گلاره گیلانی

 

کرماشان - «ھ.گ» فعال سیاسی و مدنی کرماشانی و ساکن این شهر در خصوص نوروز و دیدگاەها و رویکردهای مختلفی که نسبت به آن وجود دارد به نکاتی چند اشاره کرد و ضمن نقد این دیدگاەهای تقلیل‌گرایانه، نوروز را اسطورەای برخاسته از یک جهان‌بینی زنانه خواند.

 

«نوروز عصارەی همان جهان‌بینی است که زایندگی و زنانگی را ارج می‌نهد»

وی سخنانش را با جملەای دربارەی ماهیت نوروز آغاز کرد و گفت: «نوروز یک اسطوره است و اسطورەها روایت‌ها و جهان‌بینی‌های ملت‌هایند که در طول قرن‌ها و هزارەها زنده ماندەاند. نوروز عصارەی همان جهان‌بینی است که زایندگی و زنانگی را ارج می‌نهد. این همان جهان‌بینی عام و رایج دوران مادرتباری بوده است. در این جهان‌بینی همین ارج نهادن به زایندگی موجب شده است که بهار از سایر فصول ارجمندتر باشد و اولین روز بهار را جشن بگیرند. نوروز روز پاسداشت دهش و بخشندگی «ژینگه» یا همان محیط‌زیست است که دوباره نوید زندگی شاد و آزادانه را می‌دهد و زندگان را از چنگ راهبندان و برف و بورانی می‌رهاند که همواره استعارەای از مفاهیمی انسانی همچون ستم و بردگی بودەاند و بهار نیز استعارەای از رستاخیز و روز رهایی بودە است».

 

«دیدگاه تاریخی نوروز را به یک ملت یا فرهنگ خاص تقلیل می‌دهد»

ھ.گ به خطراتی که از سوی سه دیدگاه تاریخی، سیاسی و شرعی نوروز را تهدید کرده و می‌کند اشاره کرد و از دیدگاه تاریخی آغاز نمود: «نگاه اسطورەای به نوروز نگاه دقیق‌تر و صحیح‌تری نسبت به دیدگاەهای تاریخی، سیاسی، شرعی و... می‌باشد. در نگاه تاریخی به صورتی بیهوده به دنبال یافتن ریشەای تاریخی برای نوروز می‌گردند. این دیدگاه معمولا آن را به سود یک ملت نیز تفسیر می‌کند و می‌کوشد نوروز را به یک ملت یا فرهنگ خاص محدود کرده و تقلیل دهد. نوروزی که می‌تواند رشتەی پیوند میان ملت‌ها و خلق‌های خاورمیانه و آسیای مرکزی و دیگر نقاط جغرافیای نوروز باشد. این نگاه تاریخی مانع از تداوم این اسطورەی فراملیتی و برگزاری این جشن در جغرافیای وسیع نوروز می‌شود. این نگاه همان نگاه رژیم آپارتاید و فاشیستی ترکیه است که می‌گوید مادامی که نوروز در راستای سیاست‌ها و منافع ما نیست باید سرکوب شود. همان ناسیونالیسم تنگ‌نظرانەای است که همزیستی ملت‌ها را در این جغرافیا ناممکن می‌کند».

 

«شریعت‌گرایان با نوروز و بەویژه حضور زنان در آنان مخالف بودەاند»

وی در ادامه به دیدگاه شرعی یا شریعت‌گرایی اشاره نمود: «همچنین نوروز در طول تاریخ با حملات شریعت‌گرایان و سلفیت نیز روبرو بوده اما آنچه که زنده مانده و صدەها و هزارەها را طی نموده و همچنان پیام‌آور شادی و آزادی است، نوروز است. تاریخ انواع حملات به نوروز را به خود دیده است. از مخالفت شریعت‌گرایانی چون غزالی در قرن پنجم هجری قمری گرفته، تا مخالفت‌های روحانیون جمهوری اسلامی ایران، وهابیت، سلفیت، طالبان و داعش که با برگزاری نوروز و بەویژه حضور زنان و شادی و پایکوبی آنان مخالف بودەاند».

 

«زن کاراکتر اصلی است و جایگاه سوژگی خود را بازیافتە است»

این کنشگر سیاسی و مدنی حملات کنونی علیه جشن‌های نوروزی و حضور زنان در آن و پوشش ایشان را تداوم همین حملات تاریخی خواند و گفت: «اکنون تداوم این حملات در حملاتی که به «زن» صورت می‌گیرد نمود پیدا می‌کند. این نیروها با حمله به زنان و مقابله با حضور آزادانەی آنان در جشن‌ها و پایکوبی‌ها، مقاومت در برابر حجاب اجباری و پافشاری بر حضورشان در عرصەی عمومی؛ روح زنانەی نوروز را نشانە گرفتەاند. اما امسال کارناوال‌ها و جشن‌های عمومی پرتعداد نوروز که با استقبال بی‌نظیر مردم در شهرهای مختلف و حضور برجسته و حداکثری زنان روبرو شد، نشان داد که مقاومت در برابر فاشیسم و آپارتاید نژادی و جنسیتی از هر زمانی عمیق‌تر و گستردەتر گشته است و البته در این میدان زن کاراکتر اصلی است. زن جایگاه سوژگی خود را بازیافتە است».

وی سخنانش را با تبریک نوروز به پایان رساند و عنوان نمود: «در پایان، نوروز را به زنان جهان، زنان روژهلات، زنان کرماشان و ملت‌های تحت ستم تبریک و شادباش می‌گویم و امیدوارم سال نو سال رهایی همەی فرودستان از ستم ضحاکان زمانه باشد و خیابان‌های روژهلات نیز لبریز از هلهلەی آزادی زنان شود».