سرگول شیخو

تل تمر – قارچ‌های کوهی، که به «قارچ رعدوبرقی» نیز شهره‌اند، پس از باران، با حضور همزمان آفتاب و آذرخش، سر از خاک برمی‌آورند. رعدوبرق با افزایش اکسید نیتروژن در هوا و ترکیب آن با قطرات باران بر زمین، به رویش این قارچ‌های خودرو کمک می‌کند.

 

انواع و فواید قارچ‌های کوهی

قارچ کوهی نقشی حیاتی در سلامتی ایفا می‌کند: سیستم ایمنی را تقویت کرده، به سلامت استخوان‌ها یاری می‌رساند، با سلول‌های سرطانی مبارزه می‌کند، طراوت پوست و مو را حفظ کرده، به کاهش افسردگی کمک می‌کند، مانع بروز دیابت می‌شود، در کاهش وزن مؤثر است و فشار خون بالا را درمان می‌کند.

 

قارچ‌های مجاور درختان گردو و زیتون، سمی هستند

باید میان قارچ‌های خوراکی برای انسان و قارچ‌هایی که حیوانات مصرف می‌کنند، تمایز قائل شد. برخی گونه‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که در نزدیکی درختان زیتون و گردو می‌رویند، سمی هستند. قارچ‌های خوراکی به دلیل غنی بودن از آهن، کلسیم، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها، فواید بی‌شماری برای سلامتی دارند. در بسیاری کشورها، جمع‌آوری قارچ کوهی یک فعالیت اقتصادی مهم به شمار می‌رود. این قارچ‌ها و انواع دیگرشان، به دلیل قابلیت تولید مواد طبیعی و ضدمیکروبی، در تولید صنعتی آنتی‌بیوتیک‌ها، ویتامین‌ها، داروهای ضدسرطان و کاهنده‌ی کلسترول کاربرد یافته‌اند. قارچ‌ها به سه دسته‌ی تجاری، پرورشی و کوهی (خودرو) تقسیم می‌شوند. نوع کوهی آن برای مصرف شخصی یا فروش جمع‌آوری می‌شود. برخی از آن‌ها بسیار خوش‌طعم و گران‌بها هستند؛ اما گونه‌های محدودی از قارچ‌ها در خاک شمال و شرق سوریه یافت می‌شوند.

قارچ کوهی نام‌های متعددی دارد و بسته به شرایط اقلیمی، دما و رطوبت، به اشکال گوناگونی پدیدار می‌شود.

 

قارچ کوهی چه فوایدی دارد؟

هر آنچه از دل خاک می‌روید، به‌نوعی می‌تواند مرهمی برای بیماری‌ها باشد. قارچ کوهی به کاهش وزن کمک می‌کند، زیرا مواد مغذی لازم را به بدن می‌رساند و حس سیری ایجاد می‌کند. برای مبتلایان به دیابت، غذایی ایده‌آل است؛ چرا که حاوی انسولین طبیعی است و بدن را نیز به تولید آن تحریک می‌کند. پژوهش‌های پزشکی نشان داده‌اند که قارچ کوهی به بهبود وضعیت بیماران قلبی کمک می‌کند و همچنین از بدن در برابر سرطان محافظت می‌نماید. به لطف داشتن کلسیم و پتاسیم، استخوان‌ها را با افزایش سن تقویت کرده و از پوکی آن‌ها جلوگیری می‌کند. آنتی‌بیوتیک‌های طبیعی موجود در آن، پوست را در برابر عفونت‌های پوستی مقاوم ساخته و روند بهبود زخم‌ها را سرعت می‌بخشد. این گیاه سیستم ایمنی و تولید گلبول‌های سفید را تقویت کرده، به هضم بهتر غذا کمک می‌کند و استقامت بدنی را افزایش می‌دهد. در درمان و پیشگیری از کم‌خونی مؤثر بوده و فشار خون بالا را کنترل می‌کند. قارچ‌های سفید نیز تأثیر قابل توجهی در مقابله با سنگ کلیه دارند.

