ابراز خوشحالی کردند.

 

"پس از ۷ سال دیگر بس است"

زین مامو، ۳۴ ساله، در یک کمپ پناهندگان در باشور کوردستان به همراه همسر و ۴ فرزندش زندگی می‌کرد. به دلیل وضعیت بد اردوگاه‌ها و ترس از آتش‌سوزی در چادرها، زین پس از ۷ سال مهاجرت به شنگال بازگشت. زین هفت سال زندگی در مهاجرت را چنین بازگو کرد: "سه مرد از خانواده‌ی ما توسط گروه‌های داعش کشته شدند و شش زن نیز در جریان این حملات ربوده شدند. اما خوشبختانه آن ۶ زن توانستند در همان روز خود را نجات دهند. مجبور شدیم به باشور کوردستان نقل مکان کنیم، اما از زندگی درست و حسابی برخوردار نبودیم. در مرحله‌ی فرمان ما ۱۰ روز در کوه‌های شنگال  گیر کرده بودیم. سپس به باشور کوردستان نقل مکان کردیم و زندگی در اردوگاه‌ها بسیار سخت بود. امنیت حیاتی نداشتیم، مشخص نبود که آتش‌سوزی چه زمانی به زندگی ما پایان می‌دهد. تحت هر شرایطی زندگی زیر چادر بسیار سخت است. اما در خانه‌ی خود احساس آرامش می‌کنیم. در نهایت پس از ۷ سال تصمیم گرفتیم که به شنگال برگردیم."

 

"به محض ایجاد امنیت، سایر موارد حل خواهد شد"

زین تصریح کرد که هم‌اکنون زندگی آنها در تل‌عزیر بسیار راحت‌تر از اردوگاه‌های پناهندگان است و ادامه داد: "ما اینجا راحتی و امنیت زیادی داریم. ما همسایه داریم، ما یکدیگر را به‌خوبی می‌شناسیم و می‌دانیم که آنها هیچ آسیبی به ما نمی‌رسانند. قبلاً به دلیل مشکلات آب و برق نمی‌توانستیم برگردیم، اما اکنون این مشکل برطرف شده و به خانه برگشتیم. خانه‌های ما اکثرا بدون در و پنجره هستند، امیدواریم کسی به ما کمک کند، فرصتهای شغلی در اینجا برای ما ایجاد کنند تا بتوانیم زندگی خود را سرو سامان ببخشیم. من یک پسر معلول دارم. من از آژانس‌های امدادی می‌خواهم که به پسرم توجه نموده و در درمان او به ما کمک کنند."

"اینجا احساس آرامش می‌کنم"

مادر همسر زین ممو، مصری خلف نیز یادآوری کرد که هیچ چیز گران‌بهاتر از سرزمین آنها نیست. مصری احساس بازگشت خود به خانه را چنین بیان کرد: "خانه‌ی ما در و پنجره ندارد، اما بدون شک از چادرهای اردوگاه بهتر است. من در اینجا خیلی احساس آرامش می‌کنم. وقتی در خانه‌ی خود هستیم، می‌توانیم با آرامش سرمان را روی بالش بگذاریم و با قلبی آرام چشمانمان را ببندیم."

 

مارین شمو، ۳۹ ساله، مادر ۴ فرزند، به مدت ۱۰ روز به سرزمین خود بازگشته است. از روز فرمان تا چند روز پیش، در اردوگاه باشور کوردستان اقامت داشت،‌ وی گفت: "۷ سال در مهاجرت بسر می‌بریم و سختی‌های زیادی را متحمل شدیم، دیگر تحمل زندگی زیر چادرها را نداشتیم. از آنجا که خانواده‌های  بسیاری به تل‌عزیر بازگشتند، ما نیز تصمیم گرفتیم که برگردیم. اگر همه‌ی مردم شنگال برگردند مسلما شنگال بسیار بهتر از قبل خواهد بود. این خانه متعلق به ما نیست،‌ اما در هر صورت بهتر از چادرهاست. باور نمی‌کردیم که به شنگال برسیم،‌ آنچنان که از خوشحالی در پوست خود نمی‌گنجیدیم."