نسل نوآوری: زنان جوان، الهام‌بخش تحول در خاورمیانه
در دنیایی که پیوندش با فناوری روزبه‌روز بیشتر می‌شود، زنان جوان بسیاری به عنوان چهره‌های اثرگذار در عرصه‌های نوآوری درخشیده‌اند و علی‌رغم چالش‌های اجتماعی، توانسته‌اند به موفقیت‌های چشمگیری دست یابند و به سرچشمه الهام برای اطرافیان خود بدل شوند.
اسماء فتحی
قاهره - شماری از زنان زیر ۲۴ سال توانستند جایزه « زن و فناوری» را دریافت کنند. این جایزه از سوی سازمان زنان عرب و با همکاری آژانس توسعه آلمان، با هدف تشویق زنان به فعالیت در عرصه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین پرورش مهارت‌های نوآوری و خلاقیت در راستای خدمت به جامعه، پایه‌گذاری شده است.
خبرگزاری ما با چند تن از نوآوران زیر ۱۸ سال گفت‌وگو کرده است؛ زنانی که موفق شده‌اند کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کنند و به موفقیت‌هایی فراتر از مرزهای داخلی دست یابند. این موفقیت‌ها در سراسر جهان عرب گسترش یافته و به شکل‌گیری همکاری‌هایی انجامیده است که از دختران نوجوان پشتیبانی می‌کند و به آنها امکان می‌دهد استعدادهای خود را شکوفا سازند و پیش از ورود به دانشگاه و همچنین در دوران دانشجویی، به موفقیت دلخواه برسند.
زنان در این سن اغلب با بی‌توجهی به ایده‌هایشان یا عدم دریافت اعتماد و تشویق کافی برای توانمندی‌ها و مهارت‌هایشان روبرو می‌شوند. این مسئله، به‌ویژه اگر مسیرشان نوآورانه و غیرسنتی باشد، گاه موجب دلسردی و کناره‌گیری آنها می‌شود. با وجود این، بسیاری از این زنان، کلیشه‌های رایج درباره هم‌سن‌وسالان خود را در هم شکسته‌اند تا به موفقیت برسند. این موفقیت‌ها الهام‌بخش دیگر زنان شده تا با گام‌هایی استوار به سوی آینده حرکت کنند و به دیدگاه‌های منفی جامعه درباره سن و توانایی‌هایشان بی‌توجه باشند.
الهام‌بخشان در سراسر جهان عرب
شهد یاسر، دانشجوی سال دوم پزشکی دانشگاه علوم و فناوری مصر و بنیان‌گذار پویش «مُلهِمِه» (الهام‌بخش)، موفق شد جایزه « زن و فناوری» سال ۲۰۲۴ را در بخش کمپین‌های آگاهی‌بخشی با کسب رتبه سوم از آن خود کند. این موفقیت مرهون راه‌اندازی پویشی است که به دختران ۱۴ تا ۲۴ سال کمک می‌کند تا با زمینه‌های نوآورانه و گوناگونی که در جهان عرب کمتر به آنها پرداخته شده، آشنا شوند. شهد یاسر توضیح می‌دهد که می‌کوشد از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی، وبینارها، نشست‌ها و برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت، زمینه انتقال تجربه از دیگر زنان الهام‌بخش در جهان عرب به این زنان را فراهم آورد.
او در خصوص نتایج به‌دست‌آمده تأکید کرد: «زنانی با من از تأثیرات این پویش سخن گفته‌اند؛ آنها زمینه‌هایی را کشف کرده‌اند که پیش از این شناختی از آنها نداشتند، از جمله حوزه‌های مرتبط با فضا و دیگر عرصه‌های نوین. اکنون این زنان می‌توانند مسیر علمی و حرفه‌ای خود و همچنین نوع تأثیرگذاری آینده‌شان در سطح جهان عرب را مشخص کنند.» وی توضیح داد: «پویش (مُلهِمِه) تنها به مصر محدود نیست، بلکه در سراسر جهان عرب فعال است و زنانی از کشورهای گوناگون در آن مشارکت دارند.» شهد یاسر پیش‌بینی می‌کند که دامنه فعالیت این پویش در آینده به سایر نقاط جهان نیز گسترش یابد.
او درباره ایده اولیه این پویش گفت که ریشه در تجربه‌ای شخصی دارد: «زمانی که دانش‌آموز دبیرستان بودم، برای یافتن مسیر تحصیلی و شغلی آینده‌ام بسیار جست‌وجو کردم، اما کسی را نیافتم که تجربیاتش را با من در میان بگذارد یا راهنمایی‌ام کند. همین موضوع باعث شد به فکر انتقال تجربه به دیگر دختران بیفتم تا آنها نیز در آینده به افرادی الهام‌بخش تبدیل شوند و به هم‌نسلان خود یاری رسانند.» وی افزود که بر همین اساس، این پویش از طریق دوره‌های آموزشی و برنامه‌های متنوع به زنان خدمات حمایتی ارائه می‌دهد و با همکاری شرکای خود، گروه‌های مختلفی از دانش‌آموزان مدارس تا فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را در همان گروه سنی اعلام‌شده، هدف قرار داده است.
شروع زودهنگام؛ مفید و ثمربخش
ساره الجابری، دختر ۱۶ ساله، دانش‌آموز سال دوم دبیرستان و بنیان‌گذار شرکت «Yalla Success» (یالا موفقیت)، دیگر برنده جایزه « زن و فناوری» در بخش کمپین‌های آگاهی‌بخشی سال ۲۰۲۴ بود که رتبه دوم را کسب کرد. او توضیح داد که شرکتش برای کمک به زنان در جهان عرب در راستای تحقق رویاهایشان، راه‌اندازی کسب‌وکارهای شخصی و ورود به بازار کار در سنین پایین فعالیت می‌کند. ساره الجابری همچنین اشاره کرد که این جایزه، انگیزه آنها را برای تلاش بیشتر در جهت حمایت از زنان، دوچندان کرده است.
او شروع زودهنگام فعالیت حرفه‌ای را مفید و نیازمند حمایت دانست و افزود که شخصاً از ۱۳ سالگی وارد عرصه کار شده اما در آن زمان هیچ راهنمایی یا زمینه کاری روشنی برای افراد زیر ۱۸ سال نیافته است. با این حال، مشاهده تجربیات متفاوت نوجوانان در کشورهای اروپایی و تأکید آنها بر استقلال زودهنگام و فرصت‌های شغلی، الهام‌بخش او شد تا برای ایجاد مسیری مشابه در جهان عرب تلاش کند.
ساره الجابری توضیح داد که در ۱۵ سالگی، هنگامی که تصمیم به تأسیس شرکتش گرفت، با موانع بسیاری مواجه شد و در ابتدا کسی جز خودش به ایده‌اش ایمان نداشت. او افزود: «اما اکنون وضعیت تغییر کرده است. از سوی دانشگاه نیل حمایت‌هایی دریافت کرده‌ام و در تلاش برای گسترش شرکت هستم. در حال حاضر، ما در بستر شبکه‌های اجتماعی مجازی، محتوا و دوره‌های آموزشی ارائه می‌دهیم، پیشرفت کرده‌ایم و تیمی داریم که مخاطبان هدف را به‌خوبی شناسایی کرده و برای دستیابی به نتایج مطلوب تلاش می‌کند.»
گفتنی است جایزه سازمان زنان عرب در دو بخش اصلی ارائه می‌شود: بخش نخست به «توسعه و برنامه‌نویسی» اختصاص دارد که شرکت‌کنندگان می‌توانند در چارچوب آن، پروژه‌های فناورانه یا الکترونیکی را با هدف پرداختن به مسائل زنان در جوامع عربی و مقابله با چالش‌های اجتماعی پیش روی آنان ارائه دهند. بخش دوم به «راه‌اندازی کمپین‌های آگاهی‌بخشی آنلاین» یا «طراحی ابتکار عمل‌هایی با بهره‌گیری از رسانه‌های اجتماعی» برای تشویق زنان به فعالیت در عرصه‌های علمی و فناوری مربوط می‌شود.