 

تأثیر قارچ کوهی بر سلامت زنان

قارچ کوهی به حفظ سلامت زنان باردار کمک کرده و از خستگی و استرس آنان می‌کاهد. همچنین، زنان را در برابر سرطان‌های سینه، معده و رحم ایمن می‌سازد و از سیستم تولید مثل در مقابل بیماری‌ها و عفونت‌ها محافظت می‌کند. با کمک به تنظیم هورمون‌ها، سلامت تخمدان‌ها را حفظ کرده و از بروز کیست و عفونت پیشگیری می‌کند. نقش مهمی در درمان عفونت‌ها و تومورهای تخمدان داشته و به رفع کیست‌ها نیز کمک می‌کند و در نهایت، قدرت باروری زنان را افزایش می‌دهد. توصیه می‌شود قارچ کوهی را از منابع و فروشندگان معتبر تهیه و مصرف کنید.

مریم محمد، از روستای قاهره در غرب تل تمر (کانتون جزیره)، یکی از زنانی است که این روزها به جستجوی قارچ کوهی می‌پردازد. او در گفت‌وگو با ما می‌گوید: «در کنار رسیدگی به فرزندان و امور خانه، از پرورش گوسفند و مرغ هم لذت می‌برم، چون برایمان سودمند هستند.»

 

قارچ کوهی؛ خوراکی لذید و جایگزینی برای گوشت

مریم محمد با اشاره به فصل بهار می‌گوید: «بهار بهترین فصل برای مردم و به‌ویژه برای کار زنان در بیرون از خانه است؛ چون هوا متعادل است، نه گرم و نه سرد. در این فصل، لذیذترین گیاه یعنی قارچ کوهی می‌روید که با ذائقه همه مردم سازگار است. قارچ کوهی هم خوراکی لذیذی است و هم می‌تواند جایگزین گوشت شود. چون از دل خاک می‌آید، طبیعی، سالم و بسیار مفید است.»

 

فصل رویش و تفاوت قارچ خوراکی و سمی

مریم محمد توضیح می‌دهد که قارچ کوهی در زمان خاصی می‌روید: «فصل بهار، فصل قارچ کوهی است که رویش آن به باران بستگی دارد. دوره‌ی رشد مشخصی دارد و تقریباً یک ماه پس از رویش، حتی اگر پیدا شود، دیگر کیفیت خوراکی ندارد و کرم‌زده است. در منطقه‌ی ما دو نوع قارچ می‌روید: یکی خوراکی و دیگری سمی که به آن «قارچ سگ» می‌گویند. از روی ظاهرشان می‌توان آن‌ها را تشخیص داد. قارچ خوراکی زیر خاک رشد می‌کند و با بزرگ شدنش، روی سطح خاک شکاف ایجاد می‌کند. این شکاف نشانه‌ی خوراکی بودن آن است. اما نوع سمی، نازک‌تر است و روی سطح خاک دیده می‌شود. برای همین، مردم می‌دانند که الان فصل جستجوست و با کیسه و چاقو به دل صحرا و مزارع می‌زنند.»

 

جستجوی قارچ و گشت‌وگذار در طبیعت؛ مرهمی برای روان

مریم محمد با تأکید بر برکت خاکشان می‌گوید: «خاک ما پربرکت است، اما نیاز به مراقبت دارد. هرچه بیشتر به آن رسیدگی کنی و آب بدهی، محصول بیشتری می‌دهد. هرچه بکاری، همان را برداشت می‌کنی؛ اما اگر رهایش کنی، خشک و بی‌حاصل می‌شود. هرچه بیشتر با دستانت این خاک را لمس کنی و در آن بکوشی، سرسبزتر و پربارتر می‌شود. قارچ کوهی بذر ندارد؛ با باران و آذرخش می‌آید و با همان‌ها هم می‌رود. به همین خاطر، جستجوی قارچ و قدم زدن بر این خاک، فارغ از هیاهوی روزمره، به روان انسان آرامش می‌بخشد؛ مرهمی است نادیدنی که تنها می‌توان حسش کرد.»