رحمه شنظور 

یمن- او زنی جوان و نابیناست که معلولیتش را به نیرویی برای پیشرفت تبدیل کرد تا صدای مدافع حقوق زنان دارای معلولیت شود و الگویی روشن از امید برای آینده‌ای عادلانه‌تر باشد. در سال ۲۰۱۹، هدیل عبد الله الشرمانی، ۲۶ ساله، با معدل استثنایی ۹۴٪ در بخش علمی دبیرستان، مقابل دروازه‌ی دانشگاه تعز ایستاد. او نه تنها دانش‌آموزی موفق بود، بلکه نابینا بود و رؤیاهایش را واضح‌تر از بسیاری از بینایان می‌دید.

هدیل برای تحصیل در رشته‌ی رسانه و تحقق رویای خود مبنی بر تبدیل شدن به صدای زنان دارای معلولیت در یمن، اقدام کرد اما پاسخی خشن و قاطع دریافت کرد: «به دلیل معلولیتت رد شدی» جمله‌ای که می‌توانست هر جوانی را در آغاز راه ناامید کند، برای او به سوختی برای مبارزه با تاریکی ذهن‌های بسته تبدیل شد.

موانعی که هدیل با آن مواجه شد، شخصی نبود، بلکه بخشی از واقعیتی ساختاری است که حدود ۱۵٪ جمعیت یمن، افراد دارای معلولیت، با آن روبه‌رو هستند. این واقعیت تنها محدود به چالش‌های روزمره‌ی معلولیت نیست، بلکه تبعیض نهادی را نیز شامل می‌شود که حقوق ابتدایی آنان در آموزش و شغل مناسب را نقض می‌کند.

این وضعیت برای زنان دشوارتر است، زیرا آنان با «تبعیض دوگانه» روبه‌رو هستند؛ هم چالش‌های جنسیتی و هم محدودیت‌های معلولیت، که فرصت‌های تحصیل و اشتغال را برایشان کمتر از مردان می‌کند. به همین دلیل، داستان موفقیت فردی مانند هدیل الشرمانی استثنایی و تحسین‌برانگیز است، زیرا نشان می‌دهد زنان چگونه می‌توانند موانع اجتماعی را پشت سر بگذارند و در شرایط دشوار به موفقیت دست یابند.

 

 

چالشی از بدو تولد

هدیل الشرمانی، نابینا و دختر مادری نابینا، از تولد با جامعه‌ای روبه‌رو بود که نمی‌توانست تصور کند یک زن نابینا می‌تواند فرزندی نابینا داشته باشد. مادرش اولین حامی او بود و نشان داد معلولیت پایان مسیر نیست.

هدیل تحصیل را از جمعیت امان برای مراقبت از نابینایان آغاز کرد و زبان بریل را آموخت، سپس به مدارس عادی منتقل شد تا در کنار دانش‌آموزان بینا درس بخواند و توانست به‌خود متکی شود و در جامعه ادغام شود. مسیر او نمونه‌ای زنده از توانایی زنان نابینا برای عبور از موانع ساختگی است.

هدیل الشرمانی پس از سال‌ها تلاش و موفقیت تحصیلی، آرزو داشت وارد رشته‌ی رسانه شود و صدای زنان نابینا، به‌ویژه نابینایان، باشد. اما دانشگاه او را تنها به دلیل نابینایی‌اش رد کرد و حتی درخواست شرکت در آزمون ورودی هم پذیرفته نشد. این رد شدن نه تنها شوک‌آور بود، بلکه نشان‌دهنده‌ی تبعیض نهادی در مراکزی است که باید دروازه‌ی دانش باشند، نه سد مقابل آن.

 

صدایی که مرزها را می‌شکند

هدیل الشرمانی پس از رد شدن از رشته‌ی رسانه، تسلیم نشد و فرصت خود را در عرصه‌ای دیگر یافت: شرکت در مسابقه‌ی خطابه و سخنرانی عربی در مصر که مقام اول یمن و سوم عربی را کسب کرد. این پیروزی پیام روشنی داشت: صدایی که در دانشگاه راه نیافت، می‌تواند در سطحی وسیع شنیده شود.

او تحصیل در رشته‌ی مدیریت کسب‌وکار را ادامه داد و نشان داد نابینا بودن مانع موفقیت و مشارکت در جامعه نیست. هدیل اکنون فعال مدافع حقوق زنان نابینا است و می‌کوشد تأثیر خود را در سطح عربی و جهانی گسترش دهد، تا قصه‌ی زنان نابینا به گوش همه برسد.