نبرد سخت زنان با شرایط طبیعی و بحران اقتصادی در دامنەی کوه‌های اطلس بزرگ
امرار معاش زنان منطقهی «املیل» به گردشگری کوهستانی، مقدار اندکی زراعت فصلی و دامپروری وابسته است و با کمبود نزولات آسمانی که منطقه را درگیر کرده است، تأمین علوفه‌ی دام و امرار معاش دشوار شده است.
رجا خیرات
مراکش- زنان منطقهی «املیل» در کوه‌های اطلس بزرگ در حومه‌ی مراکش، به دلیل شرایط بد آب و هوایی که با بارش برف در فصل زمستان شدیدتر می‌شود، به شدت از محرومیت رنج می‌برند، زیرا جاده‌های این منطقه به دلیل شدت بارش برف مسدود شده و راه‌های ارتباطی قطع می‌شود و وسایل حملونقل تقریباً غیرقابل استفاده شده و جست‌وجوی زندگی به نبردی سخت با شرایط و طبیعت تبدیل می‌شود.
شرایط سخت
در منطقهی کوهپایه‌ای «تاماترت» در حومه‌ی کوه توبکال (۴١۶٧ متر ارتفاع)، جست‌وجوی غذا به سفری طاقت‌فرسا تبدیل می‌شود. زنان منطقه ملزم به انجام کارهای سخت بسیاری در کوه‌ها و خانه هستند و برخی از آن‌ها مسافتی طولانی را طی می‌کنند تا در هتل‌ها و پناهگاه‌های توریستی پراکنده در دامنه‌ی کوه کار کنند ودر بهترین حالت به عنوان آشپز در تهیه‌ی غذاهای سنتی برای گردشگران آن‌هم به صورت فصلی، کار کنند.
رشیده ازناک، خانه‌دار و مادر دو فرزند اهل منطقه با لهجه‌ی آمازیغی، شرایط زندگی را در این منطقه این‌گونه بازگو می‌کند: در گذشته گردشگری رونق زیادی داشت و ما به راحتی کار پیدا می‌کردیم، این چیزی بود که به ما انگیزه و نیرو و انرژی می‌داد تا حتی پس از شدت گرفتن سرما و سخت شدن شرایط طبیعت بدون گلایه، کارهای زیادی انجام دهیم. اما امروزه به دلیل شرایط همه‌گیر کووید ١٩، فعالیت گردشگری کاهش یافته که زندگی ما را سخت کرده است.
او درباره‌ی تحصیل دو فرزندش می‌افزاید: «بچه‌ها در روستای املیل مجبور می‌شوند مسافت زیادی را طی کنند تا به مدرسه برسند و این قضیه باعث می‌شود دختران در پایان دوره‌ی ابتدایی ترک تحصیل کنند و در سنین پایین ازدواج کنند. حتی گاهی اوقات به دلیل کمبود منابع مالی ادامه‌ی تحصیل در مقطع متوسطه و دانشگاه برای پسران نیز دشوار است.»
از ساعات اولیه‌ی صبح، زنان به دنبال علف و هیزم برای پخت‌و‌پز و گرم کردن به مزارع می‌روند، زیرا شرایط زندگی و همچنین فاصله‌ی این منطقه از شهر اجازه به دست آوردن گاز را نمی‌دهد. بیشتر زنان در این منطقهی کوهپایه‌ای در مزارع و در خانه کار می‌کنند و برای گذراندن زندگی و به دست آوردن پول برای کمک به زندگی به املیل می‌روند.
کار فصلی
فاطمه آیت ایدار، مادر سه فرزند تأیید می‌کند که زندگی‌شان پس از مرگ همسرش که در بخش گردشگری در املیل کار می‌کرد، برای خانواده و فرزندانش دشوار شده است.
وی افزود: من به صورت متناوب به عنوان نظافت‌چی در یک اقامتگاه توریستی در منطقهی املیل کار می‌کنم و تمام درآمدی که از این کار کسب می‌کنم برای رفع نیازهای خانواده کافی نیست، به خصوص که پسر بزرگم در مراکش مشغول تحصیل در دانشگاه است و هزینه‌های دانشگاه او بسیار زیاد است که من توان پرداخت آن را ندارم تا او بتواند ادامه تحصیل دهد و آینده‌ی خود را تضمین کند. بسیاری از روزها بدون کار در خانه می‌نشینم و منتظر می‌مانم تا اگر گردشگری به منطقه آمد، کسی زنگ بزند و از من کمک بخواهد.
شرایط زندگی بسیاری از اهالی منطقه با فاطمه آیت ایدر تفاوتی ندارد، زنان در این منطقهی کوهپایه‌ای با وجود نزدیک بودن به یک منطقهی توریستی اما به دلیل خشن بودن طبیعت، ترک تحصیل دختران در سنین پایین در انزوای کامل زندگی می‌کنند و زنان در این منطقه به تربیت فرزندان و کار در مزارع روستاهای همجوار در کشاورزی فصلی و پرورش دام و مرغ کفایت کرده و زندگی خود را این‌گونه سپری می‌کنند.
کار و فعالیت در منطقهی کوهپایه‌ای تاماترت در ماه‌های مارس و آوریل رونق می‌یابد و در طول ماه‌های دیگر سال در رکود به سر می‌برد و در این دو ماه گردشگران خارجی به منطقه می‌آیند. و در طول این دو ماه فقط درآمدهای اندکی فراهم می‌شود که برای رفع نیازهای خانواده کافی نیست. درآمد خانواده‌های این منطقه در ماه‌های دیگر سال فقط به گردشگری داخلی بستگی دارد. برخی از اعضای خانواده‌ها(مردان) در این منطقه در جست‌وجوی فرصت‌های شغلی و کسب درآمد برای خانواده‌های خود به مراکش می‌روند و این موضوع اداره‌ی امور زندگی را برای زنان بسیار سخت کرده است.
انرژی و امید
فاطمه آیت یحتوت، مادر سه فرزند، می‌گوید: «زندگی در کوهستان هرگز آسان نیست. خارج از دو ماهی که گردشگری در این منطقه رونق می‌گیرد و فرصت‌هایی برای کار در هتل‌ها و اقامتگاه‌های پراکنده در منطقه فراهم می‌شود. ما در سراسر این منطقه برای تأمین معاش زندگی‌مان در سختی هستیم و از آن در رنج و عذاب هستیم.»
وی در رابطه با شرایط تحصیلی نیز به دور بودن مدرسه از روستا اشاره می‌کند و می‌گوید که این موضوع رفت‌و‌آمد بچه‌ها را با مشکل مواجه می‌کند که با بارش برف و کمبود وسایل حملونقل شدیدتر می‌شود و این‌گونه اکثر بچه‌ها مجبور به ترک تحصیل می‌شوند و امکان دستیابی به فرصتی شغلی پس از ترک تحصیل را برای آنان بسیار دشوار می‌کند.
زنان باردار نیز در دسترسی به بیمارستان‌ها با مشکلات زیادی مواجه هستند. تنها زایشگاه نزدیک در منطقهی «اسنی» واقع شده است که بیش از ١٧ کیلومتر با روستای ما فاصله دارد که در صورت بروز بیماری و زایمان دشوار جان بسیاری از زنان باردار را به خطر می‌اندازد